B:28 | senôn se é per sa grand' ocajôn, |
B:32 | ca sei de pran que, se a ben servir, |
B:37 | Onde lle rógo, se ela quisér, |
B:39 | en méus cantares e, se ll' aprouguér, |
2:50 | se tu non és, s' assentasse, |
2:53 | ca Déus del se vingaría.” |
2:60 | en se vestir aquel pano, |
3 | Esta é como Santa María fez cobrar a Teófilo a carta que fezéra cono démo, u se tornou séu vassalo. |
3:35 | que, se non per rógos téus, |
4:40 | ant' os outros se metía. |
4:46 | lógo dalí se partía |
4:80 | se se d' algún mal sentía. |
5:27 | Depoi-lo Emperador se foi. A mui pouca de sazôn |
5:35 | e pois que tod' est' houve feito, pera Roma se tornou; |
5:36 | mas ante que d' Ultramar se partisse, mandad' envïou |
5:40 | barva non fez nen cercẽou cabelos, e mal se vestiu; |
5:50 | que se leixou do palafrên en térra caer. |
5:76 | de o crïar muit' apóst' e mui ben muito se trameteu; |
5:96 | neno téu Fillo de mi non se nembra, como fazer sól?” |
5:98 | tas mãos dela, se non, farei-te perecer.” |
5:102 | ca, se o non fezérmos, en mal ponto vimos séu solaz.” |
5:112 | nen fame, come se sempr' houvésse comudo carn' e pan; |
5:146 | E con pesar séus panos se fillou a romper. |
5:158 | u se metesse por mais o mund' avorrecer. |
6:18 | e de que se mais pagava | quen quér que o oía, |
6:34 | e levó-o a sa casa, | pois se foron as gentes; |
6:43 | se o viran; e un hóme | lle diss'; “éu o vi ben quando |
6:51 | ou viv' ou qual quér que seja; | se non, farás-me gran tórto, |
7:44 | e se guarida achou, |
7:52 | dizendo: “Se Déus m' ampar, |
8:15 | e pois diss': “Ai, Grorïosa, | se vos prazen estes méus |
8:28 | “Don jograr, se a levardes, | por sabedor vos terremos.” |
8:35 | e ant' o jograr en térra | se deitou e lle pediu |
9 | Esta é como Santa María fez en Sardonai, préto de Domás, que a sa omagen, que éra pintada en ũa távoa, se fezésse carne e manass' óio. |
9:23 | se ides a França.” |
9:32 | que, se vos prazía, |
9:54 | se a que amamos |
9:78 | que, macar se fora, | non perdera medo |
9:101 | ca, se a levamos |
9:130 | e foi-se a casa | da dona honrrada. |
9:138 | onde prazer houve, | e ir-se quiséra; |
9:152 | se fez e saía |
10:17 | se éu per ren póss' haver séu amor, |
11:48 | dos ángeos, se partía |
12 | Esta é como Santa María se queixou en Toledo eno día de sa fésta de agosto, porque os judéus crucifigavan ũa omagen de cera, a semellança de séu Fillo. |
12:8 | e quand' entrou na segreda | e a gente se calou, |
13:10 | mas a Virgen, de Déus Madre, | lógu' entôn del se nembrou. |
14:13 | vida gran sabor havía; | mas por se guardar de mal |
14:38 | se non por Santa María, | a que Déus lo déu en don. |
15:40 | filla-o, se te jaz en prazer.” |
15:43 | E mais ti digo que, se conqueiro |
15:49 | e se t' aqueste pan non refeiro, |
15:52 | houve, tornando-se diss' atal: |
15:59 | Pois se tornou aos da cidade, |
15:92 | San Mercuiro lógu' ir-se leixou |
15:123 | E se daquesto, pela ventura, |
15:144 | ca se non detevéra nenllur |
16:13 | u se non provasse tan ben, que conde nen rei |
16:19 | Macar o cavaleir' assí despreçar se viu |
16:24 | com' hóme fóra de séu siso, se foi entôn |
16:29 | que pelo dém' éra; e porên se trameteu |
16:32 | se esta dona vós queredes, fazed' assí: |
16:60 | “Se me por amiga quéres haver, mais rafez, |
17:15 | A dona, pois que prenne se sentiu, |
17:21 | e mostrando-se por devinnador, |
17:37 | “O ben”, diss' ela, “se prazo houvér |
17:42 | se non, a tésta lle seja tallada.” |
17:43 | A bõa dona se foi ben dalí |
18:38 | foi-se correndo |
18:66 | que se alguên quería |
19:1 | Gran sandece faz quen se por mal filla |
19:16 | lógo da eigreja saír-se quiséron; |
19:24 | lógo por culpados muito se sentiron; |
19:27 | Pois se repentiron, foron mellorados |
21:5 | non é maravilla se del gaannou |
21:44 | da primeir', e pois tornou-se-ll' en sabor; |
22:4 | en defender quen se chamar por séu; |
22:27 | E fillaron-se lóg' a repentir |
23:18 | se non fosse pola Madre do Véll' e Meninno. |
23:22 | se non, nunca vestirei ja mais lãa nen linno.” |
24:11 | se vía omagen seer |
24:23 | se mostrou a pouca sazôn |
25:18 | provar se ll' algu' emprestaría. |
25:22 | sobre bon pennor, se mio déres.” |
25:44 | ambos se foron mantenente, |
25:53 | diss' el, “se daquí longe for |
25:56 | se éu pagar non llo podía |
25:65 | ca se de coita a morrer |
25:71 | ca ben se soub' entrameter |
25:105 | ca non se podía sofrer |
25:110 | se guardou de séus companneiros |
25:120 | fora; se non, que el diría |
25:133 | e se o dissér en mia faz |
25:141 | de Déus, se esta paga fiz, |
26 | Esta é como Santa María juïgou a alma do Roméu que ía a Santïago, que se matou na carreira por engano do dïabo, que tornass' ao córpo e fezésse pẽedença. |
26:1 | Non é gran cousa se sabe | bon joízo dar |
26:9 | Sobr' esto, se m' oíssedes, diría |
26:14 | porque se foi matar. |
26:22 | e non se mãefestou o mesquinno; |
26:24 | se lle foi mostrar |
26:34 | se sabor hás de seer méu amigo: |
26:43 | lógu' entôn se degolava, |
26:60 | e, se Déus m' ampar, |
26:68 | se foi desperentar.” |
26:80 | por se depois salvar. |
27:12 | e a Cesar se foron ende queixar, |
27:49 | que foi a primeira que se nunca fez |
28:21 | que se per força prender |
28:28 | se Déus m' ajud' e parca, |
28:54 | se a Virgen mui santa |
28:91 | teve-se por pecador, |
28:99 | Pera San Germán se foi |
28:121 | o reino, se Déus m' ampar, |
29:12 | foron, se Déus me perdôn, |
30:1 | Muito valvéra mais, se Déus m' ampar, |
30:3 | se nos non désse Déus a que rogar |
30:22 | póde, se Déus m' ajude, |
30:30 | se o nós non perdermos |
30:34 | se nós firme creermos |
31:1 | Tanto, se Déus me perdôn, |
31:23 | E porque o aldeão | desto muito se temía, |
31:26 | a vaca, se ben m' ajudas |
31:45 | come se con aguillôn |
31:47 | Pois foi en Santa María, | mostrou-se por bestia sage: |
31:48 | meteu-se na sa eigreja | e parou-s' ant' a omage; |
32:17 | foi, se éra ren |
32:26 | lógo se foss' ên. |
32:35 | te quites; e se non, | d' hoj' a trinta días |
32:41 | O Bispo levou-se | mui de madurgada, |
33:15 | se foi, que os bastimentos |
33:24 | e porên se foi cambiar |
33:27 | deles quis e se lançar |
33:34 | se fillaron sen tardar |
33:35 | per se da nav' alongar |
33:51 | se guarira per nadar, |
33:55 | e disse: “Se Déus m' ampar, |
35:2 | dereit' é que s' en mal ache | se llo pois quisér toller. |
35:13 | que ardeu tan fèramente | que se fez toda carvôn; |
35:20 | se fora, como vos digo, | houvéron-se d' acordar |
35:21 | que se fossen pelo mundo | conas relicas gãar |
35:59 | e porên mal non nos faças, | se non, lógo morrerás |
35:66 | se levantou muit' aginna, | que as galéas volver |
36:8 | que se levou mui gran tormenta, e a noit' escura |
36:9 | se fez, que ren non lles valía siso nen cordura, |
36:12 | os santos todos a rogar se fillaron, chamando |
36:23 | E dizían: “Sennor, val-nos, ca a nave se sume!” |
36:30 | havían; e se lles prougu' ên, sól dulta non prendades. |
37:22 | seja per ti; se non, serei hoi mais tẽudo |
37:28 | E quando s' espertou, sentiu-se mui ben são, |
38:4 | se lle pesa de quen lle faz pesar. |
38:22 | mui maas compannas se foron tan tóst' i meter, |
38:81 | se a pédra que me furados |
38:84 | hôuvi muitos, se me non quér sãar.” |
42:45 | E da Virgen grorïosa | nunca depois se nembrou, |
42:46 | mas da amiga primeira | outra vez se namorou, |
42:49 | Poi-las vodas foron feitas | e o día se saiu, |
42:56 | se non, daquí adeante | haverás coita mortal.” |
42:57 | Lógo s' espertou o novio, | mas pero non se quis ir; |
42:62 | Mas se tu méu amor quéres, | daquí te levantarás, |
42:68 | andou, e en ũ' ermida | se meteu cab' un pinnal. |
43:5 | non podía haver fillos, | e porende se queixava |
43:7 | com' hajamos algún fillo, | ca se non, éu morrería. |
43:9 | de Salas ambos vaamos, | ca quen se en ela fía, |
43:11 | Muit' ên proug' ao marido, | e tan tóste se guisaron |
43:15 | E a mollér fez promessa | que se ela fill' houvésse, |
43:21 | que lóg' a poucos de días | ela se sentiu prennada, |
43:30 | mas gran chanto fez la madre | pois se viu dele senlleira. |
43:43 | Mas se mio tu dar quisésses, | non porque seja dereito, |
44:33 | come se houvésse lóg' a prender |
45:18 | se mercee non ll' houvésse | a comprida de bondade. |
45:24 | de monges, se el podésse, | ou cinquaenta ou cento; |
45:57 | mais tórn' a alma no córpo, | se o vós por ben tevérdes, |
46:17 | e mui lédo se tornou |
46:42 | se foss' en córp' ensserrar |
46:47 | mas se de quant' el mostrou |
47:2 | guarda-nos, se te praz, |
48:12 | se non quant' o cavaleiro | da fonte lles dar quería, |
48:28 | fez que se cambiou a fonte | ben dentro na sa herdade |
50:4 | porque, se non foss' esto, non viramos Rei |
50:9 | houveramos, se el non foss', amigos méus, |
50:13 | nen door nen coita; pois quen se doerá |
51:17 | se non foss' os do castélo | que, pois se viron coitados, |
52 | Esta é como Santa María fez vĩir las cabras montesas a Montsarrat, e se leixavan ordennar aos monges cada día. |
52:3 | E dest' un miragre, se Déus m' ampar, |
52:6 | oíde-mio, se ouçades prazer: |
53:17 | des i foi-se con sa madre; | mas atal amor colleu |
53:18 | daquel logar u sãara, | que se quis lógu' i tornar. |
53:21 | “Se non quisérdes, o fógo | sei éu que verná a mi |
53:28 | o pos; e lóg' o meninno | se fillou ben a dormir, |
54:29 | de maneira que atal se parara |
54:56 | se levantou o monge; e gran medo |
55 | Esta é como Santa María serviu pola monja que se fora do mõesteiro e lli crïou o fillo que fezéra alá andando. |
55:12 | Mais o démo, que se paga | pouco de virgĩidade, |
55:13 | fez, como vos éu ja dixe, | que se foi con un abade, |
55:17 | e ela tornou-se lógo | vergonnosa e coitada, |
55:18 | andando sempre de noite, | come se fosse ladrõa. |
55:19 | E foi ao mõesteiro | alí onde se partira, |
