Text concordance

Please read the notes on Using the text concordance if you have not already done so.

If you just want to find a cantiga from the first few words of the lyrics, try the Index by incipit instead.

Cantigas processed: 420

Total lines: 21656

Total words: 162244

Total distinct word forms: 10224

Alphabetical index: A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | X | Z

Word:    Show references: always for single word results never   
1 word formCountReferences
SA1071
B:28senôn se é per sa grand' ocajôn,
1:7por séus de sa masnada
1:39vẽéron sa oférta dar
2:11ben feita a sa mesura,
2:23per que sa loor tornada
2:38en loar sa precïosa
4:61Raquél, sa madre, que ben
4:90fezéra per sa folía,
5:13e servidor de Déus e de sa lei amador,
5:15Aquest' Emperador a sa mollér quería mui gran ben,
5:22de que vos ja diss', a sa mollér a Emperadriz o déu,
5:28catou séu irmão a sa mollér e namorou-s' entôn
5:37a sa mollér, e ela lógo soltar mandou
5:47de sa mollér, que, porque non quiséra con ela errar,
5:94disse-lle que fezésse séu talán, e sería sa pról;
5:113e a érva achou so sa cabeça e disse de pran:
6:16que vencía quantos éran | en sa térr' e alende.
6:34e levó-o a sa casa, | pois se foron as gentes;
6:39mas déu muï maa noite | a sa madre, a mesquinna, (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
6:48que non vẽes a ta madre, | que ja sa mórt' entende.”
7:3que a sa graça ponna
7:18séu feit' e sa besonna.
8:14estand' ant' a sa omagen, | chorando dos ollos séus;
8:40lle trouxe a sa eigreja | o jograr que dit' havemos.
9Esta é como Santa María fez en Sardonai, préto de Domás, que a sa omagen, que éra pintada en ũa távoa, se fezésse carne e manass' óio.
9:42a sa companía,
9:68foi-s' entôn sa vi', a | omagen no sẽo.
9:116por sa delivrança,
9:129e con sa omagen | o monge foi fóra
9:148e foi aa dona | contar sa fazenda,
11:12a sa fazenda sabía,
11:17a ũa sa druda ía
11:56sa razôn con preitesía
12Esta é como Santa María se queixou en Toledo eno día de sa fésta de agosto, porque os judéus crucifigavan ũa omagen de cera, a semellança de séu Fillo.
12:6na sa fésta que no mes d' Agosto jaz.
13:2un ladrôn, assí sa Madre | outro de mórte livrou.
13:5que Elbo por nom' havía; | mas sempr' en sa oraçôn
13:26dela foi sempr' en sa vida, | ca en orden lógu' entrou.
14:34mas tórn' a alma no córpo, | e compra sa profissôn.”
15:65roguemos-lle pola sa bondade
15:93en séu cavalo branqu', e sa lança
15:100hei, San Basil' en sa visôn viu;
15:125éu fui catar a sa sepultura
16Esta é como Santa María converteu un cavaleiro namorado, que s' houvér' a desasperar porque non podía haver sa amiga.
16:44de comprir o ano, cuidand' haver sa sennor,
16:48mostrand' a Santa María sa coit' e séu mal,
17:18mató-o dentr' en sa cas' ensserrada.
18:6sa apostura,
18:12en sa casa fazía.
18:70na sa capéla
18:76van per sa gran folía.
19:13mas ant' o altar con sa gran felonía
19:14péças del fezéron per sa pecadilla.
19:26que os non metesse o dém' en sa pilla.
21:46e a sa Madre, porque a quis oír.
22:19Entôn a sa azcũa lle lançou
23:2ben assí depois sa Madr' acrecentou o vinno.
23:10del Rei, que a sa casa vẽéra de caminno.
23:24e el Rei e sa companna toda foi comprida
24:43de sa Madre, fez-lle nacer
25:52e vós, sa Madre muit' honrrada,”
25:103Entôn foi sa mão tender
25:108a sa casa, e séus dinneiros
25:115Pois houve feito de sa pról,
25:144do judéu sa aleivosía,
28:69que Déus por sa Madre fez
29Esta é como Santa María fez parecer nas pédras omágẽes a sa semellança.
29:25que a sa Madre honrrar
30:11que da sa graça nen do séu amor
31:6de Jésse na sa eigreja | que éste en Vila-Sirga,
31:12e ar van-x' i muitos sãos, | que dan i sa caridade;
31:24ante sa mollér estando, | diss' assí: “Santa María,
31:36a sa mollér o vilão | diss': “Irei cras a mercado;
31:48meteu-se na sa eigreja | e parou-s' ant' a omage;
31:49e por haver sa raçôn
32:9a sa missa, óra-
32:25e que sa vía
32:39na sa bailía,
32:42e déu ao préste | sa raçôn dobrada.
33:41sa vea foron alçar,
34:11de noit'. E poi-la levou so sa capa furtada,
34:12en sa cas' a foi deitar na cámara privada,
34:24con agua e lógu' entôn a sa casa levou-a,
35:22per que sa eigreja feita | podéss' aginna seer.
35:52cada ũa de sa parte, | por ena nave ferir.
35:90que en salvo a sa térra | a podería trager.
35:93querendo vingar sa Madre, | fez com' aquel que aduz
35:95o gran tórto que fezéran | a sa Madr' Emperadriz,
35:101que a sa Madre do nósso | demos, quis do que tevér
36:6d' hómees por sa pról buscar, no que todos punnades.
36:7E u singravan pelo mar, atal foi sa ventura
37:10e na sa eigreja ant' o altar jazía
38:34en pédra Déus con sa Madre seer,
38:49mas sa Madre os séus deitados
39Esta é como Santa María guardou a sa omagen, que a non queimas' o fógo.
39:2de prender mal da Virgen sa figura.
39:16a sa omagen, que nen sól o véo
39:18guardou no forno con sa vestidura.
39:21non tangeu sa omage vèramente,
39:30assí cheirava con sa cobertura.
40:20sa mesagería.
41:19porque a sa mercee é mui maior (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
42:10ũas gentes sa eigreja, | e porên foran tirar
42:20que sa amiga lle déra, | que end' éra natural.
42:33Pois feit' houve sa promessa, | o donzél lógo s' ergeu,
42:66que s' ergeu e foi sa vía, | que non chamou dous nen tres
42:69E pois en toda sa vida, | per com' éu escrit' achei,
43Esta é como Santa María resucitou un meninno na sa eigreja de Salas.
43:4de sa mollér, que havía | bõa e que muit' amava,
43:12de fazer sa romaría | e en séu caminn' entraron.
43:14que podéssen haver fillo | ontr' el e sa companneira.
43:17e por séu servidor sempre | na sa eigreja o désse;
43:34con sa cera como ll' ela | prometera da primeira.
43:38o pos, fazendo gran chanto, | depenando sa moleira
44:18de sa av', e diss' assí: “Ai, Sennor
44:24en sa figura, e sempr' andarei
45:16un día meteu ben mentes | como sa alma cativa
45:22estar e enfermaría, | e todo en sa herdade.
45:30muit' apóst' e mui viçoso, | u comprís' sa caridade.
45:33e os démões a alma | fillaron del en sa sórte,
46Esta é como a omagen de Santa María, que un mouro guardava en sa casa honrradamente, deitou leite das tetas.
46:18a sa térra, e juntar
47:14muit', e mui ben sa orden | tiínna, com' aprendí; (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
48:13por que os monges lle davan | sa renta da abadía;
48:19Os monges, porque sentían | a sa casa mui menguada,
48:27Pois sa oraçôn fezéron, | a Sennor de pïadade
48:28fez que se cambiou a fonte | ben dentro na sa herdade
48:31Pois que viu o cavaleiro | que sa font' assí perdera
49Esta é de como Santa María guïou os roméus, que ían a sa eigreja a Seixôn e erraran o caminno de noite.
49:12per sa gran folía.
51:60muito dos ollos chorando, | connocendo sa maldade;
51:63e sa hóst' alçou
53:8sa madr' éra que fïava | a lãa mui volontér,
53:17des i foi-se con sa madre; | mas atal amor colleu
53:24e travou lógu' en sa madre, | dizendo: “Ai éu, ai éu!”
54:6que sa vertude nos acórr' aginna.
54:44e pois tirou a sa teta do sẽo
54:58foron tanger ũa sa campaínna,
55:11comprétas e madodinnos | ben ant' a sa majestade.
