| A:1 | Don Afonso de Castéla, |
| A:2 | de Toledo, de Leôn |
| A:5 | de Córdova, de Jaên, |
| A:6 | de Sevilla outrossí, |
| A:7 | e de Murça, u gran ben |
| A:10 | de mouros e nóssa fé |
| A:22 | que éste Madre de Déus, |
| A:26 | saborosos de cantar, |
| A:27 | todos de sennas razões, |
| B | Este é o Prólogo das Cantigas de Santa María, ementando as cousas que há mestér eno trobar. |
| B:3 | há-o d' haver e de razôn assaz, |
| B:5 | o que entend' e de dizer lle praz, |
| B:6 | ca ben trobar assí s' há de fazer. |
| B:14 | da Virgen, Madre de Nóstro Sennor, |
| B:22 | querrei-me leixar de trobar des i |
| B:32 | ca sei de pran que, se a ben servir, |
| B:34 | de o haver, ca nunca i faliu |
| B:42 | por ela mais de grado trobará. |
| 1 | Esta é a primeira cantiga de loor de Santa María, ementando os séte goios que houve de séu Fillo. |
| 1:7 | por séus de sa masnada |
| 1:8 | de vida perlongada, |
| 1:13 | de Gabrïél, u lle chamar |
| 1:15 | Virgen, de Déus amada: |
| 1:16 | do que o mund' há de salvar |
| 1:61 | Nen quéro de dizer leixar |
| 1:62 | de como foi chegada |
| 1:68 | de Spírit' avondada, |
| 1:71 | E, par Déus, non é de calar |
| 2 | Esta é de como Santa María pareceu en Toledo a Sant' Alifonsso e déu-ll' ũa alva que trouxe de Paraíso, con que dissésse missa. |
| 2:5 | Sen muita de bõa manna, |
| 2:10 | que trouxe de Paraíso, |
| 2:24 | foi en Espanna de quanta |
| 2:55 | este confessor de Cristo, |
| 3:31 | u viu da Madre de Déus |
| 3:39 | trões u a que de prez |
| 4:16 | houve de quanto oía; |
| 4:23 | de Pascoa, que foi entrar |
| 4:27 | hóstïas de comungar |
| 4:55 | que de séu siso saiu; |
| 4:68 | ao dóo de Raquél. |
| 5 | Esta é como Santa María ajudou a Emperadriz de Roma a sofrê-las grandes coitas per que passou. |
| 5:5 | de Roma, segund' éu contar oí, per nome Beatriz, |
| 5:6 | Santa María, a Madre de Déus, ond' este cantar fiz, |
| 5:9 | Esta dona, de que vos disse ja, foi dun Emperador |
| 5:10 | mollér; mas pero del nome non sei, foi de Roma sennor |
| 5:11 | e, per quant' éu de séu feit' aprendí, foi de mui gran valor. |
| 5:13 | e servidor de Déus e de sa lei amador, |
| 5:17 | mas por servir Déus o Emperador, com' hóme de bon sen, |
| 5:19 | Mas, quando moveu de Roma por passar alên, |
| 5:22 | de que vos ja diss', a sa mollér a Emperadriz o déu, |
| 5:24 | e vós seede-ll' en logar de madre porên, vos rógu' éu, |
| 5:25 | e de o castigardes ben non vos seja gréu; |
| 5:27 | Depoi-lo Emperador se foi. A mui pouca de sazôn |
| 5:29 | dela, e disse-lle que a amava mui de coraçôn; |
| 5:34 | e tod' a térra de Jerussalên muitas vezes andou; |
| 5:39 | Quando o irmão do Emperador de prijôn saiu, |
| 5:47 | de sa mollér, que, porque non quiséra con ela errar, |
| 5:51 | Quand' o Emperador de térra s' ergeu, lógo, sen mentir, |
| 5:52 | cavalgou e quanto mais pod' a Roma começou de s' ir; |
| 5:65 | sõo mui póbr' e coitada, e de vósso ben hei mestér.” |
| 5:76 | de o crïar muit' apóst' e mui ben muito se trameteu; |
| 5:86 | de ti, que o matar foste por nos cofonder.” |
| 5:88 | e non viínna quen lla das mãos sacasse de nenllur |
| 5:91 | Mas poi-la déron a un marinneiro de Sur, |
| 5:95 | mas ela diss' entôn: “Santa María, de mi non te dól, |
| 5:96 | neno téu Fillo de mi non se nembra, como fazer sól?” |
| 5:97 | Entôn vẽo vóz de céo, que lle disse: “Tól |
| 5:101 | de coita e d' afán e pois mórte, u outra ren non jaz, |
| 5:105 | A Emperadriz, que non vos éra de coraçôn rafez, |
| 5:107 | tornou, con coita do mar e de fame, negra come pez; |
| 5:108 | mas en dormindo a Madre de Déus direi-vos que lle fez: |
| 5:109 | tolleu-ll' a fam' e déu-ll' ũa érva de tal prez, |
| 5:113 | e a érva achou so sa cabeça e disse de pran: |
| 5:114 | “Madre de Déus, bẽeitos son os que en ti fïúza han, |
| 5:117 | Dizend' aquesto, a Emperadriz, muit' amiga de Déus, |
| 5:118 | viu vĩir ũa nave préto de si, chẽa de roméus, |
| 5:119 | de bõa gente, que non havía i mouros nen judéus. |
| 5:124 | de Roma, lógo baixaron a vea, chamando: “Aióz.” |
| 5:130 | foi guarecer o irmão de Conde eno mes d' abril; |
| 5:136 | mas de grand' algo que porên lle davan ela ren non pres, |
| 5:138 | meses entrou na cidade de Roma, u ér' o cortês |
| 5:148 | en vós saberdes que soon essa, par Déus de véra cruz, |
| 5:152 | quéro servir, que me nunca há de falecer.” |
| 5:156 | nen ar vestiría pano de seda nen pena de gris, |
| 5:157 | mas ũa céla faría d' óbra de París, |
| 6:2 | de séu linnage decende, |
| 6:4 | de quen por ela mal prende. |
| 6:18 | e de que se mais pagava | quen quér que o oía, |
| 6:29 | Depois, un día de fésta, | en que foron juntados |
| 7:15 | s' houve dun de Bolonna, |
| 7:16 | hóme que de recadar |
| 7:17 | havía e de guardar |
| 7:23 | quería de mal fazer, |
| 7:27 | e el ben de Colonna |
| 7:38 | a Madre de Déus rogar |
| 8:5 | E por aquest' un miragre | vos direi, de que sabor |
| 8:7 | a Virgen Santa María, | Madre de Nóstro Sennor; |
| 8:9 | Un jograr, de que séu nome | éra Pedro de Sigrar, |
| 8:13 | O lais que ele cantava | éra da Madre de Déus, |
| 8:17 | De com' o jograr cantava | Santa María prazer |
| 8:27 | u x' ant' estav', e atou-a | mui de rij' e diss' assí: |
| 9 | Esta é como Santa María fez en Sardonai, préto de Domás, que a sa omagen, que éra pintada en ũa távoa, se fezésse carne e manass' óio. |
| 9:8 | houv' i ũa dona | de mui santa vida, |
| 9:9 | mui fazedor d' algu' e | de todo mal quita, |
| 9:10 | rica e mui nóbre | e de ben comprida. |
| 9:71 | de so ũus ramos, |
| 9:92 | de malfeitoría |
| 9:93 | e de malandança, |
| 9:96 | de vós gran vingança.” |
| 10 | Esta é de loor de Santa María, com' é fremosa e bõa e há gran poder. |
| 10:3 | Rósa de beldad' e de parecer |
| 10:4 | e Fror d' alegría e de prazer, |
| 10:8 | que de todo mal o póde guardar; |
| 10:12 | ca punna de nos guardar de falir; |
| 10:16 | e de que quéro seer trobador, |
| 11 | Esta é de como Santa María tolleu a alma do monge que s' afogara no río ao démo, e feze-o ressocitar. |
| 11:4 | do ben de Santa María |
| 11:22 | de mui bon grado. |
| 12 | Esta é como Santa María se queixou en Toledo eno día de sa fésta de agosto, porque os judéus crucifigavan ũa omagen de cera, a semellança de séu Fillo. |
| 12:2 | é de quen ao séu Fillo pesar faz. |
| 12:9 | oíron vóz de dona, que lles falou |
| 12:21 | omagen de Jeso-Crist', a que ferir |
| 12:25 | E por est' houvéron todos de morrer, |
| 13:2 | un ladrôn, assí sa Madre | outro de mórte livrou. |
| 13:10 | mas a Virgen, de Déus Madre, | lógu' entôn del se nembrou. |
| 14 | Esta é como Santa María rogou a séu Fillo pola alma do monge de San Pedro, por que rogaran todo-los santos, e o non quis fazer senôn por ela. |
| 14:2 | de poder Santa María | mais de quantos Santos son. |
| 14:3 | E muit' é cousa guisada | de poder muito con Déus |
| 14:6 | fugiu con el a Egipto, | térra de rei Faraôn. |
| 14:9 | da cidade de Colonna, | u soían a morar |
| 14:10 | monges e que de San Pedro | havían a vocaçôn. |
| 14:13 | vida gran sabor havía; | mas por se guardar de mal |
| 14:21 | que o hóme con mazéla | de pecado ante mi |
| 14:22 | non verrá, nen de mia casa | nunca será compannôn?” |
| 15 | Esta é como Santa María defendeu a cidade de Cesaira do Emperador Jüião. |
| 15:1 | Todo-los Santos que son no Céo | de servir muito han gran sabor |
| 15:2 | Santa María a Virgen, Madre | de Jeso-Cristo, Nóstro Sennor. |
| 15:3 | E de lle seeren ben mandados, |
| 15:8 | son, e de todos é lum' e luz; |
| 15:10 | de fazer quanto ll' en prazer for. |
| 15:11 | Ond' en Cesaira a de Suría |
| 15:22 | de Cesaira houve de passar; |
| 15:31 | e de tod' esto éu ben m' avanto |
| 15:35 | O sant' hóme tirou de séu sẽo |
| 15:44 | térra de Pérssïa, quéro vĩir |
| 15:48 | ou te farei de fame fĩir; |
| 15:62 | de Jüião, e disse: “Por Déus |
| 15:63 | de quen é Madre de pïadade |
| 15:71 | de noite lles fez tẽer vigías |
| 15:79 | con gran poder de Santos afeito |
| 15:90 | e sei de nós ambos vingador.” |
| 15:109 | e catar foi lógo de primeiro |
| 15:111 | de San Mercuiro, o cavaleiro |
| 15:112 | de Jeso-Crist', e nonas achou; |
| 15:129 | ca este feit' é de tal natura |
| 15:136 | foron que a Virgen mui de prez |
| 15:138 | os séus de Jüião chufador. |
| 15:142 | filósofo natural de Sur, |
| 16:5 | a Madre de Déus, que non quiso leixar perder |
| 16:7 | Este namorado foi cavaleiro de gran |
| 16:9 | mas tal amor houv' a ũa dona, que de pran |
| 16:22 | de querer séu ben e de o mais d' al cobiiçar. |
| 16:24 | com' hóme fóra de séu siso, se foi entôn |
| 16:30 | de buscar carreira pera o ende tirar. |
| 16:44 | de comprir o ano, cuidand' haver sa sennor, |
| 16:53 | de mi e da outra dona, a que te mais praz |
| 16:55 | O cavaleiro disse: “Sennor, Madre de Déus, |
| 17 | Esta é de como Santa María guardou de mórte a honrrada dona de Roma a que o démo acusou pola fazer queimar. |
| 17:5 | de como fez o dïabre fogir |
| 17:6 | de Roma a Virgen de Déus amada. |
| 17:8 | que ũa dona mui de coraçôn |
| 17:9 | amou a Madre de Déus; mas entôn |
| 17:34 | de que foi ela mui maravillada. |
| 17:36 | bõa, de responder vos é mestér.” |
| 17:45 | de Santa María, e diss' assí: |
| 17:48 | e esta coita que tu hás de pran |
| 18:1 | Por nos de dulta tirar, |
| 18:3 | de séus miragres mostrar |
| 18:37 | Chorando de coraçôn |
| 18:51 | a Madre de Déus lavrar |
| 18:56 | de Déus, saíron |
| 19:2 | cona que de Déus é Madre e Filla. |
| 19:12 | aquela eigreja de Santa María; |
| 20 | Esta é de loor de Santa María, por quantas mercees nos faz. |
| 20:1 | Virga de Jésse, |
| 21:9 | mollér, que con coita de que maninna |
| 21:11 | Chorando dos ollos mui de coraçôn, |
| 21:31 | Sennor, que de madre nome me déste, |
| 22:1 | Mui gran poder há a Madre de Déus |
| 22:2 | de defender e ampará-los séus. |
| 22:29 | e déron-ll' algu'; e el punnou de s' ir |
| 23 | Esta é como Santa María acrecentou o vinno no tonél, por amor da bõa dona de Bretanna. |
| 23:9 | e porende a tirou de vergonna un día |
| 23:10 | del Rei, que a sa casa vẽéra de caminno. |
| 23:13 | mas de bon vinno pera el éra mui menguada, |
| 23:25 | de bon vinn', e a adega non ên foi falida |
| 24 | Esta é como Santa María fez nacer ũa fror na boca ao crérigo, depois que foi mórto, e éra en semellança de lílïo, porque a loava. |
| 24:1 | Madre de Déus, non pód' errar | quen en ti há fïança. |
| 24:8 | mas na Virgen de coraçôn |
| 24:12 | de Santa María, correr |
| 24:43 | de sa Madre, fez-lle nacer |
| 24:45 | de liro semellança. |
| 25 | Esta é como a imagen de Santa María falou en testimonio ontr' o crischão e o judéu. |
| 25:2 | o que à Madre de Déus fía. |
| 25:14 | d' estranno nen de connoçudo |
| 25:21 | farei éu mui de coraçôn |
| 25:26 | de cho pagar ben a un día.” |
| 25:29 | que o per ren léves de mi.” |
| 25:65 | ca se de coita a morrer |
| 25:87 | de Besanç'. E pola prender |
| 25:106 | de saber o que i jazía. |
| 25:110 | se guardou de séus companneiros |
| 25:112 | de como os el ascondía; |
| 25:115 | Pois houve feito de sa pról, |
| 25:118 | mui de rijo lle demandava |
| 25:137 | todos con coita de saber |
| 25:141 | de Déus, se esta paga fiz, |
| 25:147 | Entôn diss' a Madre de Déus, |
| 25:156 | bẽes alí lógo de chão |
| 26:2 | a Madre do que o mundo | tod' há de joïgar. |
| 26:4 | quen Déus troux' en séu córp' e de séu peito |
| 26:7 | porên de sen me sospeito |
| 26:16 | ía a Santïago de verdade; |
| 26:27 | Semellança fillou de Santïago |
| 26:28 | e disse: “Macar m' éu de ti despago, |
| 26:34 | se sabor hás de seer méu amigo: |
| 26:52 | de San Pedro, muit' apósta e béla, |
| 26:53 | San James de Compostéla |
| 26:58 | ca por razôn de mi o enganastes; |
| 26:83 | de que foi pois Déus servido; |
| 26:85 | pod' o de que foi falido, |
| 27:7 | Porend' un miragre a Madre de Déus |
| 27:19 | Os Apóstolos, com' hómes de bon sen, |
| 27:26 | de lei i acharen, tal a dev' haver.” |
| 27:29 | Santa María, e mui de coraçôn |
| 27:34 | per que a os judéus hajan de perder.” |
| 27:48 | aquela eigreja a Sennor de prez, |
| 27:56 | de querer gran mal à do mui bon talán, |
| 27:57 | foron i; e assí os catou de pran |
| 28:5 | contar mui de coraçôn, |
| 28:11 | De com' éu escrit' achei, |