55:24 | mas de que a non achavan | mẽos se maravillava, |
55:28 | muitas de noit' e de día, | foi-se-ll' o tempo chegando |
55:29 | que havía d' haver fillo; | e entôn se foi chorando |
55:30 | pera a sa majestade, | e como quen se razõa |
55:32 | “Mia Sennor, éu a ti venno | como mollér que se sente |
55:34 | se che fiz algún serviço, | e guarda-me mia pessõa |
56:42 | se todo e repentir |
57:21 | a Virgen, se mi ajude |
57:74 | Ca se ll' atravessara |
57:95 | se a Déus prazía. |
57:105 | e se quitassen |
58 | Como Santa María desvïou a monja que se non fosse con un cavaleiro con que poséra de s' ir. |
58:15 | con ele que se foss' a como quér, |
58:23 | Ca se viu sobr' un poç' aquela vez, |
58:45 | nen de méu Fillo, e se non, aquí |
58:55 | Mais, se Déus quisér, esto non será, |
59:8 | se me quisérdes oír. |
59:13 | sabía, se Déus m' ampar. |
59:36 | se fillava a tanger |
59:42 | a fez que se namorou |
59:48 | na igreja se meteu |
59:50 | por se dela espedir. |
59:56 | se quisésse repentir. |
59:82 | se pararon lógu' en az, |
61:21 | e con esta coita lógo se tornava |
61:23 | E lógo que chegou deitou-se tendudo |
61:25 | repentindo-se de que for' atrevudo |
61:31 | Poi-lo vilão se sentiu ben guarido, |
62:7 | Se non fosse pola Virgen María |
62:18 | havía, se d' al non foss' acorruda. |
62:27 | ca ben como se lle houvésse dito |
63:4 | que Santa María fez, se Déus m' ampar, |
63:18 | que aos mouros se fazía temer. |
63:23 | Mais el conde defendía-se mui ben, |
63:30 | u se non fezésse por bõo tẽer. |
63:35 | Pois foi na igreja, ben se repentiu |
63:51 | ca se vós non fôssedes, juro par Déus |
63:66 | que con vergonna se cuidou ir perder. |
64:16 | “Sennor, pois vos ides, fazede, se vos prouguér, |
64:24 | e pois foi dita, u se lle quis el espedir, |
64:30 | sejan perdõados, se vos a outri vou dar |
64:64 | que a çapata ao pé assí se ll' aprês |
65:12 | que se corregesse e o castigava; |
65:26 | e do que fezéra sentiu-se culpado. |
65:39 | que lle disse, se livre seer quería, |
65:40 | que lle déss' algo, se non nono sería. |
65:42 | e porên foi-se mui trist' e mui coitado. |
65:55 | e disse-ll': “Amigo, se me tu crevéres |
65:57 | vai Alexandría, e se o fezéres, |
65:68 | non há en aquel se non quanto parece |
65:73 | se ll' ant' algũa vóssa carta non désse |
65:77 | que lla léves, e se en este meógo |
65:91 | Pero se aquest' é fól, pela ventura, |
65:93 | ca se el non é ben louco de natura, |
65:96 | e o sandeu foi-se da gent' esfurtando, |
65:105 | ca se deitou lóg' ant' o altar tendudo, |
65:137 | e o que t' escomungou, se o connoces, |
65:149 | que se foss', e teve-s' end' el por maltreito |
65:183 | Assí estevéron, que non se partiron, |
65:185 | a Santa María; e pois se compriron |
65:188 | porque se do ben deste mundo partira, |
66 | Como Santa María fez a un bispo cantar missa e déu-ll' a vestimenta con que a dissésse, e leixou-lla quando se foi. |
66:3 | ben se porrá sa fazenda. |
66:46 | E pois que se revestía, |
67:41 | mais quando se levantava, | ũa oraçôn dizía |
67:52 | e mui mais religïoso | que se morass' en ermida; |
67:78 | se a oraçôn non fosse | da Madre de caridade: |
68 | Como Santa María avẽo as dúas combooças que se querían mal. |
68:20 | adormeceu-se lógu' entôn; |
68:33 | cona outra, que se deitou |
69:25 | e entre si disse: “Se Déus me veja, |
69:39 | que lle fezo sinas que se chegasse |
69:52 | se foi a cas don Ponce de Minérva |
71:1 | Se muito non amamos, | gran sandece fazemos, |
71:23 | Quando a viu a monja, | espantou-se ja quanto, |
71:35 | Se tu quéres que seja | de téu rezar pagada, |
71:47 | Pois dit' houv' esto, foi-se | a Virgen grorïosa. |
71:52 | e quando deste mundo | quis Déus que se partisse, |
73:26 | como se sangue fresco fossen i deitar. |
74:32 | e fez-lle que eno pinzél se sofreu |
75:20 | mui mais se pagava desto | ca de seer ben herdada. |
75:34 | diss' ao crérigo tóste | que daquesto se calasse, |
75:41 | O crérig' assí estando | de se non ir perfïado, |
75:49 | Quand' aquest' oiu a moça | da vélla, foi-se correndo |
75:59 | se aquesta vélla mórre, | segund' éu entend' e creo, |
75:62 | que éu leix' est' hóme bõo; | mas id' i se ir queredes, |
75:64 | E o evangelisteiro | se foi lógo sen tardada, |
75:67 | Madre do que se non paga | de tórto nen de peleja, |
75:71 | E el tornar-se quiséra, | mas disso-ll' ela: “Entrade |
75:83 | seer, mais fez aa vélla | que se ferisse no peito |
75:101 | Entôn o clérigo foi-se | a cas do rico maldito, |
75:105 | Entonce se tornou lógo | aa chóça u leixara |
75:129 | Quand' o crérigo viu esto, | fillou-se-ll' ende tal medo, |
75:130 | que de perder-se houvéra; | mas acorreu-lle mui cedo |
76:5 | por ũa mollér que muito se fïar |
76:18 | non pódes, se méu fillo non resurgir.” |
77:8 | que ben per cabo dos ombros todas se meteran, |
77:10 | se meteron todos no córpo maltreito. |
77:14 | se ll' ela fezéra, mais a séu proveito |
77:16 | se non, que fezéss' assí per que cedo morresse; |
77:17 | e lógo se fezo levar en un leito |
77:24 | se fez meter na igreja de Santa María; |
78:32 | mandó-o que fosse a veer se fezéra |
78:50 | se fez o caleiro a justiça fremosa.” |
78:58 | se non, nunca faça éu mia vida goiosa.” |
78:59 | Entôn do caleiro se partía tan tóste |
78:61 | se tornou al conde, e dentr' en sa repóste |
79:2 | quen se per vós guía |
79:17 | quiséra-se Musa ir con elas lógo. |
79:19 | que, se migu' ir quéres, leixes ris' e jógo, |
79:21 | E se esto fazes, d' hoj' a trinta días |
80:3 | Santa María, se te praz, |
80:21 | mil vegadas, se mil errar |
82 | Como Santa María guardou un monge dos dïáboos que o quiséran tentar e se lle mostraron en figuras de pórcos polo fazer perder. |
82:23 | O frad', est' oíndo, espantou-se mal |
82:28 | e ant' aquel frade lógo se parou |
82:36 | como fumo se desfezéron entôn; |
83 | Como Santa María sacou de cativo de térra de mouros a un hóme bõo que se ll' acomendara. |
83:48 | se foi pass', e pois correndo |
84 | Como Santa María resuscitou a mollér do cavaleiro, que se matara porque lle disse o cavaleiro que amava mais outra ca ela; e dizía-lle por Santa María. |
84:6 | porque sei, se o oírdes, | que vos valrrá un sermôn. |
84:20 | en como se levantava | e de mal o sospeitou, |
84:25 | A mollér entôn calou-se, | que lle non falou mais i; |
84:30 | se el amava mais outra, | que dissésse si ou non. |
84:36 | e déu-se con el no peito | ũa ferida atán |
84:51 | El entôn tornou-se lógo | e foi sa mollér veer, |
85:51 | con que serás se crevéres en el e leitões |
85:54 | leixó-o; e el foi-se lóg' a un mõesteiro |
86:2 | a Madre de Déus, se per nós non ficar. |
86:20 | mas non podía hóm' alá ir, se non |
86:26 | e non se pod' ir, tanto non pod' andar. |
86:41 | con séu fill' a póbre se foi essa vez |
88 | Como Santa María fez a un físico que se metera monje que comesse das vidas que os outros monjes comían, que a el soían mui mal saber. |
88:35 | se muit' houvér jajũado, |
88:37 | se comer non lle for dado |
88:51 | se fillaron ben provado |
88:57 | nen se podéra fartar; |
88:64 | de que se fillou a dar |
88:77 | se non leixas téu cuidado |
88:79 | Entôn se déu por culpado |
89:21 | e chamando-se mui cativa, |
89:33 | ben come se o sól entrasse |
89:43 | porque cedo, se mi ajude |
89:56 | se foi depó-los treinta días, |
91:41 | se fillaron, e non quedo, |
92:11 | E tan tóste se fez fillar |
92:22 | u a ta missa se dirá.” |
93:16 | do mund' érg' ũ' ermid' u se foi apartar. |
93:31 | e tan tóst' a gafeen lógo del se partiu, |
94 | Esta é como Santa María serviu en logar da monja que se foi do mõesteiro. |
94:66 | a monja e se partiu |
94:82 | lógo se prendía, |
94:87 | foi-se pera a eigreja; |
95 | Como Santa María livrou un séu ermitán de prijôn dũus mouros que o levavan a alên mar, e nunca se podéron ir atá que o leixaron. |
95:1 | Quen aos sérvos da Virgen de mal se traballa |
95:37 | os fez que se non podéron alongar da sérra, |
95:67 | e foron sa vía que sól non se detevéron, |
96 | Como Santa María guardou a alma dun hóme bõo que se non perdesse, ca o havían escabeçado ladrões, e fez que se juntassen o córpo e a tésta e se maenfestasse. |
96:9 | e se éu podér, per mi vos mostrado |
96:19 | E quand' est' hóme viron, se leixaron |
96:49 | e confessou-se verdadeiramente |
96:50 | ant' eles e disse: “Amigos, se for |
97:18 | na eigreja e fezo-se séu |
97:25 | meteu-se ao caminn' entôn |
97:31 | mas aa Virgen se comendou |
97:41 | se é verdade que tanto mal |
97:49 | e se a vóssa mercee for, |
98 | Como ũa mollér quis entrar en Santa María de Valverde e non pude abrir as pórtas atẽen que se mãefestou. |
98:2 | aquel que de séus pecados | non se repentir. |
98:23 | Pois que aquest' houve dit' e | se mãefestou |
98:29 | e nunca des aquel' hóra | dalí se partiu, |
99:1 | Muito se deven tẽer |
99:27 | se fillou pola querer |
100:26 | se te prazía |
101:18 | non se quis d' ant' o altar, |
102:17 | vos guïarei, se quisérdes |
102:19 | e se vós esto fezérdes, |
103:12 | se verei do Paraíso, | o que ch' éu muito pidí, |
103:17 | que se escaeceu seendo | e catando sempr' alá. |
103:24 | o convent'.” E foi-se lógo | e achou un gran portal |
103:26 | Non é est' o méu mõesteiro, | pois de mi que se fará?” |
104:16 | foi-se a ũa eigreja | da Virgen espirital, |
104:22 | e punnou quanto mais pode | de se dalí lógu' erger. |
104:26 | ante se foi muit' aginna | por provar est' e veer |
104:27 | se lle disséran verdade | ou se lle foran mentir |
104:30 | dela se ja podería, | e de con ela viver. |
104:47 | A mollér se tornou lógo | à eigreja outra vez, |
104:50 | E lóg' a un mõesteiro | se tornou monja meter. |
105:13 | mai-la Virgen se lle chegou mui quedo |
105:15 | mais se me crevéres, irás mui cedo |
105:17 | Esto será se ta virgĩidade |