55:21ben des que do mõesteiro | sen sa lecença saíra,
55:30pera a sa majestade, | e como quen se razõa
55:40e ena coita da dona | pos lógo sa meezinna,
55:56e el que éra sa madre; | e a maravilla féra
56Esta é como Santa María fez nacer as cinco rósas na boca do monge depós sa mórte, polos cinco salmos que dizía a honrra das cinco lêteras que há no séu nome.
56:19por en sa loor crecer,
57Esta é como Santa María fez guarecer os ladrões que foran tolleitos porque roubaran ũa dona e sa companna que ían en romaría a Monsarrat.
57:26con toda sa companna,
57:29e iren sa vía.
57:40con sa compannía.
57:43foi-s' ende con sa gente
59Como o Crucifisso déu a palmada a honrra de sa madre aa monja de Fontebrar que poséra de s' ir con séu entendedor.
59:24cada que sa oraçôn
59:77nena sa Madre, que féra- (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
60:8do dém' en sa prijôn,
62:6foi que sa herdad' houvéra perduda. (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
62:26E sa demanda lle foi ben cabuda;
64:10por mollér, e foi-a pera sa casa levar.
64:15Ante que movesse, disse-ll' assí sa mollér:
64:40e porend' ũa sa covilleira cometeu
65:2Déus pola sa Madr' haverá perdõado.
65:20nen preçou sa escomoiôn ũa palla.
65:29en que el jazía por sa descreença,
65:53e pois sa fazenda toda houv' oída,
65:75E o ermitán déu-lle sa carta lógo
65:119E fez-lle sa cama ben entre dous cantos;
65:192sa mórt' os da vila e lógo vẽéssen
66:3ben se porrá sa fazenda.
67:2que con esto nos defende | do dém' e da sa maldade.
67:34servir sempr' en todas cousas | segundo sa voontade.
67:46macar lle pról non havía, | por mostrar sa crüeldade.
67:53e por aquesto o démo | tanto temeu sa vĩida,
67:66e poi-lo catou o bispo, | connoceu sa falsidade.
68:12a sa combooça mortal;
68:30me, põend' en térra sa faz.”
69:61Pedro do monge, u fez sa passada
71:53fez levar a sa alma | ao Céo, u visse
71:54a sa bẽeita Madre, | a que loores demos.
72:11Déus por sa Madre vingar
72:18e sa Madre non leixou,
72:26de sa cas' entôn saiu; (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
72:35sa Madre, disse peor.
75:11e por Déus nen por sa Madre | non dava sól nen dinneiro,
75:12e de séu córpo pensava | muit' e de sa alma nada.
75:15mais amava Jesú-Cristo | e a sa Madr', a Reínna,
75:36entre tanto sa fazenda | havería ordinnada.
75:60será vos de Jesú-Cristo | a sa alma demandada.”
75:95que perdeu per sa folía | aquel rico de mal siso,
75:96por que sa alma agora | será do démo levada.”
75:107que o chamou con sa mão | como xo ante chamara,
75:139e depois, quando ll' a alma | de sa carne foi saída,
76Como Santa María déu séu fillo aa bõa mollér, que éra mórto, en tal que lle désse o séu que fillara aa sa omagen dos braços.
76:13mais sa madr' houvéra por el a perder
77Esta é como Santa María sãou na sa igreja en Lugo ũa mollér contreita dos pées e das mãos.
77:4ena sa igrej' en Lugo, grand' e pïadoso,
77:18ant' a sa igreja, pequen' e estreito.
77:22na sa fésta grande, como vos retreito
78Como Santa María guardou un privado do Conde de Tolosa que non fosse queimado no forno, porque oía sa missa cada día.
78:18haver con el conde sa vida mais viçosa.
78:35E u ele ía cabo de sa carreira,
78:61se tornou al conde, e dentr' en sa repóste
81:32e con sa coor natural,
84:13e por esto de sa casa | fezéra un gran portal
84:16cada noite s' esfurtava | de sa mollér e dos séus
84:19El aquest' assí dizendo, | sa mollér mentes parou
84:39E fillou sa mollér lógo | e deitó-a, sen mentir,
84:41podéss' hóme de sa casa; | e a pórta foi abrir
84:51El entôn tornou-se lógo | e foi sa mollér veer,
84:53Entôn el e sa companna | começaron bẽeizer
87:38fezéron del sa esleiçôn,
89:45e a sa madre dada.
91:18por sa saúd' i cobrar,
93:8pola sa pïedade que lle quis mostrar.
93:22sofrendo ben sa coita, e nunca errou
93:23a Déus nen a sa Madre, e sempre rezou
94:19tẽer sa orden, que ni-
94:36diss' ela en sa razôn,
94:40por ben fazer sa fazenda,
94:53por en sa claustra tornar,
95:6sa térra e foi fazer en Portugal morada
95:13ca a sa mui gran mercee nunca é falida
95:28estand' un día pescando com' éra sa manna,
95:67e foron sa vía que sól non se detevéron,
96:29nos dade, por Déus e por sa creença,
97:24e fez chorando sa oraçôn,
98:10que entrass' en sa eigreja, | non quis consentir.
98:28E sempr' ela en sa vida | a Virgen serviu
102:12punnava en sa loor.
103:6e que o viss' en sa vida | ante que fosse morrer.
103:37polo rógo de sa Madre, | Virgen santa de gran prez!
104:8que ũa sa barragãa | houve un escudeirôn;
105Como Santa María guareceu a mollér que chagara séu marido porque a non podía haver a sa guisa.
107:37ment' e foi-se sa carreira
108:46que sa mollér emprennar
110:4a que fez porque Déus a sa carne sagrada
110:6sa deïdad' en carne, vista e oída?
111:32de sa alma, muit' irado
112:13senôn pela sa ajuda,
113:13de sa Madre grorïosa, | a Reínna esperital;
113:26Déus, sa Madre grorïosa, | vêeno quantos que i van (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
114Esta é dun mancebo a que séus ẽemigos chagaron mui mal de mórte, e sa madre prometera-o a Santa María de Salas, e foi lógo guarido.
114:15Quand' oiu aquesto sa madr', a mesquinna,
114:18a sa cas' e pos-lo en ũus portaes.
114:32diss' el a sa madre que o desatasse,
115Esta é como Santa María tolleu ao démo o mininno que lle déra sa madre con sanna de séu marido, porque concebera del día de Pascoa.
115:7e con sa amparança
115:35sa fazenda fazía.
115:36Est' hóme e sa mollér
115:60por con sa mollér jazer.
115:70por britar sa profissôn;
115:83a britar sa promessa,
115:110a sa madre, sen falir,
115:191nona quér, e sa manna
115:193d' outr' hóme, e sa vida
115:209que viu dentr' en sa céla,
115:227o moço sa fazenda
115:290o moço; e en sa pról
116Esta é como Santa María fez acender dúas candeas na sa eigreja en Salamanca, porque o mercador que as i poséra llas encomendara.
116:16cada que sa vigía
117:10per que sa lavor na térra fosse connoçuda.
117:16que por sa Madre Déus dela fillou, fez-ll' as mãos
118:27de sa casa; e séu marid' entôn
118:33pos sa omagen, dizendo: “Loar
119Como Santa María tolleu un joíz aos dïáboos que o levavan e tornó-o a sa casa e disse-lle que se mẽefestasse, ca outro día havía de morrer.
119:8en que viçosa tiínna muito sa pessõa,
119:49que lógo sen estardança pera Déus sa ida
119:53a sa casa, e envïou polo guardïão
121:13fazía, e a põía | na sa omagen; des ên
121:37e faz con el a guerlanda | e é sa ajudador,
121:41que en sa mão tevésse; | mais pela térra oiu
122:5na sa capéla, e creed' a mi
122:9e dentro ũa sa figura sé
122:19Esta meninna sa madre crïar
122:23toda a noite sa ama levou,
122:25e a sa madre lógo o contou,
122:27de lle morrer sa filla. E entôn
122:33da sa omagen da Madre de Déus.”
122:52e levou sa filla daquela vez,
124:11de jajũá-la sa fésta | de março, com' este fez,
124:32e de como nós creemos, | Déus sa alma recebeu.
124:34ca esse día rapara | sa barva en Alcalá
124:38pola sa gran pïadade, | e sempre nos manterrá.
125:43que séu padre e sa madre | a querían porên matar;
125:49con aquel crérigu'. E disse | a sa madre que manamán
125:55sa filla por casamento, | e prometeu-lles sen falir
125:68fezo que a sa eigreja | fosse, como ir soía.
125:80de ti por quanto quisische | do démo sa companía.”
126:16nóssa, sa Madre. Porên sofredor
127Esta é como Santa María non quis que entrasse na sa eigreja do Poe un mancebo que déra a sa madre un couce; e el, pois viu que non podía entrar, cortou o pée, e depois sãou-o Santa María.