| 28:12 | pois que foi de crischãos |
| 28:14 | con hóste de pagãos |
| 28:37 | mui de rij' e conssellou |
| 28:45 | per' aos de dentr' afán |
| 28:46 | dar de muitas maneiras, |
| 28:52 | os de dentro e tanta, |
| 28:60 | de Santos gran companna |
| 28:85 | viu lóg' a Madre de Déus, |
| 28:86 | cobérta de séu véo, |
| 28:93 | éra de Nóstro Sennor; |
| 28:115 | Podería-vos de dur |
| 28:117 | que aquel Soldán de Sur |
| 29:9 | da Madre de Déus, assí |
| 29:10 | que non foron de pinturas. |
| 29:22 | de fazer craras d' escuras. |
| 30 | Esta é de loor de Santa María, de como Déus non lle póde dizer de non do que lle rogar, nen ela a nós. |
| 30:17 | Porên non lle diz de non, mas de si, |
| 30:21 | Nen ela outrossí a nós de non |
| 30:23 | dizer que non rógue de coraçôn |
| 31 | Esta é como Santa María levou o boi do aldeão de Segóvia que ll' havía prometudo e non llo quería dar. |
| 31:6 | de Jésse na sa eigreja | que éste en Vila-Sirga, |
| 31:7 | que a préto de Carrôn |
| 31:15 | que van i de coraçôn |
| 31:17 | E porend' un aldeão | de Segóvia, que morava |
| 31:21 | e de lobos lógu' entôn |
| 31:27 | que de lob' e de ladrôn |
| 31:42 | quis ir vendê-lo almallo; | mas el saiu-lle de mão, |
| 31:43 | e correndo de randôn |
| 31:46 | o levassen de corrudas. |
| 31:55 | de quantas bestias i son |
| 31:57 | sen ferí-lo de bastôn |
| 32:3 | a Madre de quen |
| 32:5 | sería de bon sen. |
| 32:41 | O Bispo levou-se | mui de madurgada, |
| 33:1 | Gran poder há de mandar |
| 33:29 | foi de pées en xermentos |
| 33:37 | de que oíran falar, |
| 34:5 | a Virgen, Madre de Déus, por dar entendimento |
| 34:8 | en távoa, mui ben feita, de Santa María, |
| 34:9 | que non podían achar ontr' outras mais de cento |
| 34:11 | de noit'. E poi-la levou so sa capa furtada, |
| 34:26 | de quant' houve de fazer por haver salvamento. |
| 34:28 | fez i a Madre de Déus, que d' óio semellança |
| 35:3 | Ca muit' é hóme sen siso | quen lle de dar algu' é gréu, |
| 35:8 | a Virgen Santa María, | que é Sennor de gran prez, |
| 35:10 | ũus crérigos a França, | de que vos quéro dizer. |
| 35:24 | da eigreja, hóme bõo, | manss' e de mui bon talán, |
| 35:34 | de mui ricos mercadores | que levavan grand' haver. |
| 35:39 | de cossairos que fazían | en aquel mar mal assaz. |
| 35:47 | Todos entôn mui de grado | oferían i mui ben: |
| 35:50 | sól que non guardes os córpos | de mórt' e de mal prender.” |
| 35:51 | En tod' est' as seis galéas | non quedavan de vĩir, |
| 35:52 | cada ũa de sa parte, | por ena nave ferir. |
| 35:56 | e o que tiínn' a arca | da Virgen, Madre de Déus, |
| 35:58 | de Santa María somos, | a de que Déus quis nacer, |
| 35:61 | e de quant' acabar cuidas | ren ên non acabarás, |
| 35:62 | ca a nav' estas relicas | quéren de ti defender.” |
| 35:64 | e fez tirar das galéas | saetas mui mais de mil |
| 35:67 | fez, que a do almirallo | de fond' a cima fendeu, |
| 35:71 | E fez as outras galéas | aquele vento de sur |
| 35:87 | Os mais desses mercadores | de Frandes e de París |
| 35:89 | comprar de séu haver lãa, | cuidando seer ben fis |
| 35:94 | gran poder de meter medo | que ll' hajan de correger |
| 35:102 | dará i de bõa mente, | e ide-o receber.” |
| 35:104 | de vos nembrar das relicas | da Virgen que con Déus sé, |
| 36 | Esta é de como Santa María pareceu no maste da nave, de noite, que ía a Bretanna, e a guardou que non perigoasse. |
| 36:4 | non póde mostrar outro santo, no mar de Bretanna, |
| 36:10 | e todos cuidaron morrer, de cérto o sabiades. |
| 36:21 | chamaron a Virgen santa, Madre de pïedade, |
| 36:24 | E dizend' esto, cataron, com' er é de costume, |
| 37 | Esta é como Santa María fez cobrar séu pée ao hóme que o tallara con coita de door. |
| 37:26 | trouxe muitas vezes, e de carne comprindo |
| 38 | Esta é como a omagen de Santa María tendeu o braço e tomou o de séu fillo, que quería caer da pedrada que lle déra o tafur, de que saiu sángui. |
| 38:4 | se lle pesa de quen lle faz pesar. |
| 38:14 | grandes, que o Conde de Peitéus quis batall' haver |
| 38:15 | con Rei de Franç'; e foron assũados |
| 38:23 | ribaldos e jogadores de dados |
| 38:40 | os que nas omágẽes de pédra querer creer; |
| 38:46 | tiínna séus braços en maneira de bẽeizer; |
| 38:58 | os peitos ll' houvéron de parecer; |
| 38:60 | o contenente parou de chorar. |
| 38:72 | con gran ravia as começaron todas de roer; |
| 38:88 | e a pédra houv' ele pela boca de render. |
| 39:2 | de prender mal da Virgen sa figura. |
| 39:3 | Ond' avẽo en San Miguél de Tomba, |
| 39:22 | ca de séu Fill' el éra creatura. |
| 40 | Esta é de loor de Santa María das maravillas que Déus fez por ela. |
| 40:24 | de gran fremosura, |
| 40:30 | de nós gran tristura |
| 41:1 | A Virgen, Madre de Nóstro Sennor, |
| 41:6 | que tant' houve de o tirar sabor |
| 41:7 | do poder do démo, ca de pavor |
| 41:18 | de poder, de bondad' e de valor, |
| 42 | Esta é de como o crerizôn meteu o anél eno dedo da omagen de Santa María, e a omagen encolleu o dedo con el. |
| 42:6 | vos direi, que fez a Virgen, | Madre de Nóstro Sennor, |
| 42:7 | per que tirou de gran falla | a un mui falss' amador, |
| 42:15 | e jogavan à pelóta, | que é jógo de que praz |
| 42:18 | de mancebos por jogaren | à pelót', e un donzél |
| 42:21 | Este donzél, con gran medo | de xe ll' o anél torcer |
| 42:40 | que orden lógo fillasse | de monges de Claraval. |
| 42:43 | que o que el prometera | aa Virgen de gran prez, |
| 42:53 | de mi por que te partiste | e fuste fillar mollér? |
| 43 | Esta é como Santa María resucitou un meninno na sa eigreja de Salas. |
| 43:4 | de sa mollér, que havía | bõa e que muit' amava, |
| 43:9 | de Salas ambos vaamos, | ca quen se en ela fía, |
| 43:12 | de fazer sa romaría | e en séu caminn' entraron. |
| 43:16 | que con séu peso de cera | a un ano llo trouxésse |
| 43:21 | que lóg' a poucos de días | ela se sentiu prennada, |
| 43:22 | e a séu temp' houve fillo | fremoso de gran maneira. |
| 43:40 | con méu fill' e cona cera | de que te fui mentirosa |
| 43:45 | de como fui mentirosa, | mas quisésses méu proveito |
| 43:51 | Mas, que fez Santa María, | a Sennor de gran vertude |
| 43:60 | de como aquel meninno | de mórte ressucitara, |
| 43:61 | que a cabo de seis días | jazendo mórto chorara |
| 44 | Esta é como o cavaleiro que perdera séu açor foi-o pedir a Santa María de Salas; e estando na eigreja posou-lle na mão. |
| 44:2 | non perderá ren de quanto séu for. |
| 44:3 | Quen fïar en ela de coraçôn, |
| 44:9 | de qual prijôn açor fillar convên, |
| 44:12 | havía de que o non pod' achar, |
| 44:17 | e de cera semellança levou |
| 44:18 | de sa av', e diss' assí: “Ai, Sennor |
| 44:20 | con coita de méu açor que perdí, |
| 44:35 | E el entôn muit' a Madre de Déus |
| 45 | Esta é como Santa María gãou de séu fillo que fosse salvo o cavaleiro malfeitor que cuidou de fazer un mõesteiro e morreu ante que o fezésse. |
| 45:1 | A Virgen Santa María | tant' é de gran pïedade, |
| 45:7 | Aqueste de fazer dano | sempre s' ende traballava, |
| 45:11 | E todo séu cuidad' éra | de destroír los mesquinnos |
| 45:12 | e de roubar os que ían | seguros pelos caminnos, |
| 45:14 | que s' en todo non metesse | por de mui gran crüeldade. |
| 45:17 | éra chẽa de pecados | e mui mais mórta ca viva, |
| 45:18 | se mercee non ll' houvésse | a comprida de bondade. |
| 45:23 | E des i ar cuidou lógo | de meter i gran convento |
| 45:24 | de monges, se el podésse, | ou cinquaenta ou cento; |
| 45:41 | e mui mal vos acharedes | de quanto a ja tevéstes; |
| 45:56 | hei éu de fazer sen falla, | pois vós ên sabor houvérdes; |
| 45:62 | porque a leixass' o démo | comprido de falssidade. |
| 46 | Esta é como a omagen de Santa María, que un mouro guardava en sa casa honrradamente, deitou leite das tetas. |
| 46:1 | Porque hajan de seer |
| 46:47 | mas se de quant' el mostrou |
| 46:57 | de viva carn' e d' al non, |
| 47:5 | Ca ele noit' e día | punna de nos meter |
| 47:10 | un miragre fremoso, | de que fix méu cantar, |
| 47:19 | en figura de touro | o foi, polo ferir |
| 47:22 | e a Santa María | mui de rijo chamou, |
| 47:24 | dizendo: “Vai ta vía, | muit' és de mal solaz.” |
| 47:27 | mas acorreu-lle lógo | a Virgen de bon prez, |
| 47:30 | o démo en figura | de mui bravo leôn; |
| 48 | Esta é como Santa María tolleu a agua da fonte ao cavaleiro, en cuja herdade estava, e a déu aos frades de Monssarrad a que a el quería vender. |
| 48:9 | que éra dun cavaleiro; | e d' outra parte de fronte |
| 48:10 | havía un mõesteiro | de monges religïosos. |
| 48:20 | entre si acórd' houvéron | de lle non daren ên nada, |
| 48:21 | ca tiínnan por sobervia | de bever agua comprada; |
| 48:25 | que nos dé algún consello, | que non moiramos de sede, |
| 48:27 | Pois sa oraçôn fezéron, | a Sennor de pïadade |
| 49 | Esta é de como Santa María guïou os roméus, que ían a sa eigreja a Seixôn e erraran o caminno de noite. |
| 49:6 | de como nos guardemos |
| 49:7 | do démo e de mal obrar, |
| 49:20 | de noit' e de día. |
| 49:23 | de roméus ar foi guarecer |
| 49:25 | en que s' houvéran de perder |
| 49:37 | e chamand' a Madre de Déus, |
| 49:47 | mollér de córp' e de faiçôn, |
| 50 | Este é de loor de Santa María, que móstra por que razôn encarnou Nóstro Sennor en ela. |
| 50:22 | havermos de quanto quis por nós endurar. |
| 50:24 | de que prendeu carne e por madre fillou, |
| 51 | Esta é como a omage de Santa María alçou o gẽollo e recebeu o cólbe da saeta por guardar o que estava pós ela. |
| 51:1 | A Madre de Déus |
| 51:7 | al Con de Peitéus, |
| 51:14 | de gent' alí assũara |
| 51:28 | de nós, tu, altar e ara |
| 51:29 | en que o córpo de Cristo | foi feito e conssagrado; |
| 51:35 | Mantenente dos de fóra | vẽo lóg' un baesteiro |
| 51:41 | O de dentro respôs lógo | que non faría ên nada; |
| 51:42 | e o de fóra tan tóste | houv' a baesta armada |
| 51:50 | que o de dentro tirara |
| 51:52 | que o de fóra matara. |
| 51:53 | Esta maravilla viron | os de dentr' e os da hóste, |
| 51:71 | matá-lo outro de dentro | que a omagen guardava; |
| 52:2 | a Santa María, de que Déus quis nacer. |
| 52:7 | En Monsarrat, de que vos ja contei, |
| 52:21 | assaz de leite; que cada noite alí |
| 52:27 | E desta guisa a Madre de Déus |
| 52:29 | por que depois gran romaría de roméus |
| 53:3 | E de tal ja end' avẽo | un miragre que dizer |
| 53:10 | direi-ll' éu de com' a Virgen | quis no meninno mostrar. |
| 53:14 | e chorando mui de rijo, | o pos ben ant' o altar. |
| 53:26 | e a Seixôn de caminno | começou tóste d' andar. |
| 53:29 | e viu en vijôn a Madre | de Déus, que o foi guarir, |
| 53:33 | e por todo-los da térra | de Seixôn, e ben sentiu |
| 53:39 | e de muitas outras térras, | que darán haver assaz, |
| 53:49 | e dizía aas gentes: | “De Santa María é |
| 53:56 | aa Virgen grorïosa, | Madre de Nóstro Sennor; |
| 53:58 | e começaron tan tóste | na eigreja de lavrar. |
| 54 | Esta é de como Santa María guariu con séu leite o monge doente que cuidavan que éra mórto. |
| 54:15 | E tal sabor de a servir havía |
| 54:29 | de maneira que atal se parara |
| 54:33 | cada un deles de grado quiséra |
| 55:1 | Atant' é Santa María | de toda bondade bõa, |
| 55:2 | que mui d' anvidos s' assanna | e mui de grado perdõa. |
| 55:6 | fóra de séu mõesteiro | con un préste de corõa. |
| 55:10 | de dizer prima e terça, | sésta, vésperas e nõa, |
| 55:12 | Mais o démo, que se paga | pouco de virgĩidade, |
| 55:18 | andando sempre de noite, | come se fosse ladrõa. |
| 55:24 | mas de que a non achavan | mẽos se maravillava, |
| 55:28 | muitas de noit' e de día, | foi-se-ll' o tempo chegando |
| 55:33 | de grand' érro que há feito; | mas, Sennor, venna-ch' a mente |
| 55:38 | de por nulla ren rogar-te, | mas peço-ch' esto por dõa.” |
| 55:42 | do córp' e crïar-llo manda | de pan, mais non de borõa.” |
| 55:60 | que éran i ajuntadas | de monjas mui mais ca cento, |
| 56:1 | Gran dereit' é de seer |
| 56:3 | da Virgen, de que nacer |
| 56:20 | de que éra desejoso. |
| 56:23 | e de sũu os põer |
| 56:37 | Pera ben de Déus haver, |
| 57:5 | os séus de dano |
| 57:36 | que de quanto tragían |
| 57:59 | de ladrões grand' hóste |
| 57:67 | de galinna, freame |