105:23 | Entôn se foi lóg' a Virgen María; |
105:66 | daquel fógu' e fazían-se levar |
106:20 | ũu deles se nembrar |
106:25 | “Se éu saír de prijôn, |
106:42 | se mi a mi |
107 | Como Santa María guardou de mórte ũa judéa que espenaron en Segóvia; e porque se acomendou a ela non morreu nen se firiu. |
107:15 | senôn se Déus xe querría! |
107:18 | se tal és com' oí ja |
107:23 | E se ficar viv' e sãa, |
107:36 | e ergeu-se mui ligeira- |
107:37 | ment' e foi-se sa carreira |
108:20 | e disso: “Se Déus m' ampar, |
108:33 | se fillou e lóg' alí |
108:55 | mas ben se podo sinar |
109:23 | querelando-se, com' apres' hei, |
110:9 | nen se fosse de férro e noite e día |
110:11 | Se purgamẽo foss' o céo estrelado |
112:6 | pois se lle van encomendar |
113:4 | que porên se foron fender. |
113:7 | dũa pena que se mover |
113:8 | foi e ar leixou-se caer. |
113:9 | Esta caeu en tal guisa, | se a Déus leixasse vĩir, |
113:16 | que pois non se pude volver. |
115:151 | bõo, se Déus me parca. |
115:238 | que direi éu, se lle praz, |
115:286 | Como hóme que se dól, |
117 | Como ũa mollér prometera que non lavrasse no sábado e per séu pecado lavrou, e foi lógo tolleita das mãos; e porên mandou-se levar a Santa María de Chartes, e foi guarida. |
117:24 | aa eigreja de Chartes levar-se mandava, |
119 | Como Santa María tolleu un joíz aos dïáboos que o levavan e tornó-o a sa casa e disse-lle que se mẽefestasse, ca outro día havía de morrer. |
119:52 | o leixou. E ele tornou-se lógo de mão |
121:43 | E porên, se a amava | ante, depois la amou |
122:24 | ca de dóo a matar-se cuidou; |
123 | Como Santa María guardou un frade mẽor dos dïáboos na hóra que quis morrer, e torcía-se todo con medo deles. |
123:13 | ca un pouqu' enante todo se torceu |
123:14 | e parou-se negro. E quen vos dissér |
123:20 | a coor mui negra lógo se cambiou |
123:21 | e a faz mui branca toda se tornou |
124 | Como Santa María guardou un hóme que apedraron que non morresse atá que se mẽefestasse, porque jajũava as vigías das sas féstas. |
124:19 | a aqueles que se fían | en ti mui de coraçôn, |
125:30 | se tornaron, e el disse: | “Como vos vai?” Disséron: “Mal; |
125:35 | que a oraçôn da Virgen | lle fezo que se ll' obridou; |
125:46 | que a poucas d' amor dele | lógo se non enssandeceu, |
125:48 | que diss' entôn a séu padre | que lógo se casaría |
125:52 | que lógu' entôn con sas mãos | ant' eles se mataría. |
125:59 | come en logar de fillo; | e se éu morrer herdarás |
125:79 | como non pérças ta alma; | e senôn, Déus se vingará |
126:18 | de qual vos guarde Déus, se por ben vir. |
126:21 | ben ant' o séu altar se fez trager |
126:23 | se foi de séus pecados; e chorou |
126:24 | muito e mui ben se mãefestou |
127:28 | e que se mãefestasse | lle disséron, com' oí. |
127:38 | u se jazía tenduda | chorando ant' o altar. |
127:46 | se juntou que ant' estava | que o fezésse tallar. |
128 | Esta é do Córpo de Nóstro Sennor, que un vilão metera en ũa sa colmẽa por haver muito mél e muita cera; e ao catar do mél mostrou-se que éra Santa María con séu fill' en braço. |
128:11 | Ela respôs-lle: “Farei-o | se méu conssello fillardes.” |
128:17 | e ensserade-a dentro; | e se vós esto fezérdes, |
128:29 | pod' ir se foi muit' aginna | e disse “Por Déus lo santo”, |
129:14 | se el da chaga houvésse guarida. |
130:18 | senôn se é mui mao pecador. |
130:21 | e porende, quen se dela partir |
131:22 | se foi atán tóst' e leixou-se caer. |
131:40 | a estar con el e se del non partir |
131:62 | tirárono ende sen se detẽer. |
131:69 | fora: “E porende, se vos aprouguér”, |
132 | Esta é como Santa María fez ao crérigo que lle prometera castidade e se casara que leixasse sa mollér e a fosse servir. |
132:39 | per que se mais alegrasse, |
132:51 | se el mollér non prendía. |
132:72 | na eigreja se metía. |
133:5 | polo séu sangue e que se leixou |
133:25 | a meninna tan tóste se levou |
134 | Esta é como Santa María guareceu na sa eigreja en París un hóme que se tallara a pérna por gran door que havía do fógo de San Marçal, e outros muitos que éran con ele. |
134:15 | Porende se levar |
134:27 | E a ir-se fillou |
135 | Como Santa María livrou de desonrra dous que se havían jurados por ela quando éran meninnos que casassen ambos en uno, e fez-lo ela comprir. |
135:13 | por dous que se grand' amor |
135:42 | se querían mais d' al ren, |
135:44 | que se lles falass' alguên |
135:62 | se foron; e en un val |
135:94 | se levou e diss': “Aqué |
137:12 | nen sa Madr', a Virgen santa, se lle non fezésse |
137:20 | en est' érro, muitas vezes, e se del quitasse, |
137:37 | mais se o metess' o démo en cuidados vãos |
138:5 | se ll' algo pedir assí ou demandar, |
138:16 | se fosse da térr', e non leixaron ir |
138:24 | volvendo-se dentro con coita mortal, |
138:33 | e disse: “Se quéres, lógo veerán |
138:38 | o que mais téu Fillo, se el mi perdôn, |
138:40 | Entôn a Virgen d' ant' ele se tolleu; |
138:49 | a Virgen e disse: “Desto se pagou |
141:9 | que, se nome da Virgen ll' éra ementado, |
142:6 | se non fosse pola que nos mantên. |
142:23 | do río.” E lógu' en el se meteu |
143:3 | se de séus pecados se repentir, |
143:7 | un póblo, que se lle foi oferir |
143:21 | E disse: “Se quiséssedes gracir |
144:27 | non se pagava nen de o veer. |
144:43 | assí como se quisésse morrer. |
145:24 | E pois se viu póbre, foi end' esmarrido; |
145:27 | Mannãa ergeu-se e aa eigreja |
145:45 | e cantand' a missa, diz: “Se Déus me parca, |
146:69 | e sól detẽer-se non quis, |
146:86 | ou se deste méu mal te dól, |
148:29 | Entôn muitas das gentes | se foron i chegando |
149:28 | se a Hóstïa tẽes, | dá-mia por ta mesura.” |
149:40 | nunca lle terrán dano, | se en elo atura. |
151:12 | e por se deitar con ela | catou per ũa fẽéstra, | e viu de Santa María |
151:14 | entôn leixou de deitar-se | e foi-se per ũas eiras. |
151:23 | e connoceu séu pecado | e fezo-se lógo monge | dun mõesteiro que éra |
151:32 | aa Virgen, de Déus Madre, | contra el se levantava, | veendo-a essa gente. |
153 | Como ũa mollér de Gasconna, que desdennava a romaría de Santa María de Rocamador, disse que, se a alá non levass' ũa séla en que siía, que nunca iría alá. |
153:25 | se m' a séla non seguir |
153:34 | e culpada se tendeu, |
153:39 | Alí se desaprendeu |
154:11 | E levantou-se do jógo | e foi travar mui correndo |
155 | Como un cavaleiro d' Aleixandría foi malfeitor, e quando vẽo a vellece, repentiu-se e foi a un santo ermitán confessar-se; e el disse-lle que jajũasse, e o cavaleiro disse que non podía. |
155:4 | e se partir de pecado | e enmendar tórtos séus |
155:13 | mais pois vẽo a vellece, | sentiu-se por pecador |
155:27 | Mas foi-se lóg' a un río | que corría préto d' i, |
155:36 | se a serviss' e posésse | en ela séu coraçôn; |
155:39 | E disse-lle: “Sennor, róga | a téu Fillo, se te praz, |
155:44 | e el quando viu aquesto, | atán alégre se fez, |
156:44 | e o crérigo na orden | dos monges se foi meter. |
157:12 | e depois que s' eles foron, | lóg' a fazer se fillou |
158 | Esta é como Santa María sacou de prijôn un cavaleiro e mandou-lle que se fosse pera Rocamador. |
158:19 | E el moveu atán tóste | e foi-se quanto s' ir pude | como ll' a Santa Reínna |
161:8 | e pero grande non éra, | daquesta se governava |
161:12 | se levantou muit' escuro | e con torvôn mesturado, |
161:24 | daquela vinna nas outras | e con eles se juntavan, |
162 | Como Santa María fez a sa omagen que mudaran dun altar a outro que se tornass' a séu logar onde a tolleran. |
163:2 | e ar, se se ben repente, | per ela póde cobrá-la. |
163:10 | que lla tolleu a desóra, | como se dissésse: “cala!” |
163:11 | Assí esteve gran tempo | que dalí non se mudava, |
163:13 | e desta guisa a Salas | dalí levar-se mandava, |
163:17 | e des aquí adeante, | se nunca os dados jógo, |
164:37 | nunca quér aos coitados | nen dos séus se quér partir; |
165:13 | que, se fillasse Tortosa, | gãaría i gran prez, |
165:28 | contaron-se quantos éran, | mais poucos s' acharon i. |
165:30 | “Sennor, se nos non acórres, | preit' é mui descomũal.” |
165:33 | ca pois se chegou a ela, | tal gente lle semellou |
165:37 | Quando viu o soldán esto, | teve-se por de mal sen, |
165:40 | dizendo que esta vila | non se podía bastir |
165:55 | E quand' aquest' houve dito, | foi-se lógo manamán, |
166:5 | e durou assí cinc' anos | que mover-se non podéra, |
166:8 | prometeu que, se guarisse, | a Salas lógo iría |
166:11 | E foi-se lógo a Salas, | que sól non tardou nïente, |
166:13 | e ía mui lédo, como | quen se sen nïún mal sente, |
167:10 | e de fïar-se na Virgen | fillou mui grand' atrevença; |
167:13 | mais ela lles diss': “Amigas, | se Déus me de mal defenda, |
167:18 | Santa María, e tenno | que de mia coita se sença.” |
167:19 | E moveu e foi-se lógo, | que non quis tardar nïente, |
167:21 | e pois que chegou a Salas, | diss' aa Virgen: “Se non mente |
168:26 | vivo, se te jaz en prazer.” |
169:3 | se se de nós honrrar |
169:13 | E davan sas ofértas, | e se de coraçôn |
171:35 | fillaron-se muit' a chorar |
171:40 | e tornar-se quiséra d' i |
171:45 | Eno caminno se meter |
171:53 | loores déu, se Déus m' ampar, |
172:8 | e a vea toda rota; | e el se viu tan coitado |
172:9 | que prometeu que se vivo | ao pórto arribado |
173:6 | onde gran tórto faredes, | se me ben non ascuitades. |
173:13 | poséra. E lóg' a Salas | se foi rogar a que ten |
173:16 | se foss'. E el espertou-se | entôn e achou enteira |
174 | Como un cavaleiro servía Santa María, e avẽo-lle que jugou os dados, e porque perdeu dẽostou Santa María; e arrepentiu-se depois, e do pesar que ende houve tallou a lingua; e sãô-lla Santa María, e falou depois mui ben. |
174:10 | e fillou-s' a chorar muito, | como hóme que se sente |
174:14 | Mas tan gran door end' houve, | que se saiu d' ontr' a gente |