127:6con sa madre que havía | bõa fora barallar.
127:8dentr' en séu córpo sa madre, | e do pée a feriu
127:16en gẽollos a sa madre | e que lle pediss' en don
127:21mais dentro na sa eigreja | sól entrar nono leixou
127:34mais sa madre, pois viu esto, | começou de braadar,
128Esta é do Córpo de Nóstro Sennor, que un vilão metera en ũa sa colmẽa por haver muito mél e muita cera; e ao catar do mél mostrou-se que éra Santa María con séu fill' en braço.
128:46aquel día con sa noite, | e de todos mui catada
128:48Outro día ar disséron | sa missa, mas non aginna;
128:53con sa Madr' a Virgen santa, | Reínna de Paraíso.
129:11Mas ele pos sa alm' e sa fazenda
129:22E pera Salas fez lógo sa ida,
129:30de fazer lóg' a ela sa vĩida.
131:9e sa mollér Jordana, segund' oí,
131:27Mais la santa dona, sa mollér, que fez?
131:67E ele lles contou que por sa mollér
132Esta é como Santa María fez ao crérigo que lle prometera castidade e se casara que leixasse sa mollér e a fosse servir.
132:12nen toda sa apostura
132:29e ant' a sa Magestade
132:32séu padr' e sa madre mórtos
132:112e por saír de sa ira
132:129e lógo foi sa carreira
132:137pois sempr' en toda sa vida.
134Esta é como Santa María guareceu na sa eigreja en París un hóme que se tallara a pérna por gran door que havía do fógo de San Marçal, e outros muitos que éran con ele.
134:8vẽéran demandar da sa pïadade.
134:24sa razôn oída;
134:49que sa pérna tallara con crüeldade
135:48sa filla e a casou
135:76os ollos, e sa razôn
136:13de sa companna jogavan ant' a Majestade
136:14dados hómees e molléres, com' é sa usança.
136:18corrend' e lóg' ũa pédra por sa malandança
136:26desta guisa a sa Madre quis Déus dar vingança.
137:12nen sa Madr', a Virgen santa, se lle non fezésse
137:18e fazía sa promessa sempre mentireira.
137:25porque non perdess' sa alma, come pïadosa
137:28el tevéra que lle déssen, meteu sa femença
138Como San Joán Boca-d' Ouro, porque loava a Santa María, tiraron-ll' os ollos e foi esterrado e deitado do patrïarcado; e depois fez-lle Santa María haver ollos, e cobrou per ela sa dinidade.
138:2rogar, oír-ll-á ela sa oraçôn.
138:46beijava sa Madre polo galardôn.
138:52como a sa carne mui nóbre convên;
138:58sa alma foi i u é San Simeôn. (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
139:13a sa eigreja
139:16mo-la sa faz
140:3Loemos a sa mesura,
140:4séu prez e sa apostura
140:5e séu sen e sa cordura
140:7Loemos a sa nobreza,
140:8sa honrra e sa alteza,
140:9sa mercee e sa franqueza (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
140:11Loemos sa lealdade,
140:12séu conórt' e sa bondade,
140:13séu acórr' e sa verdade
141:5u verá el e ela e sa gran vertude
141:6e sa honrra, que nunca mais será falida.
141:30e sa vellece lle sería conssomida.
141:39a sa mercee fosse de tan gran vertude
142:46con sa garça que trouxe ben dalên.
143:22est' a Déus e a sa Madre servir
145:18sa pórt' e s' asconde dentro nos rancões;
145:52per rógo de sa Madre que llo rogara,
146:28ameúd', en sa oraçôn.
146:32a sa casa quería ir
146:90ben aos téus e que sa pról
147Como ũa mollér póbre déu sa ovella a guardar a un ovelleiro, e quando ao trosquïar das ovellas vẽo a vélla demandar a súa e o ovelleiro disse que a comera o lobo, chamou Santa María de Rocamador, e a ovella braadou u lla tiínna o ovelleiro asconduda e disse: “ei-me acá, ei-m' acá.”
147:23tal coita por sa ovella | que tornou tal come pez.
147:32sa ovella trosquïou,
148:5que faz muitos en Chartes | por ũa sa camisa;
148:9e cada un sa tea | léva e vai põê-la
148:20sa camisa vestida, | ca armar non s' uviara;
149:15assí que a sa missa | cantava cada día;
149:18sa missa, mui de rijo | chorando lle rogava
149:24viu a que de Déus Madre | foi per sa gran cordura,
150:4esta é sa Madre Santa María.
151:4por un crérigo que muito | a honrrava; mais fazía | sa vida lussurïosa
151:16El respôs: “Porque da Virgen | bẽeita, Santa María, | a sa eigreja catara;
152Como ũu bon cavaleiro d' armas, pero que éra luxurïoso, dezía sempr' “Ave María”, e Santa María o fez ên partir per sa demostrança.
152:11E un día, u estava | cuidando en sa fazenda
152:12com' emendass' en sa vida, | e havía gran contenda,
152:28e el dalí adeante | enmendou tant' en sa vida,
152:29per que quando do séu córpo | a sa alma foi partida,
153:15ũa sa moça des ên,
154:10que de Déus e de sa Madre | cuidou a fillar vingança.
154:16ou a Déus ou a sa Madre | darei mui gran saetada.”
154:33E assí passou sa vida; | e quando vẽo a mórte,
156Este miragre fez Santa María en Cunnegro por un crérigo que cantava mui ben as sas prosas a sa loor, e prendêrono heréges e tallaron-ll' a lingua.
156:33sa vóz, e sa voontade
156:34e sa punna i meteu.
157:1Déus por sa Madre castiga | a vegadas ben de chão
157:4que a Rocamador ían, | que de sa Madr' éran séus,
157:6mais a sa hóspeda foi-lles | mui maa de cabo são.
157:25i, e muïto chorando; | e pois fez sa confissôn, (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
158:22a Rocamador, sa casa, | mas per chãa e viçosa.
159:24foron, e viron sa pósta | dacá e dalá saltar;
161Como un hóme de Moriella, que ameúde ía a Santa María de Salas e tragía sa Magestade, viu vĩir nuveado e pos a Magestade na sa vinna; e non firiu i a pédra, e toda-las outras foron apedreados en derredor.
161:6en que éra figurada | mui ben a sa Majestade. (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
161:9e sa mollér e séus fillos | e vestía e calçava,
161:20de sa vinna; e a pédra | feriu mui de rijo lógo
162Como Santa María fez a sa omagen que mudaran dun altar a outro que se tornass' a séu logar onde a tolleran.
162:15na sa eigreja, que está
164:22e perdeu sa fremosura | e tornou descoorada;
164:31sa coor com' ant' havía, | polo mal que recebeu,
164:34sa coor, nen de séu Fillo, | ben des aquela vegada.
164:38e foi des i adeante | sa eigreja mais dultada.
165:12por saber mais sa fazend', e | un deles saber-lle fez
165:27Pois sa oraçôn fezéron, | per quant' end' éu aprendí,
165:56e desta guisa sa vila | guardou a do bon talán;
166Esta é como Santa María guareceu un hóme que éra tolleito do córpo e dos nembros, na sa eigreja en Salas.
167:11e comendou-ll' o meninno | e guisou sa oferenda.
167:16con sa omagen de cera, | que ja lle tenno comprada,
167:26ca a sa mui gran vertude | passa per toda sabença.
169Esta é dun miragre que fezo Santa María por ũa sa eigreja que é ena Arreixaca de Murça, de como foron mouros acordados de a destroír e nunca o acabaron.
169:14aa Virgen rogavan, | lógo sa oraçôn
169:20macar que xo, tiínnan | ensserrad' en sa pilla.
169:43que cuidaron os mouros, | por eixalçar sa fé,
169:44gãar Murça per arte. | Mais sa falss' armadilla
170:10e nos meteu dos santos en sa az?
170:22que, pois morrer, que verei a sa faz.
171:15de sa mollér, e prometer
172:5con sa nave carregada | de mui bõa merchandía,
172:13valeu-lle con sa mercee | e non lle foi vagarosa,
172:21Pois a sa térra tornaron | e fezéron romarías
172:25con séu haver ao pórto, | e meteu-s' en sa comenda.
173:12porend' en Santa María | sa voontad' e séu sen
173:15[...] E que esto non dissésse | a outri, mas sa carreira
173:22ca a sa gran lealdade | passa todas lealdades.
174:13sa lingua, con que a Virgen | sevéra mal dẽostando.