| 58 | Como Santa María desvïou a monja que se non fosse con un cavaleiro con que poséra de s' ir. |
| 58:1 | De muitas guisas nos guarda de mal |
| 58:13 | que a troux' a que s' houve de pagar |
| 58:18 | e pos de s' ir a el a un curral |
| 58:27 | fógo, u mais de mil vózes oiu |
| 58:31 | Santa María, que Madr' és de Déus, |
| 58:44 | “Des hoge mais non te partas de mi |
| 58:45 | nen de méu Fillo, e se non, aquí |
| 58:52 | aquele con que poséra de s' ir, |
| 58:61 | senôn da Madre de Nóstro Sennor, |
| 59 | Como o Crucifisso déu a palmada a honrra de sa madre aa monja de Fontebrar que poséra de s' ir con séu entendedor. |
| 59:16 | e fremos' e de bon prez, |
| 59:22 | a que mui de coraçôn |
| 59:29 | que i de gran santidade |
| 59:44 | de séu talante comprir. |
| 59:62 | de rijo a foi ferir. |
| 60 | Esta é de loor de Santa María, do departimento que há entre Ave e Éva. |
| 60:12 | amor de Déus e ben, |
| 61:5 | de miragres ben d' i, ca d' allur non vẽo, |
| 61:6 | que a Madre de Déus móstra noit' e día. |
| 61:9 | por que diss' un vilão de gran barata |
| 61:11 | Diss' el: “Ca de o creer non é guisada |
| 61:13 | de seer a çapata tan ben guardada |
| 61:25 | repentindo-se de que for' atrevudo |
| 61:32 | do sennor de que éra foi espedido, |
| 62:4 | a ũa dona de França coitada, |
| 62:11 | E macar a dona de gran linnage |
| 62:23 | E de coraçôn que a acorresse |
| 62:38 | per meia a vila, de todos vïúda, |
| 62:40 | nen “de que o lévas, gran tórto nos tẽes.” |
| 63 | Como Santa María sacou de vergonna a un cavaleiro que houvér' a seer ena lide en Sant' Esteván de Gormaz, de que non pod' i seer polas súas tres missas que oiu. |
| 63:6 | de mui gran vergonna que cuidou prender. |
| 63:11 | ⌧ De bõos costumes havía assaz |
| 63:13 | porend' en Sant' Estevão de Gormaz |
| 63:19 | Este conde de Castéla foi sennor |
| 63:24 | ca éra ardido e de mui bon sen; |
| 63:26 | mais ía-os mui de rijo cometer. |
| 63:27 | Mais o cavaleiro de que vos falei |
| 63:37 | de Santa María, que ren non faliu, |
| 63:60 | que de vóssas chagas pensedes, sennér; |
| 63:61 | e éu hei un méje dos de Monpislér |
| 64:3 | E dest' un miragre, de que fiz cobras e son, |
| 64:6 | guardou de tal guisa, por que non podéss' errar. |
| 64:8 | apósta e ninna foi, e de bon parecer; |
| 64:13 | por ũa carta de séu sennor que lle chegou, |
| 64:28 | mostrou-ll' a omagen da Virgen, Madre de Déus, |
| 64:32 | que vos póde ben guardar de posfaz e de mal; |
| 64:47 | A mollér respôs: “Aquesto de grado farei, |
| 64:49 | mas de vóssas dõas me dad', e éu llas darei, |
| 64:51 | Diss' o cavaleir': “Esto farei de bon talán.” |
| 64:52 | Lóg' ũas çapatas lle déu de bon cordován; |
| 64:65 | que, macar de toller-lla provaron dous nen tres, |
| 65:8 | de mui santa vida e mui bon crischão, |
| 65:51 | que achou un hóme mui de santa vida |
| 65:70 | por lle seer de Déus pois galardõado.” |
| 65:78 | morreres, morrerás de Déus perdõado.” |
| 65:79 | Foi-s' o hóm' e punnou de chegar mui cedo |
| 65:82 | de non haver alí séu preit' encimado. |
| 65:89 | mui magr' e roto e de fól contenente, |
| 65:93 | ca se el non é ben louco de natura, |
| 65:100 | mui ben feita tod' a bóveda de pédra, |
| 65:126 | e o fól cantava con eles de grado. |
| 65:128 | de coraçôn, ca non per outros escritos, |
| 65:142 | de cantar, pero muit' havía cantado. |
| 65:144 | e de como fora o feito disséron; |
| 65:150 | e disse: “Sól de m' ir non será pensado, |
| 65:154 | e o ben de Déus de que éra deitado.” |
| 65:159 | Ca esta térra foi de méu poderío, |
| 65:166 | e de bõas mannas e ben costumado. |
| 65:167 | E seend' assí sennor de muitas gentes, |
| 65:177 | por amor de Déus, que aos séus non érra |
| 65:179 | Aínda vos direi mais de mia fazenda: |
| 65:184 | ambos de sũu, e cada noite viron |
| 66:6 | de grado lles contaría |
| 66:17 | que el de mal nos defenda. |
| 66:44 | preçá-las de pran |
| 67:1 | A Reínna grorïosa | tant' é de gran santidade, |
| 67:3 | E de tal razôn com' esta | un miragre contar quéro |
| 67:5 | que non foi feito tan grande | ben des lo tempo de Néro, |
| 67:6 | que emperador de Roma | foi, daquela gran cidade. |
| 67:10 | ca de todas outras cousas | mais amava caridade. |
| 67:15 | E como quen há gran coita | de comprí-lo que deseja, |
| 67:18 | meteu-s' en un córpo mórto | d' hóme de mui gran beldade, |
| 67:21 | e o serviço dos póbres | vos farei de bõa mente, |
| 67:27 | En esta guisa o démo | chẽo de mal e arteiro |
| 67:40 | e porên de bõa mente | u ll' el consellava ía; |
| 67:42 | da Virgen mui grorïosa, | Reínna de pïedade. |
| 67:44 | neún poder non havía | per nulla ren de matá-lo; |
| 67:45 | e pero día nen noite | non quedava de tentá-lo, |
| 67:47 | Desta guisa o bon hóme, | que de santidade chẽo |
| 67:51 | Aquel bispo éra hóme | sant' e de mui bõa vida, |
| 67:58 | que i servir non vẽéra | con mingua de sãidade. |
| 67:60 | E ele lle contou todo, | de com' a ele vẽéra |
| 67:62 | Diss' o bispo: “Venna lógo, | ca de veer-l' hei soïdade.” |
| 67:68 | que vos quis guardar do démo | falss' e de sas falsidades; |
| 67:74 | per poder de Jesú-Cristo, | que é Déus en Trĩidade.” |
| 67:75 | Entôn começou o démo | a contar de com' entrara |
| 67:78 | se a oraçôn non fosse | da Madre de caridade: |
| 67:80 | de lle fazer mal nïũu.” | E pois est' houve contado, |
| 69:2 | e os sãos tira de vía vãa. |
| 69:14 | que chamavan Pedro de Solarãa. |
| 69:36 | de gran fremosura ũa donzéla, |
| 69:37 | que de faiçôn e de coor mais béla |
| 69:45 | destes de sirgo, mais come ovella |
| 69:46 | éra velos' e cobérto de lãa. |
| 69:52 | se foi a cas don Ponce de Minérva |
| 69:57 | ca ben léu é maestre de Mecinna, |
| 69:58 | ou de Salérna, a cizilïãa.” |
| 69:64 | con el un préste. E viu ben de chão |
| 69:76 | ca o préste sabía de tal preito; |
| 69:80 | diss' a gran vóz: “Madre de Déus, ajuda |
| 70 | Esta é de loor de Santa María, das cinque lêteras que há no séu nome e o que quéren dizer. |
| 70:1 | Eno nome de María |
| 70:5 | de quant' al fez Nóstro Sennor |
| 70:17 | foi por ela de nós visto, |
| 70:22 | de Déus, pois ela nos guía. |
| 71:2 | a Sennor que nos móstra | de como a loemos. |
| 71:6 | do reino de séu Fillo, | mais per que i entremos. |
| 71:8 | houve, de santa vida, | e fillava lazeiro |
| 71:11 | de grandes orações | sempre, noites e días. |
| 71:13 | por que veer podésse | a Madre de Messías, |
| 71:22 | Madre de Jesú-Cristo, | aquel en que creemos. |
| 71:31 | Disse Santa María: | “Esto farei de grado, |
| 71:35 | Se tu quéres que seja | de téu rezar pagada, |
| 71:44 | de rezares mui passo, | amiga companneira, |
| 71:46 | de quant' ante dizías, | e mais t' end' amaremos.” |
| 72:24 | que de razôn sal. |
| 72:26 | de sa cas' entôn saiu; |
| 72:33 | non porque de Nóstro Sennor |
| 73:7 | De monjes gran convento éran i entôn |
| 73:8 | que servían a Virgen mui de coraçôn; |
| 73:15 | Onde ll' avẽo que na fésta de Natal, |
| 73:17 | fillou ũa casula de branco cendal |
| 73:27 | E aquel vinn' éra de vermella coor |
| 73:32 | que per poucas houvéra de perder o sen, |
| 73:40 | ollos, acorreu-lle lóg' a Madre de Déus |
| 73:42 | vẽéron de mui lonj' a casul' aorar. |
| 73:45 | Porên Santa María, Sennor de gran prez, |
| 74:4 | de como Santa María quis guardar |
| 74:5 | un séu pintor que punnava de pintar |
| 74:17 | de o matar, e carreira lle buscou |
| 74:22 | e punnava de a mui ben compõer, |
| 74:30 | Madre de Déus, que o vẽéss' acorrer. |
| 74:41 | déron aa Madre de Nóstro Sennor, |
| 75:7 | a un crérigo que éra | de a servir desejoso; |
| 75:12 | e de séu córpo pensava | muit' e de sa alma nada. |
| 75:14 | mui cativa e mui póbre | e de tod' haver mesquinna; |
| 75:18 | e porend' en ũa chóça | morava, feita de palla, |
| 75:20 | mui mais se pagava desto | ca de seer ben herdada. |
| 75:27 | gran péça de séus dinneiros, | ca el por al non catava, |
| 75:31 | ca de quant' aquí nos dérdes | vos dará Déus por un cento, |
| 75:33 | A mollér, a que pesava | de que quér que el mandasse, |
| 75:41 | O crérig' assí estando | de se non ir perfïado, |
| 75:54 | e disso: “Santa María | Virgen, de Déus Madr' e Filla, |
| 75:58 | que ao capelán disse: | “Vedes de que me receo: |
| 75:60 | será vos de Jesú-Cristo | a sa alma demandada.” |
| 75:63 | e de quant' alá gãardes, | nulla parte non me dedes.” |
| 75:67 | Madre do que se non paga | de tórto nen de peleja, |
| 75:70 | que ben entendeu que éra | a Sennor de pïadade. |
| 75:72 | cono córpo de méu Fillo, | de que éu fui emprennada.” |
| 75:74 | vestidas de panos brancos, | muit' apóstas e mais bélas |
| 75:75 | que son lílïos nen rósas, | mas pero non de concélas, |
| 75:95 | que perdeu per sa folía | aquel rico de mal siso, |
| 75:98 | e muito sõo pagada | de quan ben aquí vẽéstes; |
| 75:104 | de dïabos que vẽéran | por aquel' alma julgada. |
| 75:110 | ao reino de méu Fillo, | ca non há ren que che diga |
| 75:114 | e que mui ben s' acharía | de quanto alí vẽéra, |
| 75:120 | ca viu de grandes dïabos | a casa toda cercada. |
| 75:121 | E pois que entrou, viu outros | maiores que os de fóra, |
| 75:125 | E a alm' assí dizía: | “Que será de min, cativa? |
| 75:127 | pois hei de sofrer tal coita | no inférno, tan esquiva, |
| 75:130 | que de perder-se houvéra; | mas acorreu-lle mui cedo |
| 75:137 | O clérigo fez mandado | da Virgen de ben comprida, |
| 75:138 | e mentre viveu no mundo | foi hóme de santa vida; |
| 75:139 | e depois, quando ll' a alma | de sa carne foi saída, |
| 76:2 | quér das de séu Fillo, fól é sen mentir. |
| 76:15 | E como mollér que éra fóra de séu sen |
| 76:28 | braços da omagen da Virgen, Madre de Déus; |
| 76:32 | a Virgen María, que é Sennor de gran prez, |
| 77:2 | non é maravilla de sãar contreito. |
| 77:6 | o mais de séu córp' e de mal encolleito. |
| 77:24 | se fez meter na igreja de Santa María; |
| 77:28 | cada un nembro per si mui de rij' estalava, |
| 77:29 | ben come madeira mui seca de teito, |
| 77:32 | veend' aquest' e oínd' e de rijo chorando, |
| 78 | Como Santa María guardou un privado do Conde de Tolosa que non fosse queimado no forno, porque oía sa missa cada día. |
| 78:17 | de con el volvê-lo, porque dessí cuidavan |
| 78:21 | e de taes cousas a el o acusaron, |
| 78:23 | E que non soubéssen de qual mórte lle dava, |
| 78:26 | de lenna mui gróssa que non fosse fumosa. |
| 78:35 | E u ele ía cabo de sa carreira, |
| 78:37 | u dizían missa ben de mui gran maneira |
| 78:38 | de Santa María, a Virgen precïosa. |
| 78:41 | oïrei éu toda, por que Déus de peleja |
| 78:42 | me guard' e de mezcra maa e revoltosa.” |
| 78:46 | envïou outr' hóme natural de Tolosa; |
| 78:48 | houvéra e toda de fond' a cima treita. |
| 78:64 | ant' ele viv', e soube de como queimara |
| 78:68 | que nunca te pagas de mezcras nen d' envejas; |
| 79:3 | quit' é de folía |
| 79:7 | e de o oír seer-vos-á saboroso, |
| 79:12 | e de pouco sen. |
| 79:15 | con muitas meninnas de maravillosa |
| 79:23 | de moças que vees, que non son sandías, |
| 79:37 | ven pora mi tóste.” Respôs-lle: “De grado.” |
| 79:41 | santos. E porên seja de nós rogado |
| 79:43 | que nos ache quitos d' érr' e de pecado; |
| 80 | Esta é de loor de Santa María, de como a saüdou o ángeo. |
| 80:1 | De graça chẽa e d' amor |
| 80:2 | de Déus, acórre-nos, Sennor. |
| 80:6 | por ti o de que hás sabor. |
| 80:16 | o fruito de ti, a la fé; |
| 80:19 | Punna, Sennor, de nos salvar, |
| 81 | Como Santa María guareceu a mollér do fógo de San Marçal que ll' havía comesto todo o rostro. |
| 81:15 | de que sãou ũa vez |
| 81:22 | de que laida éra, |
| 81:27 | de que atán ben sãou |
| 81:35 | a Virgen, de coraçôn |
| 82 | Como Santa María guardou un monge dos dïáboos que o quiséran tentar e se lle mostraron en figuras de pórcos polo fazer perder. |
| 82:6 | que viu de dïabres vĩir mui grand' az. |
| 82:12 | viu entrar un hóme negro de coor |
| 82:16 | queremos de grado, mais nïún poder |
| 82:17 | de fazê-lle mal non podemos haver |
| 82:26 | me, ca de gran medo hei end' éu assaz.” |
| 82:41 | de fazeres quant' a ta orden convên.” |
| 83 | Como Santa María sacou de cativo de térra de mouros a un hóme bõo que se ll' acomendara. |