174:26 | ca dereito de si grande | dá aquel que se desmente; |
175:2 | que sobr' el se tórn' o dano | de quen jura falssidade. |
175:17 | porque aquel hóme bõo | non se fosse del sen dano, |
175:51 | Foron-se lógu', e con eles | foi séu padre o cativo |
175:55 | E pois se calad' houvéron, | contou-lles todo séu feito |
176:9 | que se o Santa María | de Salas tirasse d' i, |
176:24 | e do cep' e das cadẽas | de todo se livr' achou; |
177:14 | cuidando que del por esto | non se podía vengar. |
177:17 | s' acomendou e mandou-se | lógo levar dessa vez |
177:22 | se esto que me sacaron | podedes dentro tornar.” |
177:24 | el se volveu contra Salas, | rogando de coraçôn |
178 | Esta é dun meninno de Alcaraz a que séu padre déra ũa muleta, e morreu-lle; e encomendou-a a Santa María de Salas, e levantou-se sãa. |
179 | Como ũa mollér que éra contreita de todo o córpo se fez levar a Santa María de Salas e foi lógo guarida. |
179:21 | de Molina se fazía |
179:31 | Assí que se ll' estendendo |
179:33 | e levantou-se correndo |
180:20 | e en beldade, de que se pagar |
180:53 | Ancéla se chamou u lle dizía |
180:56 | e como sérva se foi homildar |
181:24 | que, pero gran poder éra, | lógo todos se venceron, |
184:22 | foi-se-lle deitar de suso; | e déron-ll' entôn tan fórte |
184:29 | Ante quiso que vivesse | e crecess' e se crïasse, |
185:15 | Diss' el: “Como?” Respôs-ll' ele: | “Se éu vósso poder hei, |
185:21 | mais se me tu desto mentes, | lógu' i al non haverá, |
185:25 | se lle désse o castélo; | e lógo con el moveu, |
185:32 | desto se ll' alevantasse, | foi alá lógo sen al |
185:38 | E tornaron-se correndo | e foron-se en el meter. |
185:44 | que lle disséss' a verdade | do castélo e, se non, |
185:45 | escabeçá-lo faría. | Diss' el: “Se Déus me perdôn, |
185:48 | e dereit' ao castélo | lógo começou-se d' ir, |
185:49 | e mandou ao alcaide | que se o castélo pedir |
185:50 | foss' aos que i leixara, | se non quería morrer. |
185:59 | ontr' as amẽas, dizendo: | “Se tu és Madre de Déus, |
185:69 | se contra María fosse, | que os séus defender sól.” |
186:2 | se o vir en coita, acorrê-lo-á. |
186:6 | se lle non valess' ela que poder há. |
186:17 | deitar-se con ela; e pois se deitou, |
186:20 | se a visses como a óra éu vi |
186:41 | quando se viu presa con aquel encréu |
186:43 | Santa María Virgen, se te prouguér, |
187:42 | O abade muito se maravillou |
187:44 | se vir algũa gente que na eigreja entrou, |
188:17 | se lle de Santa María | falavan, en com' oí, |
189:8 | pero non fugiu ant' ela, | ca med' houve se fogisse | que sería acalçado; |
190:2 | o démo, se Déus m' ampar, |
190:6 | se o temermos de ren, |
191 | Como a alcaidessa caeu de cima da pena de Róenas d' Alvarrazín, e chamou Santa María e non se feriu. |
192:84 | se lle fez veer, |
192:90 | se quéres guarir, |
194:16 | E o jograr espediu-se | mannãa do cavaleiro; |
194:28 | Eles, quand' aquest' oíron, | tiraron-se lóg' afóra |
194:32 | catando-se un con outro | e que ja non se falavan, |
194:35 | se foi nunca nïún hóme | que dele falar oísse, |
194:39 | O jograr se foi sa vía, | dando mui grandes loores |
195:31 | se con ela albergasse, |
195:50 | ela se changía, |
195:56 | como se chamava. |
195:73 | se connoceu por falido, |
195:143 | sería se i saísse |
195:146 | se foi, e vïúda |
195:162 | meteu-se na vía |
196:8 | e se deles lle falava | alguên, lógu' end' el fugía; |
196:19 | El fezéra ja as formas, | de que se muito pagava, |
196:25 | achou dona con séu fillo, | ben como se o crïasse, |
196:29 | se tal omagen sabían | d' algún déus, ou fegurado |
196:32 | foi-se lógo mui correndo | a preguntar os crischãos |
196:33 | se tal fegura havían. | Disséron: “Somos certãos |
196:39 | E pois aquesto lles disse, | fezo-se lógo crischão |
197:5 | Ca se el algún poder há | de os hómees matar |
197:38 | o caminn', e séu irmão | nunca se dele quitou; |
198 | Esta é como Santa María fez fazer paz e que se perdõassen ũus hómees que se querían matar ũus con outros ant' a sa eigreja en Terena. |
198:10 | que por se mataren todos | foron mui corrend' armados, |
198:13 | cuidando que se matavan; | mais a nóbre Virgen pura |
198:17 | e u se matar cuidavan, | ben assí de cabo são |
199 | Como un peliteiro, que non guardava as féstas de Santa María, começou a lavrar no séu día de março, e travessou-se-lle a agulla na garganta que a non podía deitar; e foi a Santa María de Terena e foi lógo guarido. |
199:3 | Ca se Déus sofr' ao démo | que polos nóssos pecados |
199:17 | a trociu, e na garganta | se lle foi atravessando; |
199:25 | mandou-se levar tan tóste | dereit' a Santa María |
201:20 | de partir-se do feito, | mas tornou no pecado |
201:28 | de si que dun cuitélo | se feriu eno peito; |
201:32 | ergeu-se mui correndo | e pres ũa aranna |
201:38 | E jazend' en tal coita, | muito se repentía |
201:49 | Mais se te ben partires | deste mal que fezéste, |
201:51 | Quando ll' est' houve dito, | foi-se; e mui guarida |
202:8 | se non fosse ũa rima | sóa que minguava ên; |
203:2 | algún ben, dar-vo-ll-á ela | que dé, se o non tevér. |
203:9 | e se ll' os póbres pedían | esmólna polo amor |
203:14 | disséron: “Santa María | vos dé ben, se ll' aprouguér.” |
203:17 | ante si ũa sa filla | e disso: “Se i ficou |
204:24 | e o córpo por ja sempre | de forniço se quitar, |
204:32 | se dalí conas sas vírgens | e aos céos sobiu, |
204:34 | Por esto de séu serviço | non se dev' hóm' a partir. |
205:4 | gaannar amor e graça | dela, se devotamente |
205:5 | se fazen e como deven; | e assí abèrtamente |
205:8 | que fezo Santa María; | e se i mentes parades, |
205:21 | foi o póblo que dentr' éra; | e pois que se viu vençudo, |
205:22 | colleu-se a ũa torre | mui fórt'. E de cada lado |
205:24 | e os mouros que dentr' éran, | por se mellor ampararen |
205:25 | do fógo, ontr' as amẽas | punnavan de se deitaren; |
205:30 | sobiu-se con el encima, | que lle non foss' afogado. |
205:31 | E ontre dúas amẽas | se foi sentar a mesquinna |
205:36 | que en servir Déus en mouros | guerrejar se traballava |
205:48 | se leixou vĩir a térra | sobr' un gran chão devasso |
205:52 | os crischãos. Porên todos | muito se maravillavan; |
207:1 | Se hóme fezér de grado | pola Virgen algún ben, |
207:12 | e o pres' entrou pós ele, | e el del non se nembrou; |
208:4 | carne da Virgen mui santa | por se nos ben amostrar |
208:13 | e demais ar comungavan | por se mellor encobrir; |
208:25 | e se vós obrar sabedes, | verei que faredes i.” |
208:26 | E des i foi-se mui lédo | o traedor descreúdo. |
208:35 | E foi corrend' ao bispo | e confessou-se-lle ben, |
208:43 | E repentiron-se muito | e ar choraron assaz, |
210:16 | E esto non fezéra | Déus, se ante non visse |
211 | Como Santa María fez aas abellas que comprissen de cera un ciro pasqual que se queimara da ũa parte. |
212:25 | e ũa mollér furtou-llo | e foi-se per un logar |
212:32 | e foi-s' a Santa María | e en prézes se meteu |
212:35 | A mollér que o furtara | fora-se lógo saír |
212:42 | e porque muito chorara, | fillou-se d' adormecer. |
213:22 | que a matara a furto | e se fora sa carreira. |
213:49 | foron-se contra Terena, | u sen dulta o cuidavan |
213:59 | E foi-se a el chegando, | sa azcõa sobre mão, |
214:3 | Ca se Déus déu aas gentes | jógos pera alegría |
214:10 | E porên, se Déus vos valla, | amigos, ben m' ascoitade: |
214:21 | de que vos ja dit' havemos, | dizendo: “Se quér que seja |
214:34 | fez que un daqueles dados | se fendeu per meiadade. |
215:20 | e assentaron-se todos, | e tal consello fillaron |
215:40 | mas non quis Santa María | per ren que se foss' a fondo. |
216 | Como Santa María se mostrou en semellança da mollér do cavaleiro ao démo, e o démo fugiu ant' ela. |
216:2 | non se tema que o póssa | per ren o dém' enganar. |
216:10 | e polo cobrar vassalo | se foi do démo tornar, |
216:26 | E deceu i e deitou-se | a dormir cab' un altar. |
216:29 | éra se non essa dona, | e disso: “E ja sazôn |
216:45 | e do dém' e de séus dões, | de tod' alí se partiu; |
217 | Esta é de como un conde de França que vẽo a Santa María de Vila-Sirga non pude entrar na eigreja a mẽos de se confessar. |
217:2 | se ante de séus pecados | mortaes quito non for. |
217:4 | pecad' e se non repente | d' ir ant' a esperital |
217:6 | e quen se desto non guarda | cae de mal en peor. |
217:13 | non se fora dos pecados, | sól nono pod' acabar, |
218:27 | Depois de Santïago | con ele se tornaron; |
218:37 | se foron. Mas a Madre | do que da agua vinno |
218:43 | E pois a poucos días | foi-se pera sa térra |
219:21 | como fezéra se negro | fosse; mas non quis que tal |
219:35 | foi; ant' o altar deitou-se | dizendo: “Sennor, errei, |
219:38 | que se me tu perdõares, | que me non será sannoso |
221:34 | ben come se fosse mórto, | ca atal door havía. |
221:42 | se serviço do meninno | en algún tempo quería. |
221:50 | lógo se foi de caminno | a Onna en romaría. |
224:2 | non é sen razôn se faz | miragre sobre natura. |
224:9 | de as toller; e sei ben | que, se i mentes parades, |
224:35 | E ambos de Béja 'ntôn | se saíron pois un día |
225:25 | e se s' ao sól parava, | lóg' a aranna viía, |
225:28 | porên rógo aa Virgen | que se a ela prouguésse, |
226 | Esta é do mõesteiro d' Ingratérra que s' afondou e a cabo dun ano saiu a cima assí como x' ant' estava, e non se perdeu null' hóme nen enfermou. |
226:17 | a térr' e o mõesteiro se somiu, |
227:4 | que fez un mui gran miragre | que creo, se Déus m' ajude, |
228 | Como un hóme bõo havía un múu tolleito de todo-los pées, e o hóme bõo mandava-o esfolar a un séu mancebo, e mentre que o mancebo se guisava, levantou-s' o múu são e foi pera a eigreja. |
228:12 | que por delivrar-se dele | lógu' esfolar-o mandava |