174:15e foi pera sa pousada | con gran door mui coitado;
174:21que ll' en aquela gran coita | pos lógo sa meezinna,
175:18fillou un vaso de prata | alá en sa poridade
175:42e me sofreu en sas mãos | pola sa gran caridade.”
175:64polo heréj'; e pois vẽo | con sa cara vergonnosa,
175:70ar fez que prendesse mórte | qual buscou por sa maldade.
176:11dões e a sa omagen | faría, com' aprix éu,
177:3Ca pois ela enos céos | sé con Déus e sa Madr' é,
177:20e pola Virgen, sa Madre, | que sempr' acórr' aos séus.
178:8en sa casa, fremosinna, | que lóg' a séu fillo déu,
178:20do éro, e o meninno, | viu sa múa esfolar
179:14ca sa física non fal.
180:22deceu no mundo da sa alta séla.
180:28e o dém' e toda sa alcavéla.
180:39senôn sa touca, ca eno logar
180:58E lóg' alí dela fez Déus sa céla.
181:34e assí foi sa mercee | de todos mui connoçuda.
182:39Mais sa madre coitada
182:47Sa oraçôn oída
183:2dela mal a sa omagen, | e caomia-llo assaz.
184:23ferida pelo costado | que morreu, tal foi sa sórte.
184:25havía pera sa chaga | que na face lle ficara
184:26que ll' o cuitélo fezéra | que a sa madre matara.
184:28sa madre, que non morresse | nen foss' el en ataúde.
184:32este feito e que sempre | hóm' en sa loor estude.
185:47Tan tóst' el rei de Grãada | sa cïada fez saír
185:54fez lóg' a toda sa gente | o castélo combater
185:70E mandou tanger as trombas | e fez sa hóste mover.
185:72loores por sa bondade, | ca mui gran dereit' i han,
186:12mais sa sógra lle quería tan gran mal,
187:17ant' aa Virgen que acórra a sa mongía.”
188:22que a sa Madre bẽeita | a fosse sigo levar.
189:9e aa Virgen bẽeita | fez lógo sa oraçôn
189:17e pos en sa voontade | de non fazer al senôn
191:1O que de Santa María | sa mercee ben gaanna,
191:8que fora por sa soldada, | cuidand' end' algún dinneiro
191:19que lle valvéss'. E tan tóste | foi sa oraçôn oída;
192:47sa fé e dultosa
192:137Sa razôn fĩida,
193:18ca o que en ela fía, | en sa mercee non érra.
194:5e andando pelas cortes, | fazendo ben sa besonna,
194:11que lle tevéss' a carreira | con outro de sa companna
194:39O jograr se foi sa vía, | dando mui grandes loores
195Como Santa María fez que honrrassen o cavaleiro que morreu no torneamento, porque guardou a sa fésta.
195:23sa luxurïosa
195:49dentr' a sa pousada,
195:63sa noit' e punnara
195:103sa vida, e fórte
195:104temeu del sa mórte.
195:108dizendo: “Daquel sa sórte
196:2dos que a non connocían, | e sa bondade sabuda.
196:10per que pois sa voontade | foi na Virgen concebuda.
196:35por sa Madre.” E tan tóste | o meteron na eigreja;
196:42sa vida; e a sa mórte | foi-ll' a alma recebuda
197:7mui maior poder sa Madre | há en os ressucitar;
197:31e éu promet' a sa óbra | déz daquestes pórcos méus,
197:33Por rógo da Virgen Madre | Déus sa oraçôn oiu,
198Esta é como Santa María fez fazer paz e que se perdõassen ũus hómees que se querían matar ũus con outros ant' a sa eigreja en Terena.
198:15fossen da lid' a sa casa, | mais en meógo dun chão,
198:29grandes a Santa María; | e pois sa fésta fezéron,
199:5lógo quér que por sa Madre | sejan todos perdõados
199:37e pera haver mercee | nunca a sa pórta sérra,
200:33que con sa gran pïadade
201Como Santa María livrou de mórte ũa donzéla que prometera de guardar sa virgĩidade.
201:9e que lle prometera | de seer sa ancéla
201:15de guisa que foi prenne | per sa malaventura
201:26de Déus nen de sa Madre | seer non podería.
201:42e guarda-me do démo | e da sa gran perfía.”
201:53fez dalí e pres orden, | u acimou sa vida
201:54tan ben, por que dos santos | foi en sa companía.
202:5havía en fazer prosas | de sa loor e dizer
202:6sa bondad' e sa mesura | e séu prez e sa valor.
202:15Ca ela éra ben feita | de sa loor e de Déus
203:11que tevésse. En sa casa | un día estand' assí,
203:17ante si ũa sa filla | e disso: “Se i ficou
204:4El un bon arcedïago | en sa orden recebeu,
205:6parece a sa vertude | sobre tod' hóme coitado.
206Como o Papa Leôn cortou sa mão, porque éra tentado d' amor dũa mollér que lla beijara, e pois sãó-o Santa María.
206:10que ll' amostrou u sa missa | dizía sobr' un altar.
206:13e depois do Avangeo | sa oférta ll' ofereu
208:9nen en Déus nen en sa Madre, | ante de chão dizer
208:19E pois chegou a sa casa, | foi atal sa entençôn
208:23E en ũa sa colmẽa | o deitou e diss' assí:
209:5per sa Madre Virgen, a que sempr' amei,
209:34cada un põendo en térra sa faz.
211:6cobiiçar d' haver a sa companía. (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
211:12que a sa eigreja vẽéron tóste
212:19en sa voda.” Mas con medo | en llo dar muito dultou;
212:22o sartal e en sa mão | llo foi a furto meter.
212:23Ela déu-o a sa filla | e levou-a a bannar,
212:37viu, prendeu atal conssello | de s' a sa casa vĩir,
212:39E tornando-s' a sa casa, | teve que éra mellor
213Como Santa María livrou ũu hóme bõo en Terena de mão de séus ẽemigos que o querían matar a tórto, porque ll' apõían que matara a sa mollér.
213:15Onde ll' avẽo un día | que de sa casa saído
213:17por fazer mais a sa guisa, | des que s' achou sen marido,
213:22que a matara a furto | e se fora sa carreira.
213:43E pois aquest' houve dit' e | sa oraçôn acabada,
213:44compriu ben sa romaría; | e depois aa tornada
213:58Mas un foi-o acalçando | con sa azcõa monteira.
213:59E foi-se a el chegando, | sa azcõa sobre mão,
213:70nen viron sól per u fora | fogind' en sa égua veira.
213:75de sa mollér que matara, | com' eles ante creían.
213:77mercee e por sa Madre, | ca ben de cérto sabían
213:81pela sa grand' homildade | nos déu pera céo ida (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
214:2assí quér Santa María | gãar per sa santidade.
214:18meteu i muitos dinneiros | por comprir sa voontade.
214:36fez per si dad' a sa parte, | e tornou-s' o as de suso
215Como Santa María guardou a sa Majestade que non recebesse dano de muitos tormentos que lle fazían os mouros.
215:2a omage da sa Madre, | Virgen santa corõada.
215:55E mandou que a guardassen | mui ben ena sa capéla,
216:16que sa mollér ll' adussésse, | mui grand' algo ll' amostrou.
216:19A ela foi-lle mui grave | por de sa casa saír,
216:44e foi-s' u sa mollér éra | e contou-lle quanto viu,
217:15Quand' esto viu sa companna, | punnaron de o meter
218:16de gente de sa térra | a Santïago ía;
218:19Ca dũa parte viían | sa grand' enfermedade, (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
218:20e ar da outra parte | a sa gran pobridade;
218:43E pois a poucos días | foi-se pera sa térra
218:44por prazer da que nunca | sa mercee ensérra.
219Esta é como Santa María fez tornar negra ũa figura do démo que éra entallada en mármor blanco, porque siía cabo da sa imagen que éra entallada en aquel mármor meesmo.
219:18mui mal feit' en sa fegura, | segundo x' el é astroso.
221:4fillou dela e pres carne; | ar porque de sa natura
221:9que sempre Déus e sa Madre | amou e foi de séu bando,
221:14E ar éra i sa madre, | a que muit' ende prazía,
221:15e sa avóa i éra, | filla del Rei d' Ingratérra,
221:20e un hespital fazía | el, e sa mollér lavrava
221:26el Rei; mas entôn sa madre | tornou tal come sandía.
221:37ca a mórte ja vencera | sa vida sen gran baralla.