| 83:3 | De mórtes e de prijões; |
| 83:8 | de Sopetrán fez un día |
| 83:16 | porque éra de Lucẽa. |
| 83:18 | de noite tras cadẽados |
| 83:21 | de morrer. Porên na pura |
| 83:27 | d' érros e de maos feitos; |
| 83:33 | saca de catividades |
| 83:56 | Madre de Déus pïadosa, |
| 84:1 | O que en Santa María | crevér ben de coraçôn |
| 84:3 | E daquest' un gran miragre | oíd' óra, de que fix |
| 84:11 | O cavaleir' éra bõo | de costumes e sen mal, |
| 84:13 | e por esto de sa casa | fezéra un gran portal |
| 84:15 | Porque aquela igreja | éra da Madre de Déus, |
| 84:16 | cada noite s' esfurtava | de sa mollér e dos séus |
| 84:20 | en como se levantava | e de mal o sospeitou, |
| 84:22 | “U ides assí, marido, | de noite come ladrôn?” |
| 84:23 | El entôn assí lle disse: | “Non sospeitedes de mi, |
| 84:41 | podéss' hóme de sa casa; | e a pórta foi abrir |
| 84:42 | da igreja e correndo | entrou i de gran randôn. |
| 84:56 | que vissen aquel miragre, | que a Reínna de prez |
| 85 | Como Santa María livrou de mórte un judéu que tiínnan preso ũus ladrões, e ela soltó-o da prijôn e feze-o tornar crischão. |
| 85:20 | quebrantou, e foi guarido de todas lijões. |
| 85:22 | ar viu-a espért' estando, de que foi ben cérto; |
| 85:35 | e mostrou-lle un gran vale chẽo de dragões |
| 85:37 | que mais de cen mil maneiras as almas pẽavan |
| 85:45 | E viu de muitas maneiras i santas e santos |
| 85:48 | os guarde e do dïab' e de sas tentações. |
| 85:50 | “Estes son méus e de méu Fillo, Déus Jesú-Cristo, |
| 85:56 | que partiron mui de grado con el sas rações. |
| 86:1 | Acorrer-nos póde e de mal guardar |
| 86:2 | a Madre de Déus, se per nós non ficar. |
| 86:4 | e guardar de mal cada que lle prouguér, |
| 86:9 | fez a Santa Madre de Nóstro Sennor |
| 86:13 | que é companneiro de San Gabrïél, |
| 86:15 | De San Migaél, o ángeo de Déus, |
| 86:19 | O logar éra de mui gran devoçôn, |
| 86:28 | ca o mar de todas partes a cobriu; |
| 86:30 | começou Santa María de chamar. |
| 86:33 | e demais chegou-ll' o tempo de parir, |
| 86:39 | Pois Santa María, a Sennor de prez, |
| 87:6 | na cidad' de Pavía. |
| 87:8 | de todo ben e servidor |
| 88:3 | que será de mal guardado, |
| 88:5 | En un miragre de grado, |
| 88:8 | de Claraval foi entrar |
| 88:11 | de física, com' achei. |
| 88:13 | fora de mui ben jantar |
| 88:21 | e comer verças de prado |
| 88:28 | de que éra lazerado, |
| 88:34 | de vós que póssa cantar |
| 88:50 | de comer, e a rezar |
| 88:58 | e ind' assí, viu de lado |
| 88:60 | a Virgen de que falei, |
| 88:62 | chẽo de nóbre manjar |
| 88:64 | de que se fillou a dar |
| 88:91 | que será de mal guardado. |
| 89 | Esta é como ũa judéa estava de parto en coita de mórte, e chamou Santa María e lógo a aquela hóra foi libre. |
| 89:1 | A Madre de Déus honrrada |
| 89:6 | Madre de Jesú Cristo, |
| 89:15 | porque de Santa María |
| 89:34 | alí; e de verdade |
| 89:36 | de coraçôn e rogasse |
| 89:39 | madre de Déus con rógo, |
| 89:40 | que é chẽa de gran vertude. |
| 89:58 | mais de-la entrada |
| 89:63 | éran, por los de pecadilla |
| 90 | Esta é de loor de Santa María. |
| 90:16 | en seer de Déus Madre, |
| 90:28 | en seer de Déus ama, |
| 91 | Como Santa María deceu do céo en ũa eigreja ante todos e guareceu quantos enfermos i jazían que ardían do fógo de San Marçal. |
| 91:6 | que esta Madre de Déus |
| 91:14 | deste fógo que chaman de San Marçal. |
| 91:21 | E éra de tal natura |
| 92:2 | de dar lum' a queno non há. |
| 92:3 | Ca de dar lum' há gran poder |
| 92:14 | de bondade, nen haverá. |
| 92:15 | E chorando de coraçôn, |
| 92:39 | a Virgen que é de bon prez, |
| 93:2 | non é de sãar |
| 93:10 | e ar mui leterado e de bon solaz; |
| 93:19 | aa Madre de Déus, por que quiséss' haver |
| 93:24 | as Aves Marías de que vos fui falar. |
| 94:1 | De vergonna nos guardar |
| 94:3 | e de falir e d' errar |
| 94:5 | E guarda-nos de falir |
| 94:35 | “Ai, Madre de Déus”, entôn |
| 94:38 | e a vós de coraçôn |
| 94:48 | mais la Virgen de bon prez, |
| 94:61 | de quant' houv' a recadar, |
| 94:64 | de quena viía. |
| 94:79 | muito, e de ben, sen mal, |
| 94:80 | nos fazen de gran maneira.” |
| 94:96 | e sen vergonna de ren |
| 95 | Como Santa María livrou un séu ermitán de prijôn dũus mouros que o levavan a alên mar, e nunca se podéron ir atá que o leixaron. |
| 95:1 | Quen aos sérvos da Virgen de mal se traballa |
| 95:2 | de lles fazer, non quér ela que esto ren valla. |
| 95:9 | El Cond' Abrán foi aqueste, de mui santa vida, |
| 95:12 | de todo ben, que aos séus sempre dá guarida, |
| 95:23 | mais o que de comer éra adubar fazía |
| 95:29 | chegaron alí navíos de mouros, companna |
| 95:39 | con que movían de rijo aos treus alçados; |
| 95:52 | deant', e panos de seda, outros d' escarlata, |
| 95:53 | e mandou que os fillasse come de ravata, |
| 95:54 | dizendo: “Do que te pagas, de sũu os ata.” |
| 95:56 | por pouco, fillou un vidro de mui béla talla. |
| 95:58 | ou de fillar aquel vidro, porque o fezéra. |
| 95:61 | mais de fillar aquel vidro muito lle prouguéra, |
| 95:70 | e gentes de todas partes foron i juntadas, |
| 96:4 | a que muito pesa de quen folía |
| 96:17 | de ladrões con ũu que andava |
| 96:18 | con eles, que éra de todos maior. |
| 96:39 | de vós.” E contou como o mataran |
| 97 | Como Santa María quis guardar de mórte un privado dun rei que o havían mezcrado. |
| 97:11 | De tal guisa o foron mezcrar, |
| 97:27 | de lijôn |
| 97:28 | ou de mórte por tal mezcra prender. |
| 97:40 | “Ũa ren querría de vós saber, |
| 97:56 | E meteu i un hóme de paz |
| 97:59 | Est' hóme punnou tóste de s' ir |
| 97:62 | da verdad' e de quanto mentir |
| 97:76 | nonos ar quis de tal feito creer. |
| 98 | Como ũa mollér quis entrar en Santa María de Valverde e non pude abrir as pórtas atẽen que se mãefestou. |
| 98:2 | aquel que de séus pecados | non se repentir. |
| 98:5 | de como Santa María | desdennou assí |
| 98:19 | dizendo: “Santa María, | tu, Madre de Déus, |
| 99 | Como Santa María destrüiu un gran póboo de mouros que entraran ũa vila de crischãos e querían desfazer as sas omágẽes. |
| 99:2 | por gentes de mal recado |
| 99:4 | aa de que Déus foi nado. |
| 99:9 | de que devedes haver |
| 99:13 | de crischãos e romper |
| 99:22 | de as danar mui privado. |
| 99:35 | que punnavan de s' erger |
| 100 | Esta é de loor. |
| 100:7 | entender | de que mui culpados |
| 101:4 | a un mud' a de bon prez |
| 101:6 | o foi de todo sãar. |
| 102:2 | e de mal todavía |
| 102:5 | Desto contarei de grado |
| 102:36 | de muita maa cheiror. |
| 102:42 | como é de caer uso, |
| 102:44 | de cósta, u morador |
| 102:46 | deitaron pós el de cantos, |
| 102:49 | de com' ên non foi ferido, |
| 102:59 | houvéron, viron de cérto |
| 103:13 | algún pouco de séu viço | ante que sáia daquí, |
| 103:22 | Des i foi-s' a passarinna, | de que foi a el mui gréu, |
| 103:26 | Non é est' o méu mõesteiro, | pois de mi que se fará?” |
| 103:31 | e o prïor e os frades, | de que mi agora quitei |
| 103:33 | Quand' est' oiu o abade, | teve-o por de mal sen, |
| 103:35 | de como fora este feito, | disséron: “Quen oïrá |
| 103:37 | polo rógo de sa Madre, | Virgen santa de gran prez! |
| 104 | Como Santa María fez aa mollér que quería fazer amadoiras a séu amigo con el córpo de Jesú-Cristo e que o tragía na touca, que lle corresse sángui da cabeça atá que o tirou ende. |
| 104:4 | que aquel escarno todo | há de tornar sobre si. |
| 104:17 | que nas nóssas grandes coitas | nos guarda sempre de mal, |
| 104:19 | E o crérigo sen arte | de a comungar coidou; |
| 104:22 | e punnou quanto mais pode | de se dalí lógu' erger. |
| 104:30 | dela se ja podería, | e de con ela viver. |
| 104:31 | E entrant' a ũa vila | que dizen Caldas de Rei, |
| 104:45 | todos a Santa María, | Madre de Nóstro Sennor, |
| 104:48 | e deitou-s' ant' a omagen | e disse: “Sennor de prez, |
| 105:9 | en cas de séu padr' en ũa cortinna |
| 105:19 | e te quitares de toda maldade, |
| 105:21 | Diss' a moça: “Sennor de pïadade, |
| 105:26 | e no coraçôn pos de non casar. |
| 105:40 | de sũu por haveren séu solaz. |
| 105:42 | de como a quis a Virgen guardar: |
| 105:50 | lle fez que a houvéra de matar; |
| 105:53 | de o dizer; ca tanto foi sen guisa, |
| 105:73 | sofreu de fógo gran coita esquiva, |
| 105:80 | Ca en lugar de me dereito dar, |
| 105:88 | con que são de fógu' e d' alvaraz. |
| 105:94 | daqueste fógo e de séu fumaz.” |
| 105:95 | “Tod' esto”, diss' ela, “creo de chão; |
| 105:110 | E começaron entôn de loar |
| 106 | Esta é como Santa María sacou dous escudeiros de prijôn. |
| 106:10 | como de prijôn saír |
| 106:25 | “Se éu saír de prijôn, |
| 106:54 | madre de Nóstro Sennor, |
| 107 | Como Santa María guardou de mórte ũa judéa que espenaron en Segóvia; e porque se acomendou a ela non morreu nen se firiu. |
| 107:5 | a Madre de pïedade, |
| 107:40 | Madre de Déus precïosa, |
| 108:1 | Dereit' é de s' end' achar |
| 108:6 | que s' houve de rezõar |
| 108:10 | de saber non havía. |
| 108:37 | vẽo, este diz de ti |
| 108:40 | que, com' éu de cérto sei |
| 108:63 | o fillo de Satanás |
| 108:72 | de séu érro, pois creceu, |
| 109 | Como Santa María livrou un hóme de cinco dïáboos que o querían levar e matar. |
| 109:1 | Razôn han os dïabos de fogir |
| 109:3 | Dereito fazen de s' ir perder |
| 109:4 | ant' a de que Déus quiso nacer; |
| 109:6 | de guisa que nos non póden nozir. |
| 109:30 | sodes e punnades de me servir. |
| 109:41 | há de valer sempr' ao pecador |
| 110 | Esta é de loor de Santa María. |
| 110:1 | Tant' é Santa María de ben mui comprida, |
| 110:7 | Ca tantos son os bẽes de Santa María, |
| 110:9 | nen se fosse de férro e noite e día |
| 110:14 | de 'scriver, ficar-ll-ía a maior partida. |
| 111 | Esta é como un crérigo de missa que servía a Santa María morreu no río que ven por París; e a tercer día ressocitó-o Santa María e sacó-o do río. |
| 111:10 | a mui comprida de sen. |
| 111:11 | De missa o malfadado |
| 111:15 | E pero de mui bon grado |
| 111:32 | de sa alma, muit' irado |
| 112 | Como Santa María guardou ũa nave que ía carregada de triígo que non perecesse, e sacó-a en salvo ao pórto. |
| 112:5 | guarda de mal e os guía, |
| 112:9 | de trigo e de cevada |
| 112:10 | de Colliure, que foi guardar, |
| 112:12 | seer de tod' e perduda, |
| 112:16 | que de millas setaenta |
| 112:30 | prometeron entôn de dar |
| 113 | Como Santa María de Monsserraz guardou o mõesteiro que non feriss' a pena en ele que caeu da róca. |
| 113:13 | de sa Madre grorïosa, | a Reínna esperital; |
| 113:17 | Mai-los monges, que cantavan | a missa da Madre de Déus, |
| 113:20 | nen de maa mórte morrer.” |
| 113:25 | Este miragre tan grande, | que fez pola de bon talán |
| 114 | Esta é dun mancebo a que séus ẽemigos chagaron mui mal de mórte, e sa madre prometera-o a Santa María de Salas, e foi lógo guarido. |
| 114:4 | de Salas por ũa mollér que havía |
| 114:10 | que llo d' ocajões guardass' e de maes. |
| 114:13 | de guisa que todo o espedaçaron, |
| 114:22 | con panos de linno e con séus cendaes. |
| 114:24 | Santa María de Salas precïosa, |
| 114:26 | ca xe sóe ela a fazer de taes |
| 115 | Esta é como Santa María tolleu ao démo o mininno que lle déra sa madre con sanna de séu marido, porque concebera del día de Pascoa. |
| 115:5 | de nós Santa María. |
| 115:24 | de o dare |
| 115:26 | En térra de Roma houv' i, |
| 115:33 | de todo-los da térra, |
| 115:43 | de tẽer castidade |
| 115:59 | de séu leit' encendudo |
| 115:85 | hóra de Déus desvía.” |
| 115:107 | o démo de mal chẽo |
| 115:156 | Contaría-vos de dur |
| 115:158 | que sofreu no mar de Sur |
| 115:216 | E o ángeo de Déus |
| 115:243 | será de Paraíso, |
| 115:256 | De Pascoa no mes d' abril |
| 115:302 | ben de chão |
| 116:1 | Dereit' é de lume dar |
| 116:9 | de Salamanca fora, |
| 116:10 | como han de costume. |
| 116:14 | de grado a servía; |
| 116:37 | as que de Toled' aquí |
| 116:53 | que houvéron de morrer; |
| 117 | Como ũa mollér prometera que non lavrasse no sábado e per séu pecado lavrou, e foi lógo tolleita das mãos; e porên mandou-se levar a Santa María de Chartes, e foi guarida. |
| 117:24 | aa eigreja de Chartes levar-se mandava, |