228:26 | e vejamos se é esse, | e comigo o catade.” |
228:29 | senôn pola coor dele | en que se ben acordavan; |
231 | Como Santa María fez que tres mininnos alçassen os mármores que non podían alçar toda a gente que se i ajuntava. |
231:37 | mostrou-se con claridade |
231:39 | e disse: “Se me crevéres |
232:16 | e foi-se pera sa térra | e séus hómees envïou |
232:24 | que se éu aquesto faço, | que méu açor acharei.” |
233 | Como Santa María defendeu un cavaleiro que se colleu a ũa eigreja súa dũus cavaleiros que o querían matar. |
233:6 | se ll' ela 'ntôn non valesse, | que val sempr' aos coitados. |
233:10 | a el correr-se leixaron, | dando mui grandes braados, |
233:15 | hómẽes bõos do tempo | que se perdera a térra, |
233:18 | en com' agor' oïredes, | se estevérdes calados. |
233:23 | madre de Déus, son tan muitos | que, se me non perdõares |
233:24 | tu que o ben fazer pódes, | ou se me non amparares |
233:31 | que llo defender querían, | se s' eles a el chegassen. |
233:33 | mal de Déus e de sa Madre | se i mais fazer provassen, |
233:39 | e de sũu se tornaron. | E pois as gentes soubéron |
234:4 | e oír o que for sordo, | mui maior, se Déus m' ampar, |
234:5 | é de perdõar pecados; | ca se de Déus non gannar |
234:16 | que se foss' a Vila-Sirga; | e foi i, e pois chegou, |
235:17 | se juraron contra ele | todos que non fosse Rei, |
235:25 | ca méu Fillo Jesú-Cristo | sabor há de se servir, |
235:47 | Ca os mais dos ricos-hómes | se juraron, per com' éu |
235:53 | se moveu con mui gran gente; | mas depois foi mais cortês, |
235:60 | os outros pera o démo | foron e, se Déus quisér, |
235:65 | non quis que entôn i fosse, | se non sãasse mellor; |
235:68 | e u cuidavan que mórto | éra, foi-se dessa vez |
236:6 | com' agora oïredes, | se quisérdes ascoitar. |
236:10 | que se foi en un penedo | a galéa espeçar. |
236:13 | nen mollér dos que i éran, | se aquela sóa non, |
237:1 | Se ben ena Virgen fïar |
237:5 | E desta confïança tal | vos direi, se quisérdes, |
237:7 | loaredes a Madr' entôn | de Déus, se me crevérdes, |
237:23 | d' ir a sa térra; e entôn | vestiu-se ben privado |
237:37 | contra ela, o traedor, | e diz: “Se non fezéres |
237:53 | Daquesta guisa se queixou, | fèramente chorando, |
237:54 | e non se mãefestou. Mais | fôrona desnüando |
237:89 | Mais mãefést' haja por Déus, | se ben fazer queredes, |
237:93 | O cavaleir' a Santarên | se foi dereitamente |
238 | Como Déus se vingou dun jograr tafur que jogava os dados e porque perdera descreeu en Déus e en Santa María. |
238:2 | se pois del filla vinganç' a | maravilla nono dou. |
238:13 | foron ên tan espantados | que se foron os mais d' i; |
238:29 | e pois se tornou du ía, | diss' entôn: “Ai, pecador |
238:40 | e me metan, se podéren, | dentro no fógu' infernal.” |
238:42 | Déus fille de ti vingança, | assí como se vingou |
238:47 | que o torceu entôn todo. | E assí vingar-se quis |
239:1 | Guardar-se deve tod' hóme | de jurar gran falssidade |
239:29 | da eigreja ir se cuidou; |
239:34 | e pero a ir-se fillou |
239:37 | un prést'”, a quen se confessou, |
240:25 | e se non foss' ela, foramos ja |
240:42 | e estes taes non se perderán. |
241:5 | E se m' oír quisérdes | e parardes femença, |
241:11 | e o fillo da outra | pagou-se da meninna, |
241:23 | que se entôn chegara; | mais quis a Grorïosa |
241:34 | e deitou-se de peitos, | e foi ja que pesando |
241:43 | mais a madre do moço, | pero se del dolvéron |
241:44 | todos, sól non chorava | por el nen se carpía. |
241:56 | pera o téu serviço, | se non, mórta sería.” |
241:64 | foi o que demandava | e donde se doía. |
241:67 | e de toda folía | des alí se quitasse; |
241:72 | do mundo se quitaron | e de toda folía. |
242 | Esta é como Santa María de Castroxeriz guariu de mórte un pedreiro que houvéra de caer de cima da óbra, e esteve pendorado e teve-se nas pontas dos dedos da mão. |
243:16 | que con coita se metían | so o geo nos regueiros. |
243:23 | mais chamand' a Grorïosa, | os geos se desfezéron, |
244:23 | E lógo se foi correndo | e na tavérna entrou; |
244:27 | O cativo mui cuitado | foi quando se viu assí |
245 | Como Santa María tirou un hóme de prijôn e o fez passar un río que éra mui fondo, e non se mollou. |
245:33 | se nos non dás quant' houvéres.” | E jurou par San Martín |
245:39 | dizede que nos daredes, | se non, a vóssa mollér |
245:44 | se poderían aínda | del mais dinneiros levar; |
245:48 | diss': “Ai, Virgen grorïosa, | guarda-m' hoge, se te praz, |
245:50 | nembre-te se t' éu serviço | fiz que foss' a ta loor.” |
245:54 | que se levantar podésse, | mais houvéron gran pavor. |
245:55 | E foi-se dereitamente, | que todos a viron ir, |
245:101 | que fez aqueste miragre; | porên se teve por fól |
246:13 | fora, e arrepentiu-se; | e por esto correger, |
246:23 | e pos i sa oferenda, | des i lógo se saiu |
246:26 | e foi-se pera a vila, | mas non de mui gran vagar. |
246:39 | Quand' a bõa mollér esto | oiu, lógo se deitou |
247:16 | linnaj' e naceu-me esta | filla; mas se éu soubésse |
247:21 | e se te praz séu serviço, | dá-lle lume con que veja, |
247:23 | non haverá.” E tan tóste | revolveu-se muit' aginna |
247:24 | pera ir-se da eigreja; | mas a mui Santa Reínna |
248 | Como dous marinneiros se querían matar en Laredo ant' o altar de Santa María, e pola sa gran mercee guardó-os que se non matassen nen se ferissen. |
248:15 | E sacaron os cuitélos | lóg' ambos por se ferir; |
248:17 | ca mover non se podéron, | nen un ao outro ir; |
248:20 | por se ferir, non podéron | per ren poi-los encoller; |
248:21 | e estando-se catando, | non se podían mover, |
248:22 | ben come se fossen feitos | de pédra ou de metal. |
248:23 | E estand' assí tolleitos, | cada un se repentiu |
248:28 | e estes que se querían | mal, perdõaron-s' entôn, |
249 | Como un maestre que lavrava na eigreja que chaman Santa María d' Almaçán, en Castroxeriz, caeu de cima en fondo, e guardó-o Santa María que se non feriu. |
249:22 | assí o guardou a Virgen | que sól non se foi ferir, |
249:23 | nen sentiu sól se caera | nen recebeu 'n neún mal; |
251:21 | lógu' ela s' esfurtava | e ía-se parar |
251:32 | as donas aa claustra | e delas se partir, |
251:54 | E ergeu-se mui tóste | e fillou-s' a correr, |
251:55 | e foi-se à omagen | e disse: “Dá-me méu |
251:56 | fill'.” E tendeu os braços | como se fosse séu. |
251:69 | diss' à ama da moça, | “e se de Satanás |
251:70 | ven aquesta sandece, | póde-se desfazer.” |
251:82 | E meteu-a na boca | e leixou-se morrer. |
253:16 | e foi-se confessar lógo; | e pois foi ben confessado, |
253:36 | desvïou-se do caminno | e fez entôn alá ida |
253:37 | e meteu-se na igreja, | u sa oraçôn oída |
253:43 | El viu o bordôn quebrado | assí e maravillou-se |
253:44 | qu' en dúas péças caeü | ja feit', e porên sinou-se |
253:45 | e quantos alí estavan; | des i entôn levantou-se |
254:12 | e andavan-se jogand' a | couces e a empeladas; |
254:25 | ca se por esto non fosse, | porque vós desemparastes |
254:28 | Quand' est' oíron os monges, | mantenente se tornaron |
254:29 | a séu mõesteir' e lógo | mui ben se mãefestaron, |
255:24 | por se por i mais viçosos tẽer. |
255:78 | e ela lógu' en térra se tendeu |
255:84 | que en ti se fía.” |
255:102 | foi e a lenna se tornou carvôn, |
255:126 | os crérigos se pararon en az |
257 | Como Santa María guardou sas relicas que se non danassen entr' outras muitas que se danaron. |
257:18 | ca o dano das sas cousas mui ben se sacude. |
258:6 | que, se o ben ascuitardes, | fará-vos muit' alegrar. |
258:31 | Quand' aquest' oiu o fillo, | queixou-se-lle muit' entôn; |
258:35 | se fillou, e depois esto | ar direi-vo-lo que fez: |
259 | Como Santa María fez avĩir na sa eigreja d' Arraz dous jograres que se querían mal, e déu-lles ũa candea que non pode outre trager senôn eles. |
259:2 | os séus por se deles mellor servir. |
259:7 | Ca pero se sabían muit' amar, |
260:4 | Se vós trobar sabedes, |
261:4 | e se guarde de lles fazer pesar. |
261:15 | que se de Déus quiséss' algo falar, |
261:21 | E pois a el se foi mãefestar, |
261:24 | “Se hóme bõo queredes catar |
261:37 | se fillou o primeiro que veer |
261:61 | se foi muito, ca Déus lle fez veer |
261:65 | e foi-s' aginna sen se detẽer. |
262:1 | Se non loássemos por al | a Sennor mui verdadeira |
262:15 | As pórtas e as fẽéstras | serraron-se lógu' en par, |
262:20 | sord' e muda, na eigreja, | que con medo se deitou |
262:42 | e se faz grandes miragres, | esto ll' é cousa ligeira. |
263 | Como Santa María apareceu a un hóme que éra tolleito de todo-los nembros e disse-lle que se fezésse levar a sa igreja e sería lógo são. |
263:13 | E deste mal tan cuitado | éra que sól se volver |
263:14 | non podía nen erger-se | eno leito nen seer, |
263:17 | Un día fazend' aquesto, | mostrou-se-lle, sen dultar, |
263:18 | a Virgen Santa María | e disse: “Se tu sãar |
263:37 | e ao altar dereito | se fillou corrend' a ir. |
265:48 | se tevésse muit' e des i aos séus |
265:58 | se mais semellaron en súa faiçôn. |
265:75 | poderedes saír óra, se vos praz.” |
265:91 | se foi deitar, per com' o escrito diz, |
265:93 | e dizend' assí: “Se t' éu serviço fiz, |
265:101 | e se cantar ou loor éu de ti dix |
266:10 | por se fazer a eigreja | e a torr' e o portal. |
267:16 | se dõa fremos' e apósta achasse |
267:26 | foi-se con quant' haver havía mercado. |
267:39 | A nav' alongada foi, se Déus me valla, |
267:44 | nembrou-se da Virgen que sempr' acrecenta |
267:53 | e se mi óra daquestas ondas tirares, |
267:65 | Se ll' el algún tempo serviço fezéra, |
267:76 | poi-lo viron, todos se maravillaron; |
267:79 | E o mercador, pois se tornou de França |
267:81 | a Rocamador se foi, e confïança |
268:5 | e porend' un séu miragre | oíde, se Déus vos valla, |
268:28 | esta dona en carreta | se fez trager a Espanna; |