221:38Mas chegaron lóg' a Onna | e tevéron sa vegía
221:41en tan grand' enfermedade | posésse sa meezinna,
221:43A Virgen Santa María | lógo con sa pïadade
221:44acorreu ao meninno | e de sa enfermedade
222:41a ela que do dïabo | nos guard' e de sa perfía,
223:2demanden a Virgen e a sa vertude.
223:8mais dũa sa casa, cabo Monssarraz,
224:16un hóme casado ben | con sa mollér que amava,
224:20e que pois sa mórt' en séu | haver herdeiro ficasse.
224:21Mais sa mollér emprennou, | e u cuidou que folgasse
224:23Ca u pariu sa mollér, | naceu-ll' entôn ũa filla
224:27O bon hóm' e sa mollér | foron entôn mui cuitados
224:30eno que Déus quér fazer | cobraron sa queixadura.
224:31E un an' enteir' ou mais | en sa casa a crïaron.
224:38de Teren', acharon sa | filla mórta. Lóg' a ura (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
225:40e fez lógo dela póos | e en sa bolssa guardou-a;
225:41e quando disse sa missa, | consumiu-a e passou-a,
226:32como sobre térra; e toda sa pról
227:6a que muito mal fezéran | os mouros por sa razôn.
227:9tẽer a fésta d' Agosto; | mais pois foi por sa besonna
227:38que estavan assũados | por fazer sa oraçôn.
228:1Tant' é grand' a sa mercee | da Virgen e sa bondade,
228:2que sequér nas beschas mudas | demóstra sa pïadade.
228:6que sãou por sa vertude; | e porên ben m' ascoitade:
229Como Santa María guardou a sa eigreja en Vila-Sirga dos mouros que a querían derribar, e fez que fossen ende todos cégos e contreitos.
231:5u pres sa carne sagrada
231:58d' havermos sa compannía.
232:16e foi-se pera sa térra | e séus hómees envïou (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
232:31Pois que sa oraçôn feita | houve, ar tornou-s' entôn
232:32a sa casa u morava, | chorando de coraçôn;
233:2son con Déus e con sa Madr' e | sempre fazen séus mandados.
233:33mal de Déus e de sa Madre | se i mais fazer provassen,
235:40e que tornass' a sa térra | por en ela ben sãar;
235:82a sa merce' e sa graça | no perigo temporal.
237:10e pero sa fazenda mal | fazía, confïava
237:23d' ir a sa térra; e entôn | vestiu-se ben privado
237:33Quis aquel vilão comprir | sa voontade lógo
237:47guarda-me polo prazer téu | do dém' e de sa grade,
237:60a sa oraçôn ben oiu, | que sãa cégu' e mudo.
238:9que el e sa Virgen Madre | santa e o séu bon prez,
238:48Déus por si e por sa Madre, | e desto seede fis
239:35e u a sa casa chegou
239:66nos guarde por sa bondade,
239:68nos dé por sa pïadade,
239:70non entremos en sa prijôn,
241Esta é como un meninno que éra esposado con ũa meninna caeu de cima dũa muit' alta pena en fondo, e quebrou per todo o córpo e morreu. E sa madre começó-o de pedir a Santa María, e déu-llo viv' e são, e ontr' o moço e sa esposa meteron-s' en orden.
241:9Outra don' a par desta | morava, sa vezinna,
241:18a moça e sa madre, | e mandou ben provado
241:24mostrar i sa vertude | no menínn' aquel día.
241:27e o meninn' un vaso | en sa mão fillava (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
241:63Déu sa madr' a Déus graças | que lle tan ben comprido
242:6mui tóst' acá nos acórre | sa vertud' e séu poder.
242:10ía ena sa igreja, | que non quis leixar morrer.
243Como ũus falcõeiros que andavan a caça estavan en coita de mórte en un regueiro, e chamaron Santa María de Vila-Sirga, e ela por sa mercee acorréu-lles.
244Como Santa María guareceu un hóme que inchou que cuidou morrer, porque escarnecía dos que ían a sa igreja.
244:16cada un pera sa casa; | pero ant' ían entrar
244:18e a sa bẽeita Madre, | de que todo ben nos ven.
244:30tevéron i sa vigía | e déron de séu argên.
245:17fazía ben sa fazenda | servindo Déus, e des i
245:20da Santa Virgen, e sempre | fazía sa oraçôn
245:94que fez pois ben sa fazenda | e foi grand' esmolnador.
245:100fazer aos pecadores | que façan todos sa pról,
246:9e levava sa oférta | sigo por a oferir;
246:11por fazendas de sa casa | muitas que houv' a fazer.
246:19E pois aquest' houve feito | e compriu sa oraçôn,
246:23e pos i sa oferenda, | des i lógo se saiu
246:33e levó-a a sa casa, | ond' ela prazer prendeu;
246:38en que Déus por sa mercee | quis de mi carne fillar.”
246:41ende mui desconortada, | e en sa casa entrou,
247:2assí veer fez sa madre | ũa moça mui privado.
247:7Esta, ante que nacesse, | sa madre a prometera
247:8que serviss' a sa eigreja | e un estadal de cera
247:11Pero crïaron sa filla, | e ela foi ben crecendo;
248Como dous marinneiros se querían matar en Laredo ant' o altar de Santa María, e pola sa gran mercee guardó-os que se non matassen nen se ferissen.
248:7na sa igreja que dixe, | que sôbelo mar está
248:27E ela o rógo deles | oiu e sa oraçôn;
249:26por loar a sa mercee | e os séus bẽes gracir.
251Como Santa María levou consigo a meninna de Proença que pedía o fillo aa sa Majestade.
251:12mui prét' éra sa madre | levou-a, com' oí.
251:74ant' o altar sa filla | polo feito saber.
252:1Tan gran poder a sa Madre | déu eno fondo da térra
253:3Ca pola sa homildade | é ela lum' e espello
253:5e a sa virgĩidade | legou fórte no vencello
253:6o démo que nos quiséra | todos meter so sa grade.
253:37e meteu-se na igreja, | u sa oraçôn oída
253:42que poséra con sa mão | el ant' a sa Magestade.
253:46por s' ir e dalí levá-lo | por gãar sa caridade.
253:57Déus e a sa Virgen Madr', e | a crerizía cantava
253:61sólto de sa pẽedença, | pois que lle tolleu tan féra
253:62cárrega que el levava | do férr' e de sa maldade.
253:63Des i lóg' a Santïago | foi comprir sa romaría;
253:64e pois tornou a sa térra, | serviu mui ben todavía,
255:12por sa gran folía.
255:22sa filla a marid' a séu prazer,
255:40e sa mollér, que por el foi, achou
255:106per sa vertude
256Como Santa María guareceu a reínna Dona Beatriz de grand' enfermidade, porque aorou a sa omage con grand' esperança.
256:9e sa mollér, a Reínna | Dona Beatriz, mandou
256:23ca pois éu a sa fegura | vir, atal creença hei
257:1Ben guarda Santa María pola sa vertude
258:25e quando foi ben caente, | lógo sa madre chamou,
259Como Santa María fez avĩir na sa eigreja d' Arraz dous jograres que se querían mal, e déu-lles ũa candea que non pode outre trager senôn eles.
261:1Quen Jesú-Crist' e sa Madre veer
261:2quisér, en sa vida há de guardar
261:52ést' e sa Madre, onde foi nacer.”
261:74e a sa Madre non ar quis leixar
263Como Santa María apareceu a un hóme que éra tolleito de todo-los nembros e disse-lle que se fezésse levar a sa igreja e sería lógo são.
264Como Santa María fez perecer as naves dos mouros que tiínnan cercada Costantinópla, tanto que os crischãos poséron a sa imagen na riba do mar.
265:12mais de grand', e sempre des sa meninnez
265:31en sa casa e amostrar a leer
265:55porque sa lêtera estremar adur
265:89aquela carta; e pois faça sa pról
265:110cantou sa missa e fez gran precissôn.
267:23Assí foi que el sa nav' houve fretada
267:25pois que houve ben sa fazenda guisada,
267:80e foi en sa térra, sen longa tardança
268:44tornou-se pera sa térra | e foi de Santa María
269Como un menino que éra sordo e mudo resuscitó-o Santa María per rógo de sa madre do menino e fez-lle cobrar o falar e o oír.
269:28Quand' esto oiu sa madre, | disse como vos direi:
272Como Santa María fez en San Joán de Leterán en Roma que se mudasse ũa sa omagen da ũa parede da igreja na outra.
272:37maior miragre mostrara | sa Madr': “E pois ela quér
274:2non temades que perder- | se póssa per sa folía.