| 118:2 | fillos aquela que Madr' é de Déus. |
| 118:9 | porên de cera omagen, non d' al, |
| 118:10 | fez de meninno dos dinneiros séus, |
| 118:11 | que prometeu aa Virgen de prez. |
| 118:27 | de sa casa; e séu marid' entôn |
| 119 | Como Santa María tolleu un joíz aos dïáboos que o levavan e tornó-o a sa casa e disse-lle que se mẽefestasse, ca outro día havía de morrer. |
| 119:5 | dun hóme que de dïabos ũa gran companna |
| 119:17 | oiu como de peleja ou de gran perfía |
| 119:21 | El, cuidando que peleja éra de verdade, |
| 119:25 | Mas tan tóste de dïabos companna sobeja |
| 119:32 | ond' el espantad' estava de maa maneira. |
| 119:39 | Ca pero el de justiça mui pouca fezéra, |
| 119:48 | porên faz que, pois ta alma for de ti partida |
| 119:52 | o leixou. E ele tornou-se lógo de mão |
| 120 | Esta é de loor de Santa María. |
| 120:5 | neno ben de Déus connocerán; |
| 120:8 | e de séu prazer non saïrán |
| 120:10 | e serán per i de mui bon sen; |
| 121:1 | De muitas maneiras busca | a Virgen esperital |
| 121:2 | carreiras en como guarde | os séus de mórt' e de mal. |
| 121:3 | E de tal razôn com' esta | en Proença ũa vez |
| 121:4 | amostrou mui gran miragre | a Sennor de todo prez |
| 121:6 | que lle guerlanda faría | de rósas toda, non d' al. |
| 121:11 | Aquesto fez un gran tempo, | que non faleceu de ren |
| 121:23 | e diss' as Aves Marías, | rogando de coraçôn |
| 121:25 | ca alí u eles ían | polo matar de randôn, |
| 121:26 | vírono todo cercado | de lume celestïal. |
| 121:28 | de rósas e el con ela | do outro cabo põer |
| 121:35 | cousa de fillarmos guérra | cona Madre do Sennor, |
| 122:12 | o que de tod' Espanna foi sennor; |
| 122:18 | de Cistél, que é santa e de paz. |
| 122:21 | de Burgos; mais la meninna 'nfermar |
| 122:22 | foi e morreu, de que mao solaz |
| 122:24 | ca de dóo a matar-se cuidou; |
| 122:27 | de lle morrer sa filla. E entôn |
| 122:33 | da sa omagen da Madre de Déus.” |
| 122:40 | daquesta pórta, ca de cérto sei |
| 122:42 | mia filla viva; senôn, de prumaz |
| 122:53 | que déu nas Ólgas, logar de bon prez, |
| 123:1 | De Santa María sinal qual xe quér |
| 123:4 | valrrá muit' a quen de mal coitado for, |
| 123:8 | a un frade mẽor, que de meninnez |
| 123:22 | sen obrar i físico de Monpeslér. |
| 123:23 | Mas a pouco rato houve de finar, |
| 123:36 | de Santa María, a que nunca fal |
| 123:38 | e saca de pẽa quen i estevér. |
| 124:1 | O que pola Virgen leixa | o de que gran sabor há, |
| 124:9 | e mostrou Santa María, | Madre de Nóstro Sennor, |
| 124:11 | de jajũá-la sa fésta | de março, com' este fez, |
| 124:13 | e a Sevilla quand' éran | de mouros, mais dũa vez, |
| 124:19 | a aqueles que se fían | en ti mui de coraçôn, |
| 124:28 | de mal, de que pẽedença | de méus pecados non prix.” |
| 124:32 | e de como nós creemos, | Déus sa alma recebeu. |
| 124:35 | de Guadaíra; e jouve | un tempo, creede ben, |
| 125:12 | que a Virgen, de Déus Madre, | mui de coraçôn servía. |
| 125:16 | sempr' en mi a voontade, | e guarda-te de folía.” |
| 125:18 | mai-lo crérigo que dixe | lle quis tal ben de coraçôn, |
| 125:19 | que en toda-las maneiras | provou de a vencer; mais non |
| 125:33 | O crérig' outra vegada | de tal guisa os conjurou |
| 125:38 | e hoi mais de a haverdes | tenno que non será mui gréu.” |
| 125:47 | ca o démo, de mal chẽo, | en tal guisa a encendeu |
| 125:51 | que lles as juras fezésse; | senôn, soubéssen ben de pran |
| 125:53 | Outro día de mannãa | fezéron lógu' eles vĩir |
| 125:54 | o crérigu'; e el de grado | vẽo i e foi-lles pedir |
| 125:59 | come en logar de fillo; | e se éu morrer herdarás |
| 125:67 | obridou-xe-lle a nõa; | mais la Reínna de gran prez |
| 125:69 | E u estava rezando, | pareceu-ll' a Madre de Déus |
| 125:71 | vassalos nen de méu Fillo, | mais és dos ẽemigos séus, |
| 125:80 | de ti por quanto quisische | do démo sa companía.” |
| 125:86 | farei mui de bõa mente; | mais este, de que soon mollér, |
| 125:94 | soon de que casar quige, | mai-lo démo, que sempre sól |
| 126:1 | De toda chaga ben póde guarir |
| 126:2 | e de door a Virgen sen falir. |
| 126:4 | Santa María, a Sennor de prez, |
| 126:5 | a un hóme de chaga que lle fez |
| 126:17 | foi aquel hóme de tan gran door, |
| 126:18 | de qual vos guarde Déus, se por ben vir. |
| 126:22 | de Santa María, e repentir |
| 126:23 | se foi de séus pecados; e chorou |
| 126:30 | mais de ben que podemos comedir. |
| 127:12 | E a Virgen, de Déus Madre, | que aos coitados val, |
| 127:13 | déu-ll' entôn a el por esto | de door un tan gran mal, |
| 127:14 | que lógu' en todas maneiras | s' houve de maenfestar. |
| 127:20 | e d' iren en romaría | de grado llo outorgou; |
| 127:31 | El, como quér que lle fosse | esto de fazer mui gréu, |
| 127:34 | mais sa madre, pois viu esto, | começou de braadar, |
| 127:40 | filla o pé de téu fillo, | e non espéres a cras, |
| 127:43 | A mollér de sonnar esto | houv' ende mui gran sabor, |
| 128 | Esta é do Córpo de Nóstro Sennor, que un vilão metera en ũa sa colmẽa por haver muito mél e muita cera; e ao catar do mél mostrou-se que éra Santa María con séu fill' en braço. |
| 128:3 | De tal razôn un miragre | vos direi maravilloso, |
| 128:16 | des i de vóssas colmẽas | escolled' a que quisérdes |
| 128:18 | de mél será e de cera | vóssa casa avondada.” |
| 128:20 | e pois houve na colmẽa | de Déus o córp' ensserrado, |
| 128:22 | foi de catar sas colmẽas, | non fez longa demorada |
| 128:32 | nunca foi.” Entôn o préste, | com' éra de bõa vida, |
| 128:34 | de ben con séu Fill' en braço, | nóbre cousa e preçada. |
| 128:46 | aquel día con sa noite, | e de todos mui catada |
| 128:51 | que o vilão metera | i con gran mengua de siso, |
| 128:53 | con sa Madr' a Virgen santa, | Reínna de Paraíso. |
| 129:1 | De todo mal e de toda ferida |
| 129:2 | sãar pód' hóm' a de ben mui comprida. |
| 129:3 | Dest' a un hóme que de Murvédr' éra |
| 129:10 | de guisa que lle non põían vida. |
| 129:17 | guariu de todo lógo sen demóra, |
| 129:24 | Madre de Déus, Reínna poderosa, |
| 129:29 | de Salas, e mui gran sabor houvéron |
| 129:30 | de fazer lóg' a ela sa vĩida. |
| 130 | Esta é de loor de Santa María. |
| 130:2 | seja da Madre de Nóstro Sennor. |
| 130:14 | e guarda-nos de fazê-lo peior. |
| 130:29 | e de muitos bẽes que faz direi |
| 131 | Esta é como Santa María guardou o emperador de Costantinóbre que non morresse so ũa pena que caeu sobr' ele, e morreron todo-los outros que con ele éran. |
| 131:3 | E dest' un miragre, de que gran sabor |
| 131:5 | a Madre de Déus, por un emperador; |
| 131:8 | de Costantinóbre, per com' aprendí, |
| 131:11 | Bon crischão éra el e de bon sen, |
| 131:18 | en cóvas mui grandes, de que grand' haver |
| 131:19 | tiravan de prata en aquel logar. |
| 131:28 | Con gran dóo foi ant' a Sennor de prez, |
| 131:29 | a Madre de Déus, e sempre dessa vez |
| 131:52 | de noit' en visôn o Patrïarca viu |
| 132:20 | e riqu' e de mui gran guisa; |
| 132:25 | da Sennor de pïadade, |
| 132:30 | de guardar-la prometía. |
| 132:40 | éra de como ll' achavan |
| 132:49 | ca de chão lle disséron |
| 132:69 | de como acostumara |
| 132:86 | que de ti saber querría: |
| 132:90 | mui de grado saüdavas? |
| 132:95 | pois que te de mi partiste; |
| 132:112 | e por saír de sa ira |
| 132:124 | o novio de voontade |
| 132:126 | a Virgen de pïadade |
| 132:132 | fillou de mui gran pobreza |
| 133 | Esta é de como Santa María ressucitou ũa mininna que levaron mórta ant' o séu altar. |
| 133:2 | vivê-la Virgen de que naceu Déus. |
| 133:6 | matar na cruz per mãos de judéus. |
| 133:13 | foi, por que houve lógo de morrer. |
| 133:16 | e ant' o altar da Sennor de prez |
| 133:20 | missa de réquiem pola soterrar, |
| 133:23 | A madre nunca de chorar quedou; |
| 134 | Esta é como Santa María guareceu na sa eigreja en París un hóme que se tallara a pérna por gran door que havía do fógo de San Marçal, e outros muitos que éran con ele. |
| 134:2 | poder há de toller tod' enfermidade. |
| 134:11 | deste de San Marçal, |
| 134:13 | que os nembros todos de tal tempestade |
| 134:14 | havían de perder, esto foi verdade. |
| 134:19 | dizendo: “Madre de Déus, en nós parade |
| 134:26 | entrou na eigreja a de gran bondade. |
| 134:42 | foron; mais de fóra |
| 134:55 | mais la Madre de Déus lle diss': “Acordade, |
| 135 | Como Santa María livrou de desonrra dous que se havían jurados por ela quando éran meninnos que casassen ambos en uno, e fez-lo ela comprir. |
| 135:2 | que é ben de mal guardado |
| 135:12 | de Bretanna a Mẽor |
| 135:15 | de viveren sen pecado; |
| 135:19 | Estes de que fal' aquí |
| 135:26 | foi pela Madre de Déus, |
| 135:79 | de me forçardes vós, non, |
| 135:96 | de lógu' ir.” E diss' “ai, fól”, |
| 135:104 | en un cavalo de Çuz |
| 135:116 | de ser lóg' aparellado |
| 135:117 | de casar con Don' Alís, |
| 135:124 | Pois os dous ben de raíz, |
| 135:130 | déron muitas e de grado. |
| 136 | Esta é como en térra de Pulla, en ũa vila que há nome Fója, jogava ũa mollér os dados con outras compannas ant' ũa eigreja; e porque perdeu, lançou ũa pédra que déss' ao Meninno da omage de Santa María, e ela alçou o braço e recebeu o cólbe. |
| 136:4 | fez grand' en térra de Pulla come poderosa |
| 136:7 | Esto na vila de Fója foi ant' ũ' eigreja |
| 136:9 | bẽeita, feita de mármor, de mui gran sobeja |
| 136:13 | de sa companna jogavan ant' a Majestade |
| 137:2 | per que tira os que ama de maa carreira. |
| 137:6 | de luxuria, que passava razôn e maneira. |
| 137:9 | o pecado de luxúri' assí o vencía |
| 137:32 | Porên sãou a Reínna de gran pïadade |
| 137:38 | de pecado, que non podéss' seer en tal feira; |
| 137:39 | ca pero que gran sabor houvésse de querê-lo, |
| 137:42 | ca de salvar os séus sempre é mui sabedeira. |
| 138:1 | Quen a Santa María de coraçôn |
| 138:3 | Ca o que a de voontade rogar |
| 138:4 | e mui de coraçôn en ela fïar, |
| 138:6 | dar-llo-á, que sól non lle dirá de non. |
| 138:12 | feitos e de como foi Madre de Déus; |
| 138:45 | de mamá-las; e pois mamava assaz, |
| 139:11 | Madre de Déus, maravillos' e féro |
| 139:24 | que de mal llo guardass' e d' oqueijôn |
| 139:28 | de ben assaz, |
| 139:45 | Quand' esto diss', a omagen de Cristo |
| 140 | De loor de Santa María. |
| 141:22 | est' outro de caeda fazer escarnida.” |
| 141:28 | des i ar fez-lle sinal que lógo de chão |
| 141:31 | E el entôn de grado foi beijá-los panos, |
| 141:32 | e tornou tan mancebo come de vint' anos; |
| 141:39 | a sa mercee fosse de tan gran vertude |
| 142 | Como Santa María quis guardar de mórte un hóme dun rei que entrara por ũa garça en un río. |
| 142:16 | ca o río corría de poder, |
| 142:28 | de dá-la garça al Rei, séu sennor. |
| 142:30 | de guisa que lle fez perdê-lo sen. |
| 142:42 | sempre con Déus e de nós non destên.” |
| 143:3 | se de séus pecados se repentir, |
| 143:23 | e de vóssos pecados vos partir, |
| 143:28 | que ante de tercer día |
| 144 | Como Santa María guardou de mórte un hóme bõo en Prazença dun touro que vẽéra polo matar. |
| 144:7 | a hómees, bõos e de creer. |
| 144:17 | e de sas hóras non leixava ren |
| 144:27 | non se pagava nen de o veer. |
| 144:33 | e o touro leixou-s' ir de randôn |
| 144:46 | de cas séu compadr', a que non foi mal |
| 144:50 | pola vertude da Sennor de prez, |
| 145 | Como San Joán, patrïarca de Alexandría, déu quant' havía a póbres en ũu ano caro. |
| 145:1 | O que pola Virgen de grado séus dões |
| 145:5 | de fazer por ela ben e que tennades |
| 145:21 | por amor da Virgen de que Déus foi nado, |
| 145:30 | de lle comprir ela as sas promissões. |
| 145:34 | que lle diss': “Oíde poucas de razões |
| 145:48 | Aquesto na missa muitas de vegadas |
| 145:52 | per rógo de sa Madre que llo rogara, |
| 145:54 | e en santos hómes de religïões. |
| 146 | Como Santa María guareceu a un donzél, fillo dũa bõa dona de Brïeiçôn, que ía en romaría a Santa María d' Albeça e topou con sus ẽemigos na carreira, e sacaron-lle os ollos e cortaron-lle as mãos. |
| 146:1 | Quen comendar de coraçôn |
| 146:12 | ena térra de Brïançôn. |
| 146:24 | e que lle séu fillo de mal |
| 146:25 | guardasse, de todo séu sen |
| 146:30 | de Santa María servir |