268:44 | tornou-se pera sa térra | e foi de Santa María |
269:18 | se a jajũar com' ela | e mercee lle pedir |
269:23 | Ca eno leito jazendo | aginna se foi erger |
269:35 | Ar disse-m' outra vegada, | que se éu pesseverar |
269:42 | loores; e de nós seja | loada, se por ben vir. |
270:16 | en poder do dïabo; | mais quise-se doer |
270:17 | de nós quen nos fezéra, | e vẽo-se fazer |
271:13 | mas los que na nave éran | sabían-se defender |
271:18 | dizendo-lles: “Por Déus seja, | oíde, se vos prouguér: |
271:21 | que, se ll' algo prometemos, | sacar-nos-á deste mal; |
271:23 | E se vos a Virgen santa | deste logar non tirar, |
271:26 | desta guisa, se tan tóste | mui bon vento non vẽér.” |
272 | Como Santa María fez en San Joán de Leterán en Roma que se mudasse ũa sa omagen da ũa parede da igreja na outra. |
272:13 | que en al non se fïava | senôn na Emperadriz |
272:20 | e pois que llos houv' oídos, | muito se maravillou |
272:23 | e disse-ll': “Ai, sennor préste, | se póde inda seer |
272:25 | Diss' el: “Quand' esta omagen | que éu vejo se mover |
272:34 | estar na outra pared'; e | foi-se lóg' agẽollar |
272:44 | e pois que foi repentido, | começou-se lógo d' ir |
273:21 | se podér achar agulla | ou fíos ou quen mios venda, |
273:39 | E levantaron-se lógo, | dando grandes adïanos |
274:2 | non temades que perder- | se póssa per sa folía. |
274:10 | lle meteu que se saísse | da orden, ca ben sería. |
274:22 | esta garnacha se fosse | comprida como devía.” |
274:26 | ao mõesteir', e se mia | comprisses, gracir-cho-ía.” |
274:29 | se mi aquesto perdõasses, | ir-m-ía lógo sen al |
274:46 | e cada un parou mentes | ena Virgen se verría. |
275:9 | de ravia, que se fillavan a morder |
275:36 | e eigreja, ca lógo se ben sentiu |
276:20 | mais un deles se britar |
277:26 | e acharon-se con mouros; | mas a todos non prougu' ên. |
277:29 | e macar que se preçavan | de fórtes muit' e d' ardidos, |
278 | Como ũa bõa dona de França, que éra céga, vẽo a Vila-Sirga e teve i vigía, e foi lógo guarida e cobrou séu lume. E ela indo-se pera sa térra, achou un cégo que ía en romaría a Santïago, e ela consellou-lle que fosse per Vila-Sirga e guarecería. |
278:16 | ũa sa filla lle disse: | “Treides, se Déus vos perdôn, |
278:22 | se deitaron. E a céga | foi sa oraçôn fazer, |
278:30 | que fosse por Vila-Sirga, | se quisésse lum' haver. |
278:35 | O cégo creeu a dona, | e tan tóste se partiu |
279:6 | e sã' é ja, se vos ên prazer for, |
280:3 | Ca en ela os santos se catan, |
280:4 | e pelo séu rógo se desatan |
280:7 | Per ela se corregen os tórtos, |
280:21 | que a mia alma non se detenna |
281:2 | se ben fïar en sa Madre, | fará-ll' ela perdõar. |
281:11 | Pois que se viu en pobreza, | diss' un día entre si: |
281:14 | mais se a cobrar non pósso, | ir-m-ei algur esterrar.” |
281:19 | E se tu assí fezéres, | todo cho éu cobrarei.” |
281:38 | entrou e houve vergonna | de se del assí quitar. |
281:58 | e peço-lle que se queira | de mi pecador nembrar.” |
281:59 | Poi-lo viu el Rei queixar-se | e mui ben se repentir, |
281:60 | preguntou-lle se ja quando | traballara en servir |
282 | Como Santa María acorreu a un moço de Segóbia que caeu dun sobrado mui alto, e non se feriu porque disse: “Santa María, val-me.” |
282:22 | se éra ja que ferido | ou se se sentía mal. |
282:25 | ca se aquesto non fosse, | juro-vos, par San Matéus, |
283 | Como Santa María de Terena sãou un clérigo da boca que se lle torcera mui fèramente. |
283:31 | E se per ventura avên |
283:52 | Mas quando se atal sentiu |
283:53 | que tolleit' éra e se viu |
283:54 | tan maltreito, ben se partiu |
283:55 | daquel érr' e se repentiu, |
284:9 | e se non foss' a Virgen, | Reínna sperital, |
284:17 | com' en desasperando, | e todo se torceu; |
284:25 | mas se ele quisésse | ũu vésso rezar |
284:27 | se partiría dele. | E o frade rezou |
284:29 | e atán tóst' o démo | se foi e o leixou, |
284:39 | e repentiu-se muito | do que foi descreer |
284:41 | que o do leit' ergessen, | e mandou-se põer |
285 | Como Santa María fez aa monja que non quis por ela leixar de s' ir con un cavaleiro que se tornass' a súa ôrdin, e ao cavaleiro fez outrossí que fillasse religïôn. |
285:26 | que se con el se fosse, | con ela casaría. |
285:36 | por se con séu amigo ir; mais en ũa capéla |
285:39 | e se ll' espedía. |
285:44 | que se foi quanto ir mais pode ao dormidoiro. |
285:47 | e foi-se sa vía, |
285:52 | a abadessa se levou e a monja con ela. |
285:56 | mas ela lle jurava | que mui mal se sentía, |
285:62 | parou-se-ll' en cruz ena pórta e disse: “Non seja |
285:70 | e saiu per ela e foi-se. E fez i maldade; |
285:104 | todo llo outorgava; | e dela se partía |
286:4 | guarda-os nas grandes coitas | que se non pérçan per ren, |
286:8 | que mostrou Santa María, | que nunca faz se ben non, |
286:16 | e chegou-se muit' a ele | e atal o adobou |
286:17 | que houv' a leixar sas prézes; | e lógo se levantou, |
286:18 | ca pois se sentiu maltreito | non quis mais alá jazer. |
286:20 | e viu dous judéus que lógo | se fillaron a riír |
286:24 | me dá, se te praz, dereito, | ca son ẽemigos téus |
287:3 | E daquest' un gran miragre | vos direi, se vos prouguér, |
287:9 | daquesto non se guardava; | e o falsso traedor |
287:19 | Ela creê-o e foi-se | con el a aquel logar; |
288:11 | Onde foi ũa vegada | que se meteu en caminno |
288:13 | e pois foi ena eigreja, | deitou-se lógo festinno |
288:29 | e se ben costumad' éra, | outros costumes mellores |
289 | Como Santa María de Tocha guariu un lavrador que andava segando en día de San Quirez, que se lle cerraron os punos ambos. |
289:13 | o mãoll' alçar de térra | con ele se ll' apertava |
289:16 | foi, assí como se fosse | con fórt' engrud' engrudada; |
290:19 | ca, pois que deste mundo se partir, |
291:2 | ca u houvér maior coita, | valer-ll-á se a chamar. |
291:12 | guarira se o collessen | na mão, e per razôn. |
291:21 | a que se tornass'; e lógo | Santa María chamou, |
291:42 | hóme, ca se me servires, | sempre i pódes gãar.” |
291:43 | El, pois que se viu en salvo | pela Madre do gran Rei, |
292:11 | Se el leal contra ela | foi, tan leal a achou, |
292:14 | e se ben obrou por ela, | ben ll' ar pagou séu jornal. |
292:34 | se o achassen desfeito; | mas tornou-xe-lle en al. |
292:36 | non quis que se desfezéssen, | ca ambos éran ben séus |
292:50 | que o ten por mui mais nóbre | ca se fosse de cristal. |
292:55 | Ca o bon Rei Don Fernando | se foi mostrar en vijôn |
293 | Como un jograr quis remedar como siía a omagen de Santa María, e torceu-se-lle a boca e o braço. |
293:23 | E o cólo con o braço | tan fórte se ll' estorceu, |
295 | Como Santa María apareceu en visiôn a un rei que a servía en todas aquelas cousas que el sabía e podía, e semellava-lle que se homildava contra el en gualardôn do serviço que lle fezéra. |
295:30 | lles diss': “O que me rogades | farei-o, se el Rei vir.” |
296:23 | Se ben quéres servir-me, | primeiro amar-m-ás |
297:9 | a aqueles que o creen; | e porên, se Déus m' ajude, |
297:25 | que non fala nen se móve, | est' é ben sandeu provado, |
297:29 | e demais contra un frade, | séu compannôn, se tornava |
298:19 | Des i confessou-se ben, com' aprendí, |
298:28 | gran péça a tev'; e pois se levantou |
298:32 | Jesú de ti quiso, se for téu prazer, |
298:53 | daquela mollér que se quitasse fez, |
298:55 | E a bõa dona, pois se viu de pran |
299:22 | se lla désses, e farías bon sen.” |
299:34 | Mas dá-lla; se non, mal te verrá ên.” |
301:17 | e se t' algún pesar fige, | que seja éu perdõado, |
301:23 | E lógo se sentiu livre | da prijôn o escudeiro |
302 | Como Santa María de Monsarrat descobriu un furto que se fez na sa igreja. |
302:12 | os que alí albergaron | da eigreja se saíron; |
303:4 | de Burgos, e se m' oírdes, | direi-vo-lo tod' enteiro, |
304:2 | das cousas limpias se paga | sempre, tal é séu costume. |
304:18 | atán tóste se matavan, | que sól non deitavan lume. |
305:3 | E porên dizer-vos quéro, | se me mui ben ascuitardes, |
305:4 | un mui fremoso miragre; | e se i mentes parardes, |
305:5 | gran pról de vóssa fazenda | vos terrá, se vos guardardes |
305:34 | se é carta de soltura | ou se é de petições.” |
305:37 | e que esto lle faría, | e d' al non se traballasse |
305:44 | se fez lógo, que na outra | non pode pois meter nada |
305:56 | mercee que se leixasse | do peso, e lle daría |
306:6 | son pera saber-se todas, | nen póde per ren seer. |
306:35 | Pois esto viu o herége, | repentiu-se muit' entôn |
307:2 | toda tempestade, se ll' ên prazer for. |
307:25 | atá que Santa María se mostrou |
307:28 | “Se tu quéres que se tólla este mal, |
308:8 | a Virgen Santa María | e mais d' al ren se guardar |
308:19 | Estando en esta coita, | esforçou-se de falar, |
308:24 | e chorando séus pecados | se fez lógo comungar; |
308:26 | deitou tres pédras do córpo | sen se doer nen queixar. |
308:35 | a Virgen Santa María, | que se sab' amercẽar |
309:20 | e porend' un hóme bõo | lles disse que se tevéssen |
311:3 | Ca se en fazer serviço | a un bon hóme pról ten, |
311:40 | e assentou-se no leito | e diss' aquesta razôn: |
311:42 | fora, se non foss' a Virgen, | que chav' é de nóssa fé, |
312:31 | E se a bever lle davan, | el bever sól non podía, |
312:32 | e pero que se deitava | pera dormir, non dormía; |
312:39 | E entôn ergeu-se lógo | e buscou muitas carreiras |
312:46 | E el deitou-se con ela | en ũa casa escura |
312:51 | Ambos lógu' en outra noite | dessa casa se mudaron |
312:52 | e foron jazer a outra; | e lógo que se deitaron, |
312:56 | tornou-se lóg' aa outra | u jouvéra de primeiro; |
312:69 | e foi pois de bõa vida | e quitou-se de barata |
313:5 | sa carn' e fazer-se hóme | por nos per ela salvar, |
313:20 | e volvendo-s' as arẽas; | des i a noite se fez, |