274:5aa Virgen sa garnacha | d' orações, e poder
274:43El entôn no mõesteiro | sa pẽedença fillou
275:41sa romaría; e porque os guarir
276:8ũa sa eigrej' alí,
276:15que na sa eigreja 'ntôn
276:56sa vertude fremosa
276:57e sa
278Como ũa bõa dona de França, que éra céga, vẽo a Vila-Sirga e teve i vigía, e foi lógo guarida e cobrou séu lume. E ela indo-se pera sa térra, achou un cégo que ía en romaría a Santïago, e ela consellou-lle que fosse per Vila-Sirga e guarecería.
278:14que non sãou de sa ida | que sól podésse veer.
278:16ũa sa filla lle disse: | “Treides, se Déus vos perdôn,
278:22se deitaron. E a céga | foi sa oraçôn fazer,
278:36dela e foi sa carreira, | tanto que s' el espediu;
278:37e pois foi en Vila-Sirga, | fez sa oraçôn e viu,
280:18atant' é sa mercee sobeja.
281:2se ben fïar en sa Madre, | fará-ll' ela perdõar.
281:32de sa Madre non negares, | mais dou-che mui grand' haver;
281:40de fóra o cavaleiro, | e a sa mão levou
282:6pero quena aquí chama | sa mercee non lle fal.
283:21en sa eigreja e mostrar
284:2guardá-lo-á do démo | e de sa tentaçôn.
284:10a sa alma levara | o dém' a perdiçôn.
284:38E lógo ante todos | fezo sa confissôn,
285:13fillou por sa companneira e por sa aguardador,
285:24que ll' el muitas vegadas | sa coita non dizía
285:38chorand' ant' ũa sa omagen que éra mui béla,
285:47e foi-se sa vía,
285:60e por ir-s' ende sa carreira foi aa eigreja;
285:75Poi-la levou a sa térra e con ela juras pres,
285:78a fez sennor de sa herdade, mais ca ll' el disséra.
285:102quiso Déus que da sa graça foss' ele ben comprido,
286:3Ca, sen que lles dá sa graça | con que póssan fazer ben,
286:33que tan grand' é sa bondade | que sempre faz o mellor;
287:33e quando foi aa pórta, | viu sa mollér i seer
288:9e alí sempre fazía | sa vida e sa morada,
288:18loand' a Santa María, | séu ben e sa grãadece.
288:26que a sa gran fremosura | mais ca o sól esprandece.”
288:28a Déus e pois a sa Madre, | que é Sennor das sennores;
288:31morreu. E foi a sa alma | pera Déus dereitamente,
289:9teendo sa fouç' en mão | e un sombreir' en sa tésta,
289:17e ben assí o levaron | tolleito a sa pousada
289:24rogando Santa María | que pela sa pïadade
289:25lle valess' e non catasse | aa sa gran neicidade,
292:2sa lealdad' a aquele | que acha sempre leal.
292:22sa omagen na mezquita | põía eno portal.
292:23E ar fezo-ll' a sa mórte | que polo mellor morreu
292:29mostrou por el sempr' e móstra, | e sa mollér Beatriz
292:35Ca o achou tod' enteiro | e a sa madre, ca Déus
292:39Esto foi quando o córpo | de sa madre fez vĩir
292:45de seer rei en cadeira, | e que sa espada ten
292:66na sa eigreja de Burgos | do mõesteiro reial.”
293:28que mostrasse por sa Madre | alí dos miragres séus;
294:8que ant' ũa sa eigreja | mui ben feita e fremosa
294:27por a sa Sennor guardaren. | Un deles alçou a mão
295:18e San Ioán e San Marcos, | sa Madr' éste sen falir.
295:24que el Rei fez sa omagen | da Virgen; e poi-la viu
297Como Santa María mostrou vertude na sa omagen, porque dizía un frade que non havía vertude no madeir' entallado.
297:5en Déus e ena sa Madre, | per que séu amor hajades,
297:11E pois a sa gran vertude | assí ést' aparellada
297:35E des hoi mais sa fazenda | nunca irá adeante,
297:39Tod' aquest' assí avẽo: | ca sempre fez sa fazenda
297:42del por si e por sa Madre | come d' hóme que non cree.
298:23que do dém' havía fez sa oraçôn
298:30sa oraçôn quant' ela pode mellor,
298:58sa Madre, serviu e foi esmolnador.
299Como Santa María vẽo en visiôn a un freire e mandou-lle que désse ũa sa omagen que tragía a un rei.
301:2muitas vezes i os cambia | por mostrar sa apostura.
301:4a Virgen en Vila-Sirga, | na sa eigreja honrrada,
301:10na sa mercee fïando, | mui comprida de mesura.
302Como Santa María de Monsarrat descobriu un furto que se fez na sa igreja.
302:2non sofre que en sa casa | façan furtos nen vilezas.
302:21que non quis que en sa casa | fossen per nulla maneira
303:12amïúd' i travessuras | que pesavan a sa tía;
303:20por que aquela sa tía | houve dela gran rancura
303:21e buscou-a por ferí-la; | mas ela, por sa ventura
303:33e pois vẽo outro día, | sa tía a houv' achada,
303:35E a sa sobrinna lógo | pera sa casa levou-a,
304:4grand' en ũa sa eigreja, | e demóstra cada día,
305:13serviç' a Santa María | per que sa mercee houvésse,
305:17en séu sẽo, e tan tóste | pera sa casa levou-a.
305:19e u quér que ela ía, | sempre sa carta levava
306:37Esto fez Déus por sa Madre, | por mostrar que con razôn
306:40con sa cinta abaixada, | e sempr' assí estará;
306:42por nos fazer de sa Madre | a verdade connocer.
308:10e porên na sa eigreja | ía candeas queimar.
308:11E ant' ũa sa omagen | a prézes s' ía deitar,
309:2mostrar mui grandes miragres | pola bẽeita sa Madre.
309:10en que Déus quis prender carne | e fazer dela sa Madre.
309:18en que fosse Déus loado | e ela que é sa Madre.
309:22do logar u a farían | a sa Madr', und' el é Padre.
309:26“Tu amas a Jesú-Cristo | muito e a mi, sa Madre;
309:37que lle mandou que fezésse | sa eigreja, sen mentira,
309:40que na sa fésta d' Agosto, | u éu visse que caesse
309:41muita név', en aquel lógo | a sa eigreja ergesse,
309:42en que fosse Jesú-Cristo | load' en ela, sa Madre.”
309:55E fezéron sa eigreja | grand' e rica e fremosa
309:58cousa da que el crïara | fazer pois dela sa Madre.
310:7eno córpo de sa madre,
311:5e quen aquesto non cree, | sa creença non val ren,
312Como o cavaleiro non pude comprir sa voontade con sa amiga na casa en que lavraran a omagen de Santa María.
312:2eno logar en que seve | da Virgen a sa fegura.
312:14fazer ũa sa omagen | de mui nóbr' entalladura.
312:16e porên dentr' en sa casa | lle déu en que a lavrasse
312:18por obrar mais a sa guisa | e non houvésse d' al cura.
312:26porque alí escollera | pera a sa sopoltura.
312:27Pois alí déu a omagen | e a sa casa tornado
312:33e cuidand' en sa amiga | en como a havería,
312:45a el, e fezéron tanto | que a sa casa ll' a trouxéron. (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
312:60en querer con sa amiga | jazer u fazer mandara
313:4sa graça ca d' outro santo, | pois que Déus quiso fillar
313:5sa carn' e fazer-se hóme | por nos per ela salvar,
313:38ca a sa vertude santa | no-nos há de falecer.”
314:12porên foi veer sa fonte | que éra end' a mellor
314:13de toda aquela térra, | e diss' a sa mollér: “Ven
314:20sa tenda cabo da fonte, | e des i mandou vĩir
314:21sa mollér que i folgasse; | mais a que o mundo ten
314:23foss' a ũa sa eigreja | e i oraçôn fazer.
315:25porque cuidou que éra | mórto per sa ventura
315:48a Déus e a sa Madre, | a Sennor das sennores,
316:28e Jesú-Cristo, séu Fillo, | lógo sa Madre vingou,
317Como Santa María se vingou do escudeiro que déu couce na pórta da sa eigreja.
317:14começaron a tẽer sa vigía.
317:26a quiséssen guardar de sa perfía.
318:1Quen a Déus e a sa Madre | escarnno fazer quisér,
318:16e furtou na sa eigreja, | per com' éu oí contar,
318:18a foi toda, e a prata | déu a ũa sa mollér.