| 146:35 | a Madre de Nóstro Sennor |
| 146:41 | de téus ẽemigos, sandeu, |
| 146:43 | de mórt'.” E el nona creeu, |
| 146:46 | por ir aa Madre de Déus, |
| 146:56 | que aa eigreja de pran |
| 146:63 | que a Santa Virgen de prez |
| 146:76 | a Albeza foi de randôn |
| 146:88 | de o fazer. E muit' é fól |
| 146:96 | Madre de Déus Emanüél, |
| 146:97 | fez-ll' ollos come de perdiz |
| 146:99 | mui fremosos, e de raíz |
| 147 | Como ũa mollér póbre déu sa ovella a guardar a un ovelleiro, e quando ao trosquïar das ovellas vẽo a vélla demandar a súa e o ovelleiro disse que a comera o lobo, chamou Santa María de Rocamador, e a ovella braadou u lla tiínna o ovelleiro asconduda e disse: “ei-me acá, ei-m' acá.” |
| 147:1 | A Madre do que a bestia | de Balaam falar fez |
| 147:5 | que a de grado servía |
| 147:11 | de quanto pud' achegar |
| 147:27 | de o fazer.” E dalá |
| 148 | Como un cavaleiro guareceu de mãos de séus ẽemigos por ũa camisa que chaman de Santa María, que tragía vestida. |
| 148:1 | De mui grandes periglos | e de mui grandes maes |
| 148:6 | e ja vos ên dix' outros, | ben oístes de quaes. |
| 148:8 | u jaz ũa camisa | de linno que foi dela; |
| 148:11 | E pois fazen camisas, | cada un de séu pano, |
| 148:12 | que enas lides tragen, | per que os Déus de dano |
| 148:21 | entôn séus ẽemigos | lle saíron de cara |
| 148:32 | o guardara de mórte | a Sennor verdadeira; |
| 149 | Como un préste aleimán dultava do Sagramento do Córpo de Déus e rogou a Santa María que lle mostrasse ende a verdade; e Santa María assí o fez porque éra de bõa vida. |
| 149:18 | sa missa, mui de rijo | chorando lle rogava |
| 149:23 | tolleu-xe-lle de vista; | e por ela catando, |
| 149:24 | viu a que de Déus Madre | foi per sa gran cordura, |
| 149:29 | Ela lle respôs lógo; | “Hóme de mal cïente, |
| 149:31 | a Hóstïa que sagras, | de que non és creente |
| 149:32 | porque a ti semella | que de pan há fegura. |
| 149:45 | E pero semellança | han de pan e de vinno, |
| 149:48 | ou bever de séu sangue, | ca non é apostura.” |
| 150 | Esta é de loor de Santa María. |
| 150:14 | Sennor de todos, Madr' e Avogada; |
| 150:20 | que nos guarde de mal e de folía. |
| 151 | Esta é dun crérigo que honrrava as eigrejas de Santa María e guardava os sábados, pero que éra luxurïoso. |
| 151:1 | Sempr' a Virgen, de Déus Madre, | busca vías e carreiras |
| 151:2 | per que os séus tirar póssa | de mal per muitas maneiras. |
| 151:3 | Dest' un fremoso miragre | vos direi que fez a Virgen, | Madre de Déus grorïosa, |
| 151:7 | Macar tod' esto fazía, | da Virgen, de Crístus Madre, | sempr' as eigrejas honrrava |
| 151:8 | e vigías de sas féstas | jajũava, e sen esto | os sábados ben guardava, |
| 151:12 | e por se deitar con ela | catou per ũa fẽéstra, | e viu de Santa María |
| 151:14 | entôn leixou de deitar-se | e foi-se per ũas eiras. |
| 151:19 | Ela serrou as fẽéstras | o mais de rijo que pode, | que non viss' el ren de fóra. |
| 151:28 | e sospeitavan o monge. | Mas a Virgen, de Déus Madre, | o livrou ben daquel preito; |
| 151:32 | aa Virgen, de Déus Madre, | contra el se levantava, | veendo-a essa gente. |
| 151:35 | E por esto foi o monge | escusado daquel furto, | de que o mal sospeitavan; |
| 152:1 | Tantas nos móstra a Virgen | de mercees e d' amores |
| 152:10 | que ll' o Sant' Ángeo disse, | de que somos sabedores. |
| 152:16 | con ũa branqu' escudéla | de prata, grand' e fremosa, |
| 152:17 | chẽa dun manjar mui jalne, | non de vida saborosa, |
| 153 | Como ũa mollér de Gasconna, que desdennava a romaría de Santa María de Rocamador, disse que, se a alá non levass' ũa séla en que siía, que nunca iría alá. |
| 153:7 | de pouca vergonna, |
| 153:10 | atant' éra de mal sen, |
| 154:10 | que de Déus e de sa Madre | cuidou a fillar vingança. |
| 154:14 | todo chẽo de saetas; | e vẽo-ll' ên malandança. |
| 154:19 | en vĩir; e el en tanto, | assí como de primeiro, |
| 154:22 | toda cobérta de sángui; | e creede sen dultança |
| 154:26 | que algún deles ferido | fora d' espad' ou de lança. |
| 154:34 | pola Madre de Déus houve | salvament' e perdõança. |
| 155:3 | Du o pecador promete | de seer amigo de Déus |
| 155:4 | e se partir de pecado | e enmendar tórtos séus |
| 155:9 | que non sejamos perdudos; | e por est' é de bon sen |
| 155:22 | perdôn de vóssos pecados, | sen null' outr' afán levar.” |
| 155:23 | Quand' o véllo, de pecados | carregad', aquest' oiu, |
| 155:45 | que ao ermitán foi lógo | e diss': “A Sennor de prez, |
| 155:46 | Madre de Déus, me fez esto | por me de coita tirar, |
| 155:47 | que de mias lágrimas dúas | enchí tod' este pichél.” |
| 155:49 | loou muit' a Virgen santa, | de Déus Madr' e Manüél, |
| 155:51 | de que foi Santa María, | a Sennor espirital, |
| 155:52 | loada muito de todos, | que aos coitados val |
| 155:53 | sempre nas mui grandes coitas | e ar guarda-os de mal; |
| 156:1 | A Madre do que de térra | primeir' hóme foi fazer |
| 156:8 | porque de Santa María | sempr' ía loor dizer. |
| 157:1 | Déus por sa Madre castiga | a vegadas ben de chão |
| 157:4 | que a Rocamador ían, | que de sa Madr' éran séus, |
| 157:6 | mais a sa hóspeda foi-lles | mui maa de cabo são. |
| 157:8 | de farinna que tragían | tal cobiíça lle creceu |
| 157:9 | de feijóos que fezéran | end', e un deles meteu |
| 157:10 | i de bon queijo rezente, | ca est' éra en verão. |
| 157:23 | bõo e toda crischãa | que lle ben de coraçôn |
| 157:29 | aa Virgen grorïosa, | Madre de Nóstro Sennor; |
| 158 | Esta é como Santa María sacou de prijôn un cavaleiro e mandou-lle que se fosse pera Rocamador. |
| 158:1 | De muitas guisas los presos | sólta a mui grorïosa, |
| 158:3 | E de tal razôn vos quéro | contar un mui gran miragre, | que fez por un cavaleiro |
| 158:4 | bõo d' armas e de mannas | e en servir un ric-hóme | cuj' éra, mui verdadeiro; |
| 158:8 | e ele con mui gran coita | sempre de noit' e de día | Santa María chamava |
| 158:12 | aqué ven Santa María, | a Madre de Jesú-Cristo, | que as prijões quebranta, |
| 159 | Como Santa María fez descubrir ũa pósta de carne que furtaran a ũus roméus na vila de Rocamador. |
| 159:1 | Non sofre Santa María | de seeren perdidosos |
| 159:2 | os que as sas romarías | son de fazer desejosos. |
| 159:3 | E dest' oíd' un miragre | de que vos quéro falar, |
| 159:11 | por eles e non catasse | de como foran errar, |
| 159:12 | mais que del perdôn houvéssen | de quanto foran pecar. |
| 159:13 | E pois est' houvéron feito, | tornaron non de vagar |
| 159:29 | per ũa córda de seda | ant' o séu santo altar, |
| 160 | Esta é de loor de Santa María. |
| 160:5 | pois que Madre de Déus foi ja, |
| 160:6 | Pois Madre de Déus foi ja, |
| 161 | Como un hóme de Moriella, que ameúde ía a Santa María de Salas e tragía sa Magestade, viu vĩir nuveado e pos a Magestade na sa vinna; e non firiu i a pédra, e toda-las outras foron apedreados en derredor. |
| 161:1 | Poder há Santa María, | a Sennor de pïadade, |
| 161:2 | de defender toda térra | de mal e de tempestade. |
| 161:4 | que aa Virgen de Salas | muit' ameúd' alá ía, |
| 161:5 | e por ser de mal guardado | séu sinal sigo tragía, |
| 161:17 | pois guardade-mia de pédra | que lle mal fazer non póssa, |
| 161:20 | de sa vinna; e a pédra | feriu mui de rijo lógo |
| 162:8 | de as trager mal nen viltar. |
| 162:12 | en verdad', esta Sennor de gran prez |
| 162:24 | de Conca, que a toller ên mandou |
| 162:26 | porque a non viu de bon semellar. |
| 163 | Como un hóme d' Ósca, que jogava os dados, descreeu en Santa María e perdeu lógo a fala; e foi a Santa María de Salas en romaría e cobró-a. |
| 163:7 | Tanto que est' houve dito, | foi de séu córpo tolleito |
| 163:19 | Lógo que est' houve dito, | foi de todo mui ben são, |
| 163:20 | e quantos aquesto viron | loaron porên de chão |
| 164 | Como a omage de Santa María de Salas déu ũu braado, e tremeu a térra, por un prïor da eigreja que fez tirar a força do sagrado Don Fernando, abade de Montaragôn. |
| 164:8 | de mandar fazer mõeda; | e por aquesta razôn |
| 164:9 | fez-lo prender o ifante | que foi de Mont-Aragôn |
| 164:11 | de mão del Rei Don James, | e que justiça fazer |
| 164:15 | Mas aquel ifant-abade | fez-lo de fóra chamar, |
| 164:21 | e a omagen tan tóste | redrou séu Fillo de si, |
| 164:23 | outrossí a de séu Fillo, | tan gran pesar ên mostrou. |
| 164:34 | sa coor, nen de séu Fillo, | ben des aquela vegada. |
| 165 | Como Santa María de Tortosa d' Ultramar defendeu a vila do soldán. |
| 165:1 | Nïún poder deste mundo | de gente nada non val |
| 165:4 | que mostrou Santa María, | Madre de Déus Manüél, |
| 165:16 | e mui préto de Tortosa | en un outeiro sobiu, |
| 165:19 | Quand' a gente de Tortosa | viron atán gran poder |
| 165:20 | de mouros vĩir sobr' eles, | cuidaron mórtos seer; |
| 165:25 | que per nulla ren non creen | que tu és Madre de Déus; |
| 165:37 | Quando viu o soldán esto, | teve-se por de mal sen, |
| 165:41 | d' hómes d' armas, de maneira | que me podésse guarir, |
| 166:9 | e ũa livra de cera | cad' ano ll' oferería; |
| 166:12 | e levou sigo a livra | da cera de bõa mente; |
| 166:16 | porque livra os doentes | de maes e de doores |
| 167 | Esta é como ũa moura levou séu fillo mórto a Santa María de Salas, e ressucitou-llo. |
| 167:1 | Quen quér que na Virgen fía | e a róga de femença, |
| 167:4 | de Salas, por ũa moura | de Borja, e pïadoso, |
| 167:9 | de Salas, e dos miragres | oiu que ela fazía, |
| 167:10 | e de fïar-se na Virgen | fillou mui grand' atrevença; |
| 167:13 | mais ela lles diss': “Amigas, | se Déus me de mal defenda, |
| 167:16 | con sa omagen de cera, | que ja lle tenno comprada, |
| 167:18 | Santa María, e tenno | que de mia coita se sença.” |
| 168 | Esta é dun miragre que fez Santa María de Salas por ũa mollér de Lérida que lle morreron séus fillos, e o postremeiro ressucitou-llo Santa María, que havía tres días que éra mórto. |
| 168:5 | de fazer sempre ben; e sei |
| 168:7 | De saber tan sabedor é, |
| 168:23 | “Ai, Madre de Nóstro Sennor, |
| 168:28 | chorando mui de coraçôn, |
| 168:36 | e a Reínna de gran prez |
| 169 | Esta é dun miragre que fezo Santa María por ũa sa eigreja que é ena Arreixaca de Murça, de como foron mouros acordados de a destroír e nunca o acabaron. |
| 169:3 | se se de nós honrrar |
| 169:9 | dũa eigrej' antiga, | de que sempr' acordar |
| 169:12 | genoeses, pisãos | e outros de Cezilla. |
| 169:13 | E davan sas ofértas, | e se de coraçôn |
| 169:16 | e de mal os guardava; | ca o que ela filla |
| 169:18 | non houvéron os mouros | per ren de mal fazer |
| 169:19 | en aquel logar santo, | nen de o ên toller, |
| 169:26 | quand' el Rei d' Aragô(o)n, | Don James de gran prez, |
| 169:36 | me foi, ca éra toda | de nóvo pintadilla. |
| 169:41 | Depois, quand' Aboíuçaf, | o sennor de Çalé, |
| 170 | Esta é de loor. |
| 170:3 | Esta é Madre de Nóstro Sennor, |
| 170:11 | Par Déus, loada mui de coraçôn |
| 170:19 | De mi vos digo que a loarei |
| 170:21 | ben dos séus bẽes, ca de cérto sei |
| 171 | Como ũa mollér de Pédra-Salze ía con séu marido a Salas, e perderon un fillo pequeno en un río, e foron a Salas e achárono vivo ant' o altar. |
| 171:4 | de seeren perdidosos. |
| 171:11 | de ben en séu Fillo creer, |
| 171:15 | de sa mollér, e prometer |
| 171:27 | de passar; mas foron perder |
| 172 | Como Santa María de Salas livrou un mercador do perígoo do mar. |
| 172:1 | A Madre de Jesú-Cristo | que céos, térras e mares |
| 172:3 | De tal razôn un miragre | a Virgen Santa María |
| 172:5 | con sa nave carregada | de mui bõa merchandía, |
| 172:16 | e lóg' a Santa María | de Salas s' acomendaron; |
| 172:23 | Ũa cruz de cristal toda | déu lógu' i en oferenda |
| 173 | Como Santa María de Salas guareceu ũu hóme que havía a door que chaman da pédra. |
| 173:2 | que sãar pód' os coitados | de todas enfermidades. |
| 173:4 | a muitos hómẽes bõos | e que éran de creer, |
| 173:8 | de pédra, que en gran coita | éra con ela mortal; |
| 173:18 | ment' éra come castanna, | esto de cérto sabiades. |
| 174:1 | Como aa Virgen pesa | de quen érra a cïente, |
| 174:2 | outrossí ar praz-lle muito | de quen s' ende ben repente. |
| 174:8 | mais de mal diss' essa hóra | da Virgen Santa María. |