313:26 | de grado séus seerían | se lles quisésse valer. |
313:37 | se faça end' hóm' afóra, | e peçamos-lle perdôn, |
314:5 | pero prazer-m-ía muito | se m' oíssedes mui ben. |
314:11 | e de se tẽer viçoso | havía mui gran sabor; |
314:19 | e o cavaleiro foi-se | deante e fez ferir |
314:33 | dizede-lle que se venna, | ou que se vaa daquên.” |
314:35 | o lume d' ambo-los ollos, | e en térra se tendeu |
314:36 | volcando-s' e braadando | come se fosse sandeu, |
315:6 | que vos contarei óra, | se me for ascuitado. |
315:10 | que a perder houvéra, | se non fosse guardado |
315:42 | por veer se parara | algur bic' ou furado. |
316:14 | e Martín Alvítez nome | havía, se Déus m' ampar. |
316:18 | vertudes se descobriron, | e fezéron i altar |
316:36 | da Virgen, mui ben cantada, | e mandou-se levar i; |
317 | Como Santa María se vingou do escudeiro que déu couce na pórta da sa eigreja. |
317:16 | e viu ũa moça, de que se pagou, |
317:22 | e fogind' à eigreja se collía. |
317:32 | a moça, leixou-se depós ela ir |
318 | Como Santa María se vingou do crérigo que furtou a prata da cruz. |
318:2 | muito será gran dereito | se ll' ende pois mal vẽér. |
318:3 | E desto, se m' ascuitardes, | vos direi, per com' oí, |
318:14 | en com' éra de mal chẽo | vos direi, se vos prouguér. |
318:21 | se foi que ren non sabía | daquel feit' e a mentir |
318:22 | se fillou, dizendo muito: | “Hóm' ou mollér que soubér |
318:32 | que se lle fez atán grande | o nariz, que lle deceu |
318:36 | se ant' aquel nariz todo | non ll' alçassen, nen bever; |
319:8 | dizer, se m' oírdes; e poi-lo contado |
319:52 | tal que se sentía que ben sãa éra. |
321:1 | O que mui tarde ou nunca | se póde por meezinna |
321:5 | tan tóste Santa María; | porên, se ela m' ajude, |
321:23 | E disse-ll': “Ai, mollér bõa, | se Nóstro Sennor m' ajude, |
321:27 | ant' el Rei, e irei lógo | vósco, se Déus me defenda |
321:42 | está, u se faz o sángui | de Déus do vinno da vinna. |
322 | Como Santa María guariu ũu hóme en Évora que houvéra de morrer dun ósso que se ll' atravessara na garganta. |
322:9 | E de tal razôn com' esta | vos direi, se m' ascuitades, |
323:5 | E porend' un gran miragre | direi, se Déus me defenda, |
324:20 | na grand' eigreja da Sée, | que se nunca ên partiu |
324:27 | E foi lóg' a sa capéla, | que se non deteve ren, |
324:33 | que ér'; e pois llo disséron, | a lingua se lle soltou |
325:14 | éra, se lle non valvésse | a Virgen Santa María. |
325:27 | E se fazer non quiséssen | esto, lógo nas cadẽas |
325:51 | E pois entrou ena vila, | foi-se lóg' aa eigreja |
325:60 | e se m' alg' a dar havedes | por Déus, dade-mio aginna, |
325:63 | Eles déron-ll' algu', e foi-se. | E lógo que foi entrada |
325:65 | caeu-ll' o colar do cólo, | que se non deteve nada; |
327 | Como Santa María guariu o crérigo que se lle tornaran as pérnas atrás porque fez ũus panos mẽores dun pano que furtou de sôbelo altar. |
327:3 | Onde, se m' oír quisérdes, | daquesto vos contarei |
327:19 | E pois que os houve feitos | e con eles se cobriu, |
327:25 | rógo-te que éu non moira | assí, se t' ên prazer for.” |
328:3 | Ca se ela quér que seja | o séu nom' e de séu Fillo |
328:64 | se esto que vos éu rógo | o faço por null' engano, |
328:66 | que póde seer, se este | feito non for acabado.” |
329 | Como déus fez a un mouro que fillou a oférta do altar de Santa María que se non mudasse do logar. |
329:27 | Quand' aquest' houvéron feito, | lógo se partiron ên; |
329:31 | E pois los houve fillados, | atán tóst' ir-se cuidou; |
329:33 | e perdeu todo o siso, | e tan irto se parou |
329:34 | ben come madeiro duro, | que se non pode mover. |
329:37 | de se for mórt' ou cativo; | e o alcaide maior |
329:48 | mais aquel per nulla guisa | non falou nen se moveu; |
329:50 | a companna que se fora, | non viü i ren seer. |
329:53 | e catemos se a trage | e tornemo-la en paz |
329:59 | foi, e os ollos tan tóste | se ll' abriron, e a luz |
332 | Esta é como en ũu mõesteiro eno reino de Leôn levantou-se fógo de noite, e mató-o a omage de Santa María con o véo que tiínna na cabeça. |
333:25 | foss' e diss': “Ai, Virgen Madre, | se algũa vez servida |
333:32 | maravillavan-se dele; | mais quise Déus que sabudo |
333:37 | que ll' houvésse pïadade, | foi-se-ll' o temp' alongando, |
334:2 | a sa Madr' e toda cousa | guardar de se non perder. |
334:14 | séus bois con que lavrar fosse, | pois viu que se non erger |
334:19 | e disse a o mancebo: | “Se óra podésses ir |
334:25 | algo, se esto fezéres, | e demais gracir-cho-ei, |
335:4 | pois aquel que é bondade | comprida se fez séu Fillo, |
335:33 | O hóme bõo, con dóo | dela, ergeu-se festinno |
335:35 | e irei catar as arcas | se me ficou i farinna.” |
335:45 | e achar sól nona pode, | e cuidou que se mudara |
335:48 | Eles se partiron lógo, | e cada un a buscava |
335:63 | se podí' haver ontr' eles | algũa tal deoessa |
335:69 | se há ontre vós omagen | que non han estes pagãos, |
335:86 | por fazer que sejan bõos | e se partan de maldade. |
336:10 | e se ben nos ascuitardes, | de grado vo-lo diremos. |
336:33 | se daquesto que tu fazes | téu coraçôn non se muda |
336:38 | de que non seremos sãos, | se per vós non guarecemos.” |
337:9 | que ên ben se soltaría, | non llo quería creer, |
337:15 | se fillava mui de rijo, | segundo aprendí éu. |
337:33 | o meninn' e o cavalo, | que se non feriron ren; |
337:34 | e o padr' a boc' abérta | fillou-se Déus a loar. |
338:17 | que cegou d' ambo-los ollos, | e foron-se-ll' apertando |
338:18 | como se fossen apresos | con visco ou con betume. |
339:2 | sab' a Virgen, non se póde dizer. |
339:15 | Porend' en Cartagena se partiu |
339:35 | ca per u a nave se foi abrir |
341:6 | ant' aquel que as maldades | e os érros se desfazen. |
341:10 | como se fezésse tórto, | en que outras muitas jazen. |
341:18 | de vós se han d' haver pẽa | os que en tórto non jazen.” |
341:37 | E pera o Poi se foron, | e de cérto ben sabiades |
341:51 | E leixou-se caer lógo | sen niũa deteença, |
341:57 | e o logar que esquivo | éra, tornou-se-lle chão, |
342:7 | E porende, se nas pédras | faz feguras parecer, |
343:2 | fezo a outro dïabo | fazer como se calasse. |
343:29 | ond' havían gran vergonna | e porên se receavan |
343:38 | mandasses-lle que se fosse | dela e se desterrasse.” |
343:42 | a que quen quér as daría | que se migo conssellasse. |
344 | Como Santa María de Tudía fez a ũa cavalgada de crischãos e outra de mouros que maséron ũa noite cabo da sa eigreja e non se viron, por non haveren ontr' eles desavẽença. |
344:2 | macar se non amen eles, | ela met' i avẽença. |
344:18 | ca daquel logar partir-se | non houvéron atrevença. |
344:22 | que s' oíssen nen se vissen | nen soubéssen connocença. |
344:27 | Outro día madurgada | todos dalí se partiron; |
344:28 | e depois que cavalgaron | e sen sospeita se viron, |
344:29 | muito s' ên maravillaron; | des i tréguas se pediron |
344:33 | en como fora miragre; | e partiron-se pagados, |
345:29 | e que per séu córpo fosse | ll' acorrer; se non, pagado |
345:60 | E porend' ela changendo | se chamava: “Ai, meséla, |
345:61 | se perez' este mininno, | que é cousa atán béla, |
345:66 | ca se ele ficar vivo, | éu mal non pósso haver.” |
345:82 | e porende se fillaron | daquesto muit' a doer. |
347:28 | se meteu pera Tudía, | dizend': “éu fui mentireira |
347:30 | se tu quéres, dá-mio vivo, | ca fazer-o poderías.” |
347:35 | Eles aquesto fazendo, | tan tóste, se Déus m' ajude, |
348:18 | que se del amercẽasse | per que houvésse tesouros. |
348:23 | Quando ll' aquest' houve dito, | foi-se. E el rei pagado |
349:7 | Onde daquest' un miragre | vos direi, se m' ascuitardes, |
349:8 | mui fremos' a maravilla; | e se i mentes parardes, |
349:9 | sa mercee haveredes | dela, e se a guardardes, |
349:20 | en sãar enfermidades; | e esta se lle dobrava |
351:20 | se daquele bõo vinno | non bevessen a séu sen; |
351:24 | que, se non foi a madeira, | en ela non ficou al. |
351:25 | Entonce disséron todos: | “Se nos a Virgen non val, |
351:27 | E porend' aquela gente | se quiséra ir entôn; |
351:31 | Entôn lóg' aquela gente | aa cuba se chegou, |
352:3 | Dest' un fremoso miragre | vos direi, se m' ascuitardes, |
352:4 | que fezo Santa María; | e se i mentes parardes, |
352:25 | vendimian, foi-se con ele | aa Sennor das Reínnas |
352:30 | dizendo todos: “Mórt' éste | se lle dous días atura.” |
352:35 | E foi-se lógo con ela | quanto pod' aa eigreja |
353:3 | E de tal razôn com' esta | vos direi, se vos prouguér, |
353:39 | E pois comeu, trebellando | começou-se lógo d' ir |
353:42 | se fillou ant' o meninno | e começou-ll' a rogar |
353:46 | que se desto non comeres, | outro non cho verrá dar.” |
353:50 | se cras migu' e con méu Padre | non quiséres ir jantar.” |
353:53 | ao meninno: “Méu fillo, | se tu non comes assaz, |
353:71 | Entôn se foi o abade | e chamou os monges séus |
354:17 | porque mal non recebesse, | ca muito se receava |
354:28 | e conortar-m-ei con ela | come quen se mal conórta.” |
355:15 | O mancebo prometera | por ir-se en romaría |
355:16 | a Vila-Sirgu', e guisou-se | e foi-se lógo sa vía; |
355:17 | mais soube-o a manceba | e depós el se saía |
355:23 | E diss' el: “E non iredes | comigo, se Déus me valla, |
355:47 | tornou-se pera sa térra. | E indo pela carreira, |
355:51 | Ca, se mi a Virgen María | guardar, que é méu espello, |
355:74 | deste feito que mi apõen. | Se éu non sõo culpado, |
355:77 | Se tu, Sennor poderosa, | en algún tempo servida |
356:1 | Non é mui gran maravilla | se sabe fazer lavor |
356:26 | se a Virgen desta guisa | non lle foss' ajudador. |
357:14 | se non, conta que agora | méus días son acabados.” |
358:2 | non vos é gran maravilla | se x' ela a si ajuda. |