318:24compridamente sa ira, | e pérça lume dos séus
319:11Riba d' Odïan' há ũa sa eigreja
319:21e ũa sa filla a que muit' amava
319:30séu padr' éra 'n coita, sa madre chorosa
319:35foi desto sa madr' e levou-a correndo
319:57de Santa María; ca da sa bondade,
319:59Séu padr' e sa madre gran prazer houvéron
319:61alí sa vegía e ofértas déron
319:64des i a sa térra con ela tornaron
319:66que a sa mercee non é dovidosa.
320:4pola sa neicidade,
320:6per sa grand' homildade.
320:8pela sa gran loucura,
320:10cona sa gran cordura.
321:4o enferm' en grandes tempos, | sãa per sa gran vertude
321:11Sa madre con coita dela, | en tal que lla ben guarissen,
321:30que el Rei por sa mercee | vos acorrerá aginna.”
322:13e avẽo-ll' ũa noite | en sa casa, u cẽava,
323:4ben o que ll' a guardar déren | e tẽer en sa comenda.
323:34hóme de ren en sa casa, | nen sól as pórtas britadas.
324:1A Sennor que mui ben soube | per sa lingua responder
324:19esse día que vos digo | el Rei sa missa oiu
324:22que aquela sa omagen | lles fezéss' alí trager.
324:24porque séu padr' e sa madre | fezéra i soterrar,
324:27E foi lóg' a sa capéla, | que se non deteve ren,
327:17e levou-o a sa casa | e mandou ende fazer
328:24el Rei Don Afonso, quando | sa fróta houv' envïada
328:27El pousand' en aquel lógo | e sa fróta envïando
328:40e mandou a sa jostiça | que lógo sen detardada
329:5e dar-nos de Déus sa graça, | tal é como quen cospir
329:18prender nen dan' a sa carne, | e assí foi conceber
329:25e porend' alí oraron | u a sa eigreja sé,
329:30fillar quant' ofereceron | e en sa bulssa meter.
330:10En qual per sa homildade
331:3Ca tant' é a sa vertude | grande daquesta Reínna,
331:8na sa igreja da Virgen, | onde tod' o mund' é chẽo
331:17e o dóo que por ele | entôn sa madre fazía,
331:29e ben assí séus parentes | a sa casa a levaron
331:40e pois foi ena sa casa | de Rocamador, verdade
331:42ca u chega sa vertude, | lógo sen dulta guarece.
332:5maior o déu a sa Madre, | de que ele quis nacer
332:10que o fez Santa María | por sa vertude mostrar.
332:29e porend' a sa omagen | fillou lógo, sen mentir,
332:30o véo da sa cabeça | e ant' o fógo lançar
333:17pera a sa Madre Virgen | que o guariss'; e rogava
333:19lle désse por sa bondade | saúd'. E assí andado
333:24fez fazer candeas lógo | que sa oraçôn oída
333:28na eigreja sa carreta | e no coraçôn gemendo
333:29fèramente séus pecados | e sa oraçôn fazendo
333:42ũa noite de sa térra | foi i mui gran romaría.
333:47Des i estirou-ll' os nembros | todos, e per sa vertude
334:2a sa Madr' e toda cousa | guardar de se non perder.
334:16e que mui ben del penssassen | a sa companna mandou.
334:17E sa mollér con maldade | entôn vinno temperou
335:6por mostrar en nós sas óbras | quaes son e sa bondade.
335:12Jesú-Cristo e a Virgen | que é sa Madr' e sa Filla,
335:42e levou-as en sa mão | de mui bõa voontade.
335:55Pois que ll' aquesto disséron, | a sa casa déu tornada
336:47E viveu depois sa vida | quamanna Déus quis e quanta,
338:9que lle fazía serviço | lavrando-lle sa herdade,
338:13que a mais de sa fazenda | toda per ele tragía,
339:14d' as gentes muit' i de sa pról fazer.
340:8non viramos sa figura
340:17quis de ti, sa creatura,
340:22e connoscan sa folía,
340:25que perdeu por sa loucura
340:49o ben per sa bavequía
340:58d' haveres sa companía.
341:47Pois sa razôn acabada | houv', en un brïal ben feito
342Como Santa María fez parecer a sa omage d' ontre ũas pédras mármores que asserravan en Costantinópla.
342:2Déus de si ou de sa Madre, | pois elas quis fegurar.
342:18a sa omagen pintada, | ben qual xa quis Déus pintar, (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
342:27da sa graça, pois la pédra | mui dura foi omannar.
343:11Ond' avẽo en Caorce | dũa mollér que sa filla
344Como Santa María de Tudía fez a ũa cavalgada de crischãos e outra de mouros que maséron ũa noite cabo da sa eigreja e non se viron, por non haveren ontr' eles desavẽença.
344:8en aquela sa eigreja | de Tudía maravilla
344:16e d' outra parte crischãos | sa cavalgada fezéron,
345Como Santa María mostrou en visôn a ũu Rei e a ũa Reínna como havía gran pesar porque entraron mouros a sa capéla de Xerez.
345:23El Rei quand' oiu aquesto, | fez lógo toda sa hóste
345:25de Sevilla, e sa tenda | e cozinna e repóste,
345:49e fillaron a omagen | feita a sa semellança
345:71a sa mollér a Reínna, | que jazía eno leito
346:22por mostrar a sa vertude | que muito tóste lavóra. (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
347:11E con gran coita d' havê-lo, | foi fazer sa romaría
347:13e des que foi i chegada, | teve mui ben sa vigía
347:26que sandía foi sa madre | por el com' outras sandías.
348:13nen er achava dinneiros | muitos ena sa repóste
348:33e indo pera a hóste | fez per alí sa passada;
349Como Santa María mostrou muitos miragres por ũa sa omagen que tragía ũu Rei en sa capéla.
349:9sa mercee haveredes | dela, e se a guardardes,
349:10do inférno seeredes | quitos e de sa tormenta.
349:19nósso ben per sa vertude | que ela grande mostrava
349:24de receber a sa graça.” | E por aquesto dobrada
351:7Ena sa fésta d' Agosto | mui gran gente ven alí
352:19E el con el cada día | muit' a sa caça andava
352:26a sa eigreja do Viso, | que jaz en ũa altura.
353Como un meninno que crïava un abade en sa castra tragía de comer ao meninno que tiínna a omagen enos séus braços, e disso-ll' a omagen que comería con ele mui cedo.
353:30e lógu' en sa voontade | o fillou muit' a amar.
354:5en ela sa asperança, | ca lle fez veer aginna
354:6pesar e prazer mui grande | dũa ren por sa mercee.
354:30que de so o pé saísse | viva pola sa mercee.
354:35per prazer da Grorïosa, | sa Madr', a que comendada
355Esta é como Santa María de Vila-Sirga livrou ũu hóme da forca, que non morreu, por un canto que déra a sa eigreja.
355:4en algũa sa eigreja, | mui ben llo per galardõa;
355:16a Vila-Sirgu', e guisou-se | e foi-se lógo sa vía;
355:18por comprir sa voontade | e o meter en pecado.
355:30pero foi ja sa carreira | con ela muit' anojado.
355:32rogou-ll' ela que quisésse | séu amor e sa companna.
355:36indo pera a sa casa. | Non te tẽes por astrosa
355:45s' atreveu fez sa oférta | e sas orações ant' o
355:47tornou-se pera sa térra. | E indo pela carreira,
355:96María de Vila-Sirga; | ca sa mercee é tanta
356Como Santa María do Pórto fez vĩir ũa ponte de madeira pelo río de Guadalete pera a óbra da sa igreja que fazían, ca non havían i madeira con que lavrassen.
357Como Santa María do Pórto guareceu ũa mollér que vẽéra a sa casa en romaría e havía a boca tórta e os nembros; e começa assí:
357:4dos viços do paraíso, | na sa igreja do Pórto,
358Como Santa María do Pórto mostrou per sa vertude un logar u jazían muitos cantos lavrados, que meteron ena sa igreja.
358:5no lavor da sa igreja | que fazían per mandado
358:12Entôn diss' a maestr' Áli | un hóme de sa companna:
359Como Santa María do Pórto se doeu dũa mollér que vẽo aa sa igreja en romaría, a que cativaran un séu fillo; e sacó-o de cativo de térra de mouros e poso-llo en salvo.
359:16que foss' a ũa sa vinna | veer que ele chantou;
359:33que Domingo éra vẽudo | a sa casa, e se ir (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
360:2amor de Déus e que punna | de nos guardar de sa sanna.
360:16quando lle sa Madr' as tetas | mostrar con que foi crïado
361Como Santa María fez nas Ólgas de Burgos a ũa sa omagen que se volveu na cama u a deitaron.