| 174:11 | de grand' érro que há feito. | E mui de rijo chorando |
| 174:24 | muit' hei éu de ti gran dóo | de que ta lingua tallaste; |
| 174:26 | ca dereito de si grande | dá aquel que se desmente; |
| 174:27 | e porque te repentiste, | sãar-t-ei óra de chão.” |
| 174:34 | e dá-nos ben de séu Fillo, | Déus Padre omnipotente. |
| 175 | Como Santa María livrou de mórte ũu mancebo que enforcaron a mui gran tórto, e queimaron un herége que llo fezéra fazer. |
| 175:1 | Por dereito ten a Virgen, | a Sennor de lealdade, |
| 175:2 | que sobr' el se tórn' o dano | de quen jura falssidade. |
| 175:3 | Desto direi un miragre | de gran maravill' estranna |
| 175:10 | Pois que Madr' éra de Cristo, | que é Déus en Trĩidade. |
| 175:15 | O herége, que muit' éra | chẽo de mal e d' engano |
| 175:18 | fillou un vaso de prata | alá en sa poridade |
| 175:21 | que lle levavan séu vaso | de prata nóv' e bronido; |
| 175:30 | foi de sanna, que tan tóste | diss': “Este moç' enforcade.” |
| 175:32 | e da coita de séu padre | sól mercee non houvéron; |
| 175:34 | el acomendou-ll' a alma | aa Sennor de bondade. |
| 175:40 | padre, e non vos matedes, | ca de cérto vivo sõo; |
| 176 | Esta é do cativo de Maiorgas que sacou Santa María quand' éra de mouros. |
| 176:9 | que se o Santa María | de Salas tirasse d' i, |
| 176:12 | de cera que i levasse, | e sería sempre séu |
| 176:24 | e do cep' e das cadẽas | de todo se livr' achou; |
| 176:25 | e en mui pouco de tempo | en salv' a Salas chegou |
| 176:26 | e levou i a omagen | de cer'. E maravillados |
| 176:28 | aa Virgen grorïosa, | Madre de Nóstro Sennor, |
| 176:29 | que nos de tantas maneiras | faz mercee e amor |
| 177 | Esta é do que tiraron os ollos, que sãou Santa María de Salas e viu ben. |
| 177:1 | Non vos é gran maravilla | de lum' ao cégo dar |
| 177:16 | Pidiu-os; e pois llos déron, | aa Reínna de prez |
| 177:24 | el se volveu contra Salas, | rogando de coraçôn |
| 177:30 | e el omagen de cera | pos lóg' ant' o séu altar. |
| 178 | Esta é dun meninno de Alcaraz a que séu padre déra ũa muleta, e morreu-lle; e encomendou-a a Santa María de Salas, e levantou-se sãa. |
| 178:23 | A muleta ja havía | ambo-los pées de tras |
| 178:25 | sen de meninno, que cousa | mórta aa Virgen dás, |
| 179 | Como ũa mollér que éra contreita de todo o córpo se fez levar a Santa María de Salas e foi lógo guarida. |
| 179:3 | Ca de séu Fill' há sabuda |
| 179:7 | Esta Sennor de mesura |
| 179:21 | de Molina se fazía |
| 180 | Esta é de loor de Santa María. |
| 180:14 | crïada, e que nunc' há de minguar |
| 180:20 | e en beldade, de que se pagar |
| 180:24 | e sempre punna de mal nos guardar, |
| 180:26 | que foi séu Fill' e houve de crïar, |
| 180:29 | De como é Donzéla, Isaía |
| 180:60 | a mi de mal, e Leôn e Castéla. |
| 181 | Esta é como Aboíuçaf foi desbaratado en Marrócos pela sina de Santa María. |
| 181:4 | na cidade de Marrócos, | que é mui grand' e fremosa, |
| 181:7 | havía de quen lla désse; | ca assí com' el cercado |
| 181:10 | con muitos de cavaleiros | e mui gran gente mïúda. |
| 181:13 | E porend' os de Marrócos | al Rei tal conssello davan |
| 181:34 | e assí foi sa mercee | de todos mui connoçuda. |
| 182:23 | de null' hóme fillasse. |
| 182:32 | e de démões hóste |
| 182:46 | que há rosto de gata. |
| 182:53 | da Virgen fez de grado, |
| 183 | Esta é dun miragre que mostrou Santa María en Faarôn quando éra de mouros. |
| 183:1 | Pesar há Santa María | de quen por desonrra faz |
| 183:9 | de pédra ben fegurada, | e, com' éu de cért' achei, |
| 183:10 | na riba do mar estava | escontra ele de faz. |
| 183:13 | e Santa Marí' a vila | de Faarôn nomẽar |
| 183:26 | porên loemos a Virgen | en que tanto de ben jaz. |
| 184 | Esta é como Santa María livrou de mórte ũu meninno que jazía no ventre da madre, a que déran ũa cuitelada pelo costado. |
| 184:1 | A Madre de Déus |
| 184:5 | E de tal razôn com' esta | un miragre mui fremoso |
| 184:7 | en térra de Santïago, | en un logar montannoso, |
| 184:9 | de séu marido; mais ela, | polas súas pecadillas, |
| 184:13 | Ela con pavor daquesto, | e de que éra prennada |
| 184:14 | encomendou aa Virgen, | a Madre de Déus honrrada, |
| 184:21 | Ela que viu o marido | a que chagavan de mórte, |
| 184:22 | foi-se-lle deitar de suso; | e déron-ll' entôn tan fórte |
| 185:2 | en qual logar quér que sejan, | e os de mal defender. |
| 185:7 | Aqueste castélo éste | eno reino de Geên, |
| 185:9 | mais de guardá-lo a cima | lle mengou muito o sen, |
| 185:10 | assí que per pouc' un día | o houvéra de perder. |
| 185:11 | Este grand' amor havía | con un mouro de Belmez, |
| 185:13 | Falou con rei de Grãada | e disse-lle: “Desta vez |
| 185:14 | vos darei éu o castélo | de Chincoia en poder.” |
| 185:19 | E diss' el rei de Grãada: | “éu por mi, u al non há, |
| 185:26 | e o mouro o alcaide | de Chincoia foi veer. |
| 185:31 | O alcaide de Chincoia, | que non cuidava que mal |
| 185:36 | e com' os mouros son falssos, | quiça travarán de vós; |
| 185:42 | des i al rei de Grãada | o fezo preso trager, |
| 185:47 | Tan tóst' el rei de Grãada | sa cïada fez saír |
| 185:51 | Ele con medo de mórte | lóg' o castélo pediu, |
| 185:55 | a pédras e a saetas | mui de rij' en derredor. |
| 185:59 | ontr' as amẽas, dizendo: | “Se tu és Madre de Déus, |
| 185:66 | no castélo, os de dentro | os fezéron ên caer |
| 185:67 | mórtos de cima do muro. | E diss' el rei: “Nulla pról |
| 185:68 | non hei de mais combatermos, | e tẽer-m-ía por fól |
| 186:64 | contou que a Madre de Déus Manüél |
| 187 | Esta cantiga é do mõesteiro de Jerusalen, como lles déu Santa María muito trigo en un ano caro e depois muito ouro. |
| 187:4 | en un mõesteiro de Jerusalên, com' achei, |
| 187:6 | que sinagóga primeiro de judéus |
| 187:8 | aos santos Apóstolos, muit' amigos de Déus; |
| 187:9 | esta foi a primeira eigreja de Suría. |
| 187:13 | que foi depois de monges mui grande abadía. |
| 187:18 | Lógo o fezéron sen tardar de ren |
| 187:23 | que os hôrreos foron chẽos de pran, |
| 188 | Esta é dũa donzéla que amava a Santa María de todo séu coraçôn; e quando morreu, feze-a séu padre abrir porque põía a mão no coraçôn, e acharon-lle fegurada a omage de Santa María. |
| 188:1 | Coraçôn d' hóm' ou de mollér | que a Virgen muit' amar, |
| 188:5 | e des que o ben houvérdes | oído, de cérto sei |
| 188:7 | Esto por ũa donzéla | mostrou a Sennor de prez, |
| 188:8 | que mui de coraçôn sempre | a amou des meninnez |
| 188:9 | e servía de bon grado; | porên tal amor lle fez, |
| 188:17 | se lle de Santa María | falavan, en com' oí, |
| 188:29 | dizendo: “Bẽeita sejas, | Madre de Nóstro Sennor, |
| 189 | Esta é como un hóme que ía a Santa María de Salas achou un dragôn na carreira e mató-o, e el ficou gafo de poçôn, e pois sãou-o Santa María. |
| 189:1 | Ben póde Santa María | guarir de toda poçôn, |
| 189:3 | Dest' avẽo un miragre | a un hóme de Valença | que ía en romaría |
| 189:7 | a si vĩir ũa bescha | come dragôn toda feita, | de que foi muit' espantado; |
| 189:10 | que o guardasse de mórte | e de dan' e d' ocajôn. |
| 189:17 | e pos en sa voontade | de non fazer al senôn |
| 189:22 | a Virgen, que aquel hóme | guariu de tan gran lijôn. |
| 190 | Esta é de loor. |
| 190:6 | se o temermos de ren, |
| 190:10 | pois nos guarda de séu mal |
| 191 | Como a alcaidessa caeu de cima da pena de Róenas d' Alvarrazín, e chamou Santa María e non se feriu. |
| 191:1 | O que de Santa María | sa mercee ben gaanna, |
| 191:2 | de tod' ocajôn o guarda, | ja non será tan estranna. |
| 191:15 | de servirdes ben a Virgen, | que esta muito servía. |
| 191:16 | E quand' en cima da pena | foi, de que decer quería |
| 191:18 | que a espennou de cima, | chamand' a Virgen sen sanna |
| 191:22 | de ben; e este miragre | soubéron per tod' Espanna. |
| 192:15 | pola de que nado |
| 192:34 | de grad' e fezéra |
| 192:36 | lle de séu haver. |
| 192:52 | non é de caber. |
| 192:54 | foi e de bon sen |
| 192:56 | de guardar mui ben |
| 192:80 | a Sennor de prez, |
| 192:91 | do démo de chão |
| 192:106 | de que non fillara |
| 192:117 | a guisa de vãos, |
| 192:124 | punnan de tender.” |
| 192:141 | E de bõa vida |
| 192:145 | de dar sen falida, |
| 193 | Como Santa María guardou de mórte ũu mercadeiro que deitaron no mar. |
| 193:5 | quand' o Rei Loís de França | a Túnez passou primeiro |
| 193:16 | e guardou-o de tal guisa, | que sól non lli noziu nada |
| 193:20 | a cabo de tercer día | outra nav' i aportava; |
| 193:40 | lógu' entre mi e as aguas | pos com' en guisa de pano |
| 193:48 | foi de quanto lle fillaran | quando foi no mar deitado; |
| 193:49 | e el dalí adeante | sempre serviü de grado |
| 194:3 | Dest' avẽo un miragre | en térra de Catalonna |
| 194:11 | que lle tevéss' a carreira | con outro de sa companna |
| 194:13 | E esto fez el de grado, | ca xo havía por manna, |
| 194:23 | E estando en perfía | de qual deles o matasse, |
| 194:31 | de quanto alí trouxéra, | pois viu que assí estavan |
| 194:34 | con mui gran pavor de mórte. | Feito tan maravilloso |
| 195:6 | per mi mui de grado |
| 195:64 | de tẽer vigía |
| 195:80 | mi léva, de San Clemente, |
| 195:106 | de noit' u durmía |
| 195:125 | de que será cérta |
| 195:153 | de pecados taes |
| 195:178 | abadessa de talante |
| 196 | Como Santa María converteu un gentil que lle quería gran mal e fezéra ũa forma pera deitar ũa imagen do ídolo que adorasse, e saiu-lle ũa imagen de Santa María con su Fillo en braços. |
| 196:7 | Neno feito de séu Fillo | per ren creer non quería, |
| 196:12 | Costantinópla a grande, | que de Costantín pobrada |
| 196:16 | sacerdote dos gentíis, | quería de gran maneira |
| 196:17 | compõer ũa omagen | d' ídolo, que de certeira |
| 196:19 | El fezéra ja as formas, | de que se muito pagava, |
| 196:24 | e que lle respósta désse | de quanto ll' el preguntasse, |
| 196:40 | e o templo que guardava | derribou todo de chão |
| 196:45 | Esto fez a Virgen Madre, | que faz de miragres quantos |
| 197 | Como Santa María de Terena ressocitou ũu meninno a que matara o démo. |
| 197:5 | Ca se el algún poder há | de os hómees matar |
| 197:8 | e porend' un gran miragre | vos direi de razôn tal. |
| 197:10 | de Xerez de Badallouço, | houv' i un hóme de paz |
| 197:22 | por el mui grand' e mui féro, | chorando de coraçôn, |
| 197:28 | irei alá de bon grado | e farei este jornal. |
| 197:29 | Mais ficad' ant' os gẽollos | e aa Madre de Déus |
| 197:42 | déron a Santa María, | Madre de Nóstro Sennor, |
| 197:43 | porque resurgiu de mórte | o que o démo maior |
| 198:9 | mais o démo, de mal chẽo, | meteu ontr' eles tal sanna, |
| 198:17 | e u se matar cuidavan, | ben assí de cabo são |
| 198:20 | e os outros mal chagados, | de que ben penssar mandassen, |
| 198:26 | de valer aos que ama | nen aos que son cuitados. |
| 198:30 | déron i de séus dinneiros | e deles de séus gãados. |
| 199 | Como un peliteiro, que non guardava as féstas de Santa María, começou a lavrar no séu día de março, e travessou-se-lle a agulla na garganta que a non podía deitar; e foi a Santa María de Terena e foi lógo guarido. |
| 199:1 | Com' é o mund' avondado | de maes e d' ocajões, |
| 199:2 | assí é Santa María | de graças e de perdões. |
| 199:10 | de Xerez de Badallouce, | u sóen andar ladrões. |
| 199:12 | que da Madre de Déus santa | nunca as féstas guardava, |
| 199:13 | e pola fésta de Março, | u el sas péles lavrava, |
| 199:26 | de Terena, prometendo- | lle sas ofértas e dões. |
| 199:33 | envólta en ũa péça | de carn'. E esto oíndo |
| 199:38 | e que os guarda do dém' e | de sas maas tentações. |
| 200 | Esta é de loor de Santa María. |
| 200:7 | Ca a mi de bõa gente |
| 200:19 | A mi de grandes pobrezas |
| 200:23 | Ca mi fez de bõa térra |
| 200:28 | de mórtes e de lijões; |
| 200:32 | a rogar de voontade |
| 200:36 | que me quite de peleja |
| 201 | Como Santa María livrou de mórte ũa donzéla que prometera de guardar sa virgĩidade. |
| 201:1 | Muit' é mais a pïadade de Santa María |
| 201:5 | que fez Santa María | de mui gran pïadade, |
| 201:8 | que éra de gran guisa | e apósta e béla |
| 201:9 | e que lle prometera | de seer sa ancéla |