358:14 | que, se muitos end' houvérdes, | a lavor será creçuda |
359 | Como Santa María do Pórto se doeu dũa mollér que vẽo aa sa igreja en romaría, a que cativaran un séu fillo; e sacó-o de cativo de térra de mouros e poso-llo en salvo. |
359:33 | que Domingo éra vẽudo | a sa casa, e se ir |
361 | Como Santa María fez nas Ólgas de Burgos a ũa sa omagen que se volveu na cama u a deitaron. |
361:20 | fazía por sa omagen | come se fosse carnal, |
361:35 | Entôn todo o convento | se fillou muit' a chorar, |
362:31 | E mandou-se levar lógo | alá a hómees séus, |
362:32 | dizendo: “Se alá chego, | ben hei fïúza en Déus |
362:34 | ollos, que por méus pecados | muit' há se foron serrar.” |
362:35 | E pois que foi ant' a arca, | se deitou e lle pediu |
363:4 | al Con Simôn e a muitos, si que se queixava |
363:19 | El se viu nas prijões e cuidou que morresse, |
364:13 | se dentr' en ela caesse, | mais que tan tóste fĩisse, |
364:18 | leixou-se caer sobr' eles. | Mais non houvéron ên cura; |
364:27 | E se ante ben lavravan, | mui mellor depois lavraron, |
365:10 | tóst' e que se desfazía | come fum'; e en verdade |
365:19 | Ũa noit' assí jazendo, | cuidou como se saísse |
365:21 | vistiu-se lógu' e calçou-se, | ca atá que non comprisse |
365:31 | Quand' aquesto viu o monje, | teve-se por mui culpado |
366:17 | fillou-se con séus falcões | que mudara no verão |
366:22 | mais ante que se tornasse | perdeu ũu dos mellores, |
366:23 | que se foi da outra parte | d' Aguadalquivir voando, |
366:37 | e o falcôn e a ave | viron como se mergeron |
366:42 | que se lles o falcôn désse, | que de cera con loores |
366:48 | sól vĩir non lles quería; | ca falcôn, tra u se farte |
366:52 | d' aquele falcôn havê-lo, | apartou-se da companna |
367:32 | as pérnas ambas e se lle pararon |
367:37 | demais os coiros delas se fendían |
368:23 | Mais se tu perder quéres | doores e pesares, |
368:27 | A mollér outro día | meteu-se na carreira; |
369:24 | en lle furtar a sortella, | per que pois se lle achasse. |
369:36 | e se non, que quant' havía | a mollér que llo fillasse. |
369:44 | que se sofresse un pouco | atẽen que a achasse. |
369:47 | e se lle lógo non désse, | que quant' havía ll' entrasse, |
369:54 | e deceu-se pera Tejo, | por dar-ll' a bever no río | e o topete lavá-lo. |
369:57 | O alcaide, pois viu esto, | tornou-se trist' e coitado | pera sa casa aginna |
369:63 | u se catan os coitados, | ca non foi quen se catasse |
369:64 | en ti, cona mui gran coita, | que se ben non conortasse.” |
369:67 | se con tal coita morrerdes, | que vóssa alma entrasse |
369:68 | en paraíso, ca nunca | i entrou quen se matasse.” |
369:69 | Des que ll' aquest' houve dito, | foi-se correndo a Tejo, | u o pescado vendían, |
369:70 | e preguntou os dos barcos | que lle disséssen verdade | se algún pexe tragían. |
369:84 | mandou; e poi-lo viu, lógo | ar mandou que se calasse. |
369:86 | se ll' a sortella non désse, | pois lle dava séus dinneiros, | que morrería por ela. |
369:90 | e déu-llo. E ele, lógo | que o houve connosçudo, | fillou-se-ll' ên mui gran medo; |
371:25 | companna e de molléres, | e tanto se carregou |
371:34 | léve come se de pallas | fosse por non se merger. |
371:35 | Ant' ía sobre la agua | como se fosse un batél, |
372:1 | Muit' éste maior cousa | en querer-se mostrar |
372:3 | E dest' un gran miragre | direi, se vos prouguér, |
372:6 | direi-lle com' avẽo, | se mio ben ascoitar. |
372:11 | se fillava de rijo. | E por esta razôn |
372:16 | aquela ravia grande | toda se ll' amansou; |
372:30 | aa Virgen bẽeita, | que se quis mercear |
374:13 | éra, lógo mantenente | se tevéron por culpados, |
374:18 | e se gãassen, a Virgen | houvéss' ên de sa partida |
375:23 | que, se ll' o cavalo désse |
376:24 | E o hóme foi-se lógo; | mais non foi apercebudo |
376:36 | se aquel anél perdera, | e dessí que o fillasse. |
376:37 | E o outro tornou lógo, | dizendo-lle se achasse |
376:42 | que se outro a achasse, | de vós non fora veúda |
376:43 | esta sortella.” E lógo | foi-se con ela correndo |
377:4 | Santa María do Pórto | por un hóme que se tiínna |
377:21 | e que lle déss' outra tóste, | se non, pẽa connosçuda |
377:25 | aquele outro a carta | e que dela se quitasse, |
377:29 | e se non, que a sa ira | haverían, se fezéssen |
377:32 | rogou, a Santa María | do Pórt', en que se fïava, |
377:33 | que se el a cart' houvésse | e per ela a gãava, |
378:19 | E porend' atal miragre | é d' oír, se vos prouguér, |
378:30 | Mais un séu compadre lógo | se fez séu consellador |
378:31 | e disse: “Se vós fezérdes | o que vos quéro dizer, |
378:33 | da Virgen Santa María, | e se sãar, ofrecer |
378:47 | Entôn a moça fillaron | e foron-se dessa vez |
379 | Como Santa María do Pórto se vengou dos cossárïos do mar que roubavan os hómees que viínnan pobrar en aquela sa vila. |
379:25 | e quiséran-s' a sa térra | tornar-se; mais non podéron, |
379:28 | fez-lles que se non podéssen | mover daqueles logares |
380:50 | que se de mi servir |
381:21 | se non, léva-me con ele, | ca mais non viverei éu |
382:15 | “Se queredes que vos herde, | de grado vos herdarei |
382:19 | Mentr' el Rei esto catava, | foi-se-ll' alongand' assí |
382:25 | que lle déss' o herdamento, | e se non, que s' espedir |
382:26 | quería dele e ir-se | ao reino d' Aragôn. |
382:36 | que ela na voontade | al Rei meta, se lle praz, |
382:38 | haverei se me dér esto, | e será bon gualardôn. |
382:39 | E se m' aquesta mercee | Santa María fezér |
382:44 | Don Manüél, séu irmão, | e con el se consellou |
382:47 | “Vai e chama a Reimondo | de Rocaful, se non for |
383:15 | E pois aquest' houve feito, | foi-se lógo sa carreira |
383:28 | mais aginna se colleron | ao pórto e rogaron |
384:30 | un pouco, foron-se lógo. | Mais a Sennor das sennores |
384:32 | e viü que ao leito | se chegava passo indo, |
384:46 | o que vi vos direi todo, | se m' ên fordes oïdores.” |
384:53 | e se en algũa cousa | ll' erraran per necidade, |
384:54 | punnaron de se guardaren | que non fossen pecadores. |
385 | Como Santa María do Pórto guareceu un hóme dũa pedrada mui grande de que nunca cuidara a guarecer, ca tiínna a tela sedada e tornou-se paralítico, e guarecê-o Santa María. |
385:21 | dos coitados, se daquela | ferida non fosse mórto, |
385:28 | E el, quando viu aquesto, | teve-se por escarnido; |
385:29 | mais acomendou-se lógo | ao Pórt', e foi guarido |
386:11 | E pois que se partiu ende, | vẽo a Sevilla cedo, |
386:33 | a vendê-lo en Sevilla; | e porende se queixavan |
386:35 | é, Sennor, se Déus nos valla, | aquesto que vós fazedes |
386:42 | e se algo i achardes, | nono paredes per manna, |
389:3 | Poder há de sãar véllo | se é tal que o merece, |
389:4 | e outro tal o mancebo | se faz bõa mancebece, |
389:5 | outrosí ao meninno | se algún mal lle contece, |
389:14 | foi ja e tornou-se leigo; | e dous fillos fremosinnos |
389:18 | el e sa madr', e con coita | del chamavan-se mesquinnos. |
389:21 | dizendo que se vivesse, | que lógo en romaría |
391:14 | come se ferida fosse | ou que cuidass' a morrer. |
391:23 | se fillaron a Reínna | que taes miragres faz, |
391:29 | e porende te rogamos | que, se ta mercee for, |
392:19 | que lle disse se verdade | éra o que querelava |
392:26 | ⌧ que ambos lo cofondessen | se fezéra tal loucura |
393:18 | e tan fórte se torcía | come quen coita a mórte. |
399:11 | Ela se preçava muito | de sa fremosura, |
399:18 | sería se o colgasse | sequér dũa viga. |
399:38 | e come mollér non faças | maa que se triga |
400:32 | no séu córpo se figurou |
400:33 | e se fez hóm' e nos salvou |
401:7 | nen que polos méus érros | se me móstre felôn; |
401:52 | mercees que me gães, | se o Déus por ben vir, |
401:78 | e daquel que se preça | muit' e mui pouco val, |
401:94 | se o tu por ben vires, | que me dé o que ja |
403:4 | se m' ante non nembrasse |
403:55 | mais pois, se el me valla, |
404:23 | agẽollava-se, dizend' assí, |
404:38 | a iférno, se per nós non ficar.” |
404:46 | e comera se lle déssen vagar. |
404:54 | se podésse; e fillou-s' a chorar, |
404:64 | que se non pérça; ca éu sõo séu |
404:68 | se pérça polos pecados que fez, |
404:82 | en se a Santa María deitar. |
405:7 | toller se leixa catar. |
405:25 | se vai e aparecendo |
405:51 | que se quér sa Madr' honrrar. |
407 | Esta düodécima é como Santa María fez veer ao hóme que cegara porque se comendara ao démo. |
407:11 | foi e doeu-se; e porên braadar |
407:19 | que come tolleito se parou, atal |
407:24 | que se non pod' end' erger. |
409:19 | Porende se loada |
411:36 | que con coita chorando | se deitou en séu leito |
411:71 | E se esto que digo | tẽes por maravilla, |
411:89 | ca se o non fezérdes, | quiçai por escarmento |
411:104 | e sospirand', ergeu-se | e foi alá correndo, |
411:106 | ben como se houvéss' a | casar outra vegada. |
418:5 | foren punnen en serví-la | e se guarden de falir, |
419:17 | são se non partisse; | mais a ela per ren |
419:31 | por honrrar-t' en ta mórte.” | E foi-se lógu' entôn |
419:62 | e ela en séu leito | ant' eles se deitou. |
419:92 | por que creúdo seja | desto, se vos prouguér, |
419:113 | e se non for verdade, | ũa folla de cól |
419:117 | viu morrer o séu Fillo; | mais pero, se non luz, |
419:118 | nulla ren non acharon. | E muito se sinou |
419:120 | en térra se deitaron, | pedindo per Aióz |
421:1 | Nembre-se-te, Madre |
424:37 | Eles foron-se lógu' entôn |
424:42 | se quis de sobr' ela partir, |
425 | Esta terceira é como Nóstro Sennor resurgiu e como se mostrou aos apóstolos e aas tres Marías. |
425:33 | quis Jeso-Crist', e se vos ir |
426:17 | e quantos crevéren e se batiçar |
426:23 | nen lles nuzirá se beveren poçôn, |
427:19 | se foran de sũu e atender |
427:27 | se saíron sen ren se detẽer, |
427:28 | e pela vila se fillaron a correr; |