361:20fazía por sa omagen | come se fosse carnal,
361:37pola sa bẽeita Madre, | en que el quis encarnar
362:33e na sa Madre bẽeita | que veerei destes méus
364Como Santa María do Pórto guardou triínta hómees que cavavan térra pera sa igreja, e caeu ũa torre sobr' eles e non lles empeeceu.
364:20lavrando na sa igreja, | en que de grado lavravan,
365:1Ben tira Santa María | pela sa gran pïedade
365:33daquela visôn que vira | e de sa dulta tirado,
365:34e viveu sempr' en sa orden | con ben e con homildade.
366:44e que ena sa igreja | ant' o séu altar porrían;
367:39Mais el Rei, que toda sa esperança
367:43E chegou vérnes aa sa igreja
367:51E el Rei lógu' e toda sa companna,
368:5éu ena sa companna | e ao démo mande
368:20E ela foi-s' a Silos; | e pois que fez sa ida,
368:29tevo i sa vigía, | e jazendo senlleira
368:39e a Virgen, sa Madre, | a que non há parella.”
368:44e a Déus e sa Madre | foron loores dados;
369:3outrossí fez que sa Madre | per tal maneira livrasse
369:9En Santarên contiu esto | a ũa mollér tendeira, | que sa cevada vendía,
369:35que lógo a sa sortella | mantenente lle tornasse,
369:57O alcaide, pois viu esto, | tornou-se trist' e coitado | pera sa casa aginna
369:65Ela havendo gran coita | e fazendo mui gran dóo, | vẽo a ela sa filla
369:77Des que ll' houv' assí comprado | aquel pexe, a meninna | foi-s' a sa madre correndo (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
369:82en abrindo catou dentro | e viu jazer a sortella, | e lóg' a sa madre disse
369:85Outro día o alcaide | vẽo irad' e sannudo | a sa casa por prendê-la,
372:28sa mollér e que éra | ja guarida mui ben
374:5en Xerez, na sa capéla | do alcáçar, que gãado
374:6foi de mouros per sa graça | que nunca será falida
374:14e en correger cuidavan | muito depois en sa vida.
374:18e se gãassen, a Virgen | houvéss' ên de sa partida
375:4nos faz, e por sa bondade
375:38é viver por sa mercee.
376:6amigos, nas vóssas coitas | de demandar sa ajuda.
376:8na cibdade de Sevilla, | u fazía sa morada
376:14ca en serví-lo sa vida | el havía despenduda.
376:19e disse que lla daría. | E pois foi en sa pousada
376:22per un hóme de sa casa | e diz: “Muito me saúda
376:27nemigalla non falava, | mais diss' en sa voontade:
377:14en Vila-Real a meia | dũa sa escrivanía.
377:29e se non, que a sa ira | haverían, se fezéssen
377:36lógo foi Santa María | de todo en sa ajuda
377:42e fillou lógo sa carta | e foi con ela sa vía.
378Como un hóme bõo con sa mollér, que morava na colaçôn de San Salvador de Sevilla, tiínna ũa sa filla doente pera mórte, e jouve tres días que non falou; e prometêrona a Santa María do Pórto, e guareceu.
378:2u fez sa Madr' avogada | e séu Fillo Salvador.
378:12róga por nós a séu Fillo | que nos de sa tentaçôn
378:18mostrou i sa gran vertude, | ca sempre fez o mellor.
378:23Estes havían sa filla | que amavan mais c' a si,
379Como Santa María do Pórto se vengou dos cossárïos do mar que roubavan os hómees que viínnan pobrar en aquela sa vila.
379:15per hómẽes de sa térra. | Sobr' esto de muitas partes
379:25e quiséran-s' a sa térra | tornar-se; mais non podéron,
379:43nen outros que a sa casa | vennan per mar e per térra;
379:46d' acorrer con sa mercee, | que é maior das maiores.
381:2assí fez a de sa Madre | un mórto vivo erger.
381:5de Xerez, por que sa madre | porên tal coita prendeu
381:9de sa mollér Déus lle déra | aquele fillo barôn,
381:11Sancha sa madre chamavan | per nome, com' aprendí,
381:19Sa madre, pois viu que mórto | éra, ũa gran vóz déu
382:24havía muit' a sa casa | o ric-hóm' e lle pedir
382:42demais irei a sa casa | e levarei méu bordôn.”
382:46en sa oraçôn, e disse | a un séu de crïaçôn:
383:10ía essa mollér bõa, | e en est' éra sa cura.
383:15E pois aquest' houve feito, | foi-se lógo sa carreira
383:16e levou sigo sa filla | por que non fosse senlleira,
383:18E passou per muitas térras, | e atal foi sa ventura
383:34de sobir tóst', e na agua | caeu con sa vestidura.
383:48assí como ja oístes, | e a sa térra tornada,
385:10ca os que a sa mercee | mestér han nunca oblida.
385:32foi tẽer ena sa casa | e levou i sas candeas
386:14non houv' i quen non vẽésse | por non caer en sa sanna.
389:15de sa mollér el havía, | que mui mais ca si amava.
389:18el e sa madr', e con coita | del chamavan-se mesquinnos.
389:22a sa casa o levasse, | e espécïas e cominnos (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
391:24e cada ũu chorando | poso en térra sa faz,
392:18e ant' o alcaide vẽo | por sa gran malaventura,
392:40Jesú-Cristo e sa Madre, | Sennores dereitureiros;
393Como Santa María do Pórto guareceu a un meninno que trouxéron a sa casa ravïoso.
393:25de sa enfermidad' houve | melloría tan sobeja,
398:17pera os que sa mercee | d' havê-la son desejosos;
398:24a sa mollér, Dona Sancha, | foi chorand' aa igreja
398:34ca o Bõo Pastor tiínna | a sa Madre por caiado. (†)Click on the line number reference to view footnotes in context.
399:11Ela se preçava muito | de sa fremosura,
399:16en sa casa, foi cuidando | muit' a malfadada
399:39a fazer mal sa fazenda.” | E foi-s' a Reínna
400:12que sa mealla ofrecer
402:10sa cousa quita toda pera si.
404:14que en sa térra non havía par.
404:24catand' a sa omagen, com' oí:
404:44tan muito que sa lengua xe comeu,
404:59E ja sa lengua, que de bon talán
404:75E entôn a sa teta descobriu
404:81e entendeu que fezéra sa pról
405Esta septüagésima novena é como Santa María faz en Costantinóbre decer un pano ante sa omagen.
405:51que se quér sa Madr' honrrar.
407:26e o levaron a sa casa, e i
409:14sa merce' acabada
409:31destrúe sa perfía
410:25sa virgĩidad' e guardou
411:12foi, e sa madre Ana, | direi-vos séu estado:
411:32que non foi a sa casa, | neno viu sa companna;
411:40e sa desaventura | a Déus muit' ementando
411:73que o que perdeu Éva | per sa gran pecadilla
411:96por s' ir pera sa casa | veer sa companneira,
411:110lle guisou, e sa casa | mui ben encortinnada,
411:115E lógo que foi viva | no córpo de sa madre,
413:5por que Déus do céo con sa deïdade
414:24e destrüír o dém' e sa maldade.
414:26con sa Madre, a benaventurada;
414:27ca seendo sa filla e crïada,
414:34que dos céos, u éra sa morada,
414:35o fez decer na sa santivigada
414:38e déu sa graça e demais tal don,
415:14ante; mais pois vimos ben sa faiçôn.
418:2Déus, a sa Madr' os déu ja.
418:4como os déu a sa Madre, | por que quantos lo oír
418:6por que sa mercee hajan; | ca bẽeit' é quena há.
418:13por que fez dela sa Madre | Déus, e cabo dele sé
418:14nos céos, onde sa graça | envía a nós acá.
419:1Des quando Déus sa Madre | aos céos levou,
419:12a sa bẽeita Madre | viu quanto padeceu
419:98e sa cinta na mão, | aa vila chegou.
419:101que non viste sa Madre | morrer, nen fust' acá
420:34a sa pessõa santa | e benaventurada,
420:56ment' a ti muit, aginna | con toda sa masnada,
421:5pois estás en sa companía
421:10que sa felonía
421:13a sa grãada mercee,
422:30E du o mar grande | perderá sa semellança,
423Esta primeira é de com' el fez o céo e a térra e o mar e o sól e a lũa e as estrelas e toda-las outras cousas que son, e como fez o hóme a sa semellança.
424:48déron-lle sa oférta tal:
425:9Déus por sa mórt' e resurgiu
426:8teve sa gran fésta, como Sennor ten,
426:9con sa companna; e pois comeron ben,