| 201:10 | e de guardar séu córpo | ben de toda folía. |
| 201:12 | que de virgĩidade | é sempre ẽemigo, |
| 201:15 | de guisa que foi prenne | per sa malaventura |
| 201:20 | de partir-se do feito, | mas tornou no pecado |
| 201:26 | de Déus nen de sa Madre | seer non podería. |
| 201:28 | de si que dun cuitélo | se feriu eno peito; |
| 201:43 | Entôn a Virgen santa | ll' apareceu de chão |
| 201:48 | de tẽer castidade, | mas pois nona tevéste? |
| 202:1 | Muito há Santa María, | Madre de Déus, gran sabor |
| 202:2 | d' ajudar quen lle cantares | ou prosas faz de loor. |
| 202:5 | havía en fazer prosas | de sa loor e dizer |
| 202:11 | El ja por desasperado | de s' aquela rim' achar |
| 202:14 | de s' acabar esta prosa | que lle foss' ajudador. |
| 202:15 | Ca ela éra ben feita | de sa loor e de Déus |
| 202:16 | e de com' a Trĩidade | entendessen os encréus; |
| 202:20 | a rima que lle minguava, | que éra de tal razôn |
| 202:24 | Nóbre casa de morada, | tres moradas há en ti: |
| 202:32 | conteceu, non há gran tempo, | na cidade de París; |
| 203 | Como Santa María acrecentou a farinna a ũa bõa mollér porque a dava de grado por séu amor. |
| 203:1 | Quen polo amor de Santa | María do séu fezér |
| 203:13 | e déu-lles ũa grand' arca | de farinna chẽa i; |
| 203:16 | de póbres, e houve dóo | deles grande e chamou |
| 203:18 | ja que pouca de farinna, | dade-ll' a que i houvér.” |
| 203:21 | E foi e achou-a chẽa | de farinna ben atá |
| 204 | Como Santa María guariu un frade por rógo de San Domingo. |
| 204:2 | quand' houvér coita de mórte, | ben o pód' ela guarir. |
| 204:8 | ca con ele preegava | o ben de Nóstro Sennor; |
| 204:10 | e San Domingo coitado | foi de ll' aquel mal vĩir. |
| 204:12 | nen sól un sinal de vida; | e os físicos dalí |
| 204:14 | como podería mórto | de so térra resorgir. |
| 204:18 | e o doente mercee | começou-lle de pedir. |
| 204:21 | e des i ar começaron | elas de mui gran lezer |
| 204:24 | e o córpo por ja sempre | de forniço se quitar, |
| 204:34 | Por esto de séu serviço | non se dev' hóm' a partir. |
| 205:1 | Oraçôn con pïadade | oe a Virgen de grado, |
| 205:2 | e guard' há de mal por ela | o que ll' é encomendado. |
| 205:11 | Na fronteira un castélo | de mouros mui fórt' havía |
| 205:13 | d' Ucres e de Calatrava | con muita cavalaría; |
| 205:15 | que tragía gran companna | de mui bõos cavaleiros, |
| 205:22 | colleu-se a ũa torre | mui fórt'. E de cada lado |
| 205:25 | do fógo, ontr' as amẽas | punnavan de se deitaren; |
| 205:33 | e pero que mui gran fógo | de todas partes viínna, |
| 205:35 | O maestre Don Gonçalvo | Eanes de Calatrava, |
| 205:38 | e outrossí Don Alfonsso | Têlez, de que hei falado, |
| 205:41 | semellou lles a omagen | de com' está fegurada |
| 205:45 | que os de mórte guardasse, | pero que éran pagãos; |
| 206:1 | Quen soubér Santa María | ben de coraçôn amar, |
| 206:5 | a que punnou o dïabo | de meter en tentaçôn, |
| 206:9 | que por mui gran fremosura | de mollér o enganou, |
| 206:16 | que nunca ar parou mentes | ena missa, nen de si |
| 206:19 | des que me beijou a mão, | ca de mi parte non sei; |
| 206:25 | de preegar enas féstas | e de cantar, referir |
| 206:28 | missa de Santa María, | e fillou-s' end' a doer, |
| 206:29 | e de coraçôn rogou-a | que lle déss' algún poder, |
| 206:32 | de a servir, séu enguento | aduss' a bõa Sennor |
| 207 | Esta é como un cavaleiro poderoso levava a mal outro por un fillo que lle matara, e soltó-o en ũa eigreja de Santa María, e disse-lle a Magestade “gracías” porên. |
| 207:1 | Se hóme fezér de grado | pola Virgen algún ben, |
| 208 | Como ũu herége de Tolosa meteu o Córpo de Déus na colmẽa e déu-o aas abellas que o comessen. |
| 208:5 | de com' éra Déus e hóme, | esto non é de negar, |
| 208:8 | heréges de muitas guisas, | que non querían creer |
| 208:9 | nen en Déus nen en sa Madre, | ante de chão dizer |
| 208:20 | de deitá-l' en algún lógo | mao; e como felôn |
| 208:28 | por fillar o fruito delas, | foi el lóg' alá de pran |
| 208:40 | aa Virgen grorïosa, | Madre de Nóstro Sennor; |
| 209 | Como el rei Don Afonso de Castéla adoeceu en Bitória e houv' ũa door tan grande que coidaron que morresse ende, e poséron-lle de suso o livro das Cantigas de Santa María, e foi guarido. |
| 209:6 | e de a loar mais d' outra ren me praz. |
| 209:14 | e non atendían de mi bon solaz. |
| 209:26 | ca tenno ben que de méu mal lle despraz. |
| 209:29 | de mia door e fillavan-s' a chorar, |
| 209:32 | esta Virgen santa, Sennor de gran prez, |
| 210 | De loor de Santa María. |
| 211 | Como Santa María fez aas abellas que comprissen de cera un ciro pasqual que se queimara da ũa parte. |
| 211:4 | sabor de sabê-los e os creamos; |
| 211:7 | Porend' a Reínna de pïadade |
| 211:10 | achei de gran gente que i havía. |
| 211:11 | Esto foi un día de Pentecóste, |
| 212 | Como ũa bõa dona de Toledo emprestou un sartal a ũa mollér póbre por amor de Santa María, e furtaron-llo, e fez-llo ela cobrar. |
| 212:2 | cousa que lle faça mingua | grande non há de perder. |
| 212:4 | que polo amor de Santa | María dava que quér |
| 212:6 | havían de lle pediren | por séu amor séu haver. |
| 212:7 | En Toled' há un costume | que foi de longa sazôn, |
| 212:9 | péden aas ricas donas | de súas dõas entôn, |
| 212:11 | Aquela dona havía | de séu un rico sartal, |
| 212:24 | com' é costum' en Toledo | de quantas quéren casar; |
| 212:37 | viu, prendeu atal conssello | de s' a sa casa vĩir, |
| 212:45 | e espertou-s' e chamó-a, | e tirou-lle de so si |
| 213 | Como Santa María livrou ũu hóme bõo en Terena de mão de séus ẽemigos que o querían matar a tórto, porque ll' apõían que matara a sa mollér. |
| 213:2 | de toda cousa o guarda | que lle ponnan mentireira. |
| 213:3 | E de tal razôn a Virgen | fez miragre connoçudo |
| 213:4 | na eigreja de Terena, | que é de muitos sabudo, |
| 213:6 | e de como foi o feito | contar-vos-ei a maneira: |
| 213:15 | Onde ll' avẽo un día | que de sa casa saído |
| 213:29 | havería del a Virgen | mui comprida de bondade, |
| 213:30 | que de quanto ll' apõían, | pois que non éra certeira |
| 213:31 | cousa, que o guardaría | de non prender mal a tórto, |
| 213:37 | que te dóes dos coitados, | dóe-te de mi mesquinno, |
| 213:47 | madre de Déus Jesú-Cristo, | pero contra el catavan. |
| 213:51 | dun río que per i corre, | de que séu nome non digo, |
| 213:75 | de sa mollér que matara, | com' eles ante creían. |
| 213:77 | mercee e por sa Madre, | ca ben de cérto sabían |
| 214:6 | non lle praz de tal gaança, | mais da que é con verdade. |
| 214:14 | que fora de séu linnage | e del ben come herdade. |
| 214:17 | chaman; e o riqu' en lógo | de meter i fïadores, |
| 214:21 | de que vos ja dit' havemos, | dizendo: “Se quér que seja |
| 214:24 | e lançou senas al terce, | que son de pontos contados |
| 214:26 | O outro, quando viu esto, | diss': “Ai, Virgen de bondade |
| 214:27 | de Rocamador, Sennora | de todos bẽes comprida, |
| 214:33 | Mas a Virgen, que de Reïs | ven de todo-los avóos, |
| 214:35 | E como do as a face | devía jazer de juso, |
| 214:36 | fez per si dad' a sa parte, | e tornou-s' o as de suso |
| 214:37 | e de seis o outro meo | pareceu non a escuso, |
| 214:38 | e os outros dous de senas, | pois déz e nóv' i contade. |
| 215 | Como Santa María guardou a sa Majestade que non recebesse dano de muitos tormentos que lle fazían os mouros. |
| 215:1 | Con gran razôn é que seja | de Jeso-Crist' amparada |
| 215:11 | E por mal de nóssa lee | as campãas ên levavan |
| 215:29 | e tiraron-lle de préto, | mas ferir nona podéron; |
| 215:42 | de vertud' en ela éra, | e foi da agua sacada. |
| 215:43 | E tan tóste a levaron | u' Rei de Grãada éra, |
| 215:45 | e mandou de séus dinneiros | dar ao que lla trouxéra, |
| 215:48 | de Leôn e de Castéla, | e o feito lle disséssen |
| 215:58 | de mouros fosse vençuda | e a omagen vingada. |
| 216:1 | O que en Santa María | de coraçôn confïar, |
| 216:9 | de o cobrar, e quería | cobrá-lo ja como quér; |
| 216:19 | A ela foi-lle mui grave | por de sa casa saír, |
| 216:24 | estar de Santa María | e disso: “Quér' éu alí |
| 216:27 | E saiu Santa María | de tra-lo altar entôn, |
| 216:30 | de nos irmos, ai marido?” | E diss' el: “Temp' é d' andar.” |
| 216:32 | estava o démo. Quando | viu a Madre de Jesú |
| 216:35 | Diss' entôn Santa María: | “Vai, démo chẽo de mal, |
| 216:37 | mas de quanto tu cuidaste | éu cho tornarei en al, |
| 216:39 | E diss' ao cavaleiro: | “Fostes hóme de mal sen |
| 216:45 | e do dém' e de séus dões, | de tod' alí se partiu; |
| 217 | Esta é de como un conde de França que vẽo a Santa María de Vila-Sirga non pude entrar na eigreja a mẽos de se confessar. |
| 217:2 | se ante de séus pecados | mortaes quito non for. |
| 217:6 | e quen se desto non guarda | cae de mal en peor. |
| 217:9 | de França en romaría, | e cuidou entrar alí |
| 217:14 | ant' houv' a ficar de fóra | com' hóme mui pecador. |
| 217:15 | Quand' esto viu sa companna, | punnaron de o meter |
| 217:28 | e quantos outros i éran, | e todos de coraçôn |
| 218:1 | Razôn han de seeren | séus miragres contados |
| 218:4 | mostrou a Virgen, Madre | de Déus, Rei grorïoso, |
| 218:6 | de que ela faz muitos | nóbres e mui preçados. |
| 218:12 | que de pées e mãos | de todo foi contreito; |
| 218:13 | e de séu haver tanto | lle custou este feito, |
| 218:16 | de gente de sa térra | a Santïago ía; |
| 218:27 | Depois de Santïago | con ele se tornaron; |
| 218:29 | e de o i leixaren | todos s' i acordaron. |
| 218:33 | Porend' aa igreja | punnaron de levá-lo, |
| 218:34 | ca de o mais levaren | sól non foron ousados, |
| 218:47 | somos de Jeso-Cristo, | cujos son os perdões. |
| 219:6 | E de tal razôn miragre | vos direi mui saboroso: |
| 219:7 | Ena térra de Toscana | ũa gran cidad' há i |
| 219:10 | un logar u preegasse | de mármor riqu' e fremoso. |
| 219:11 | E fez i vĩir maestres | sabedores de tallar |
| 219:16 | mandou de muitas naturas; | e houve d' acaecer |
| 219:33 | ca de guisa o tornara | negro a que nos mantên, |
| 220 | Esta é de loor de Santa María. |
| 220:5 | que sempre a loemos; | ca de loor comprida |
| 221:4 | fillou dela e pres carne; | ar porque de sa natura |
| 221:6 | e Rei nome de Déus éste, | ca el reina todavía. |
| 221:9 | que sempre Déus e sa Madre | amou e foi de séu bando, |
| 221:10 | por que conquereu de mouros | o mais da Andaluzía. |
| 221:12 | séu avóo, que do reino | de Galiza o fezéra |
| 221:27 | E oiu falar de Onna, | u havía gran vertude; |
| 221:30 | E quand' aquest' houve dito, | de séu padre s' espedía. |
| 221:44 | acorreu ao meninno | e de sa enfermedade |
| 221:45 | lle déu saúde comprida | e de dormir voontade; |
| 221:46 | e depois que foi espérto, | lógo de comer pedía. |
| 221:47 | E ante de quinze días | foi esforçad' e guarido |
| 221:50 | lógo se foi de caminno | a Onna en romaría. |
| 222:4 | per que os que son errados | saca de maa carreira; |
| 222:13 | há i un rico mõesteiro | de donas, e castidade |
| 222:19 | quando a consomir houve | o Córpo de Jesú-Cristo, |
| 222:29 | E con medo de poçonna, | mandou-o sangrar lógu' essa |
| 222:36 | e a aranna mostraron | entôn a muita de gente, |
| 222:37 | e loaron muit' a Madre | de Déus Padr' omnipotente, |
| 222:41 | a ela que do dïabo | nos guard' e de sa perfía, |
| 223 | Esta é como Santa María sãou ũu hóme bõo que coidava morrer de ravia. |
| 223:3 | Ca ela poder há de saúde dar |
| 223:5 | de coraçôn; e desto quér' éu contar |
| 223:15 | de toda-las térras gentes vẽen i. |
| 223:19 | en que o metessen por mórto de pran. |
| 223:21 | quen servir podéss' esta de bon talán |
| 224 | Como Santa María de Terena, que é no reino de Portugal, ressucitou ũa meninna mórta. |
| 224:4 | en haver tal don de Déus | a de que el quis nacença |
| 224:9 | de as toller; e sei ben | que, se i mentes parades, |
| 224:14 | u muitos miragres faz | a Sennor de dereitura. |
| 224:19 | porque non podí' haver | fillo de que gradoasse |
| 224:26 | juntado de sũu assí | que non éra de costura. |
| 224:34 | de levar i a meninna, | ⌧ fizéron atal postura. |
| 224:35 | E ambos de Béja 'ntôn | se saíron pois un día |
| 224:38 | de Teren', acharon sa | filla mórta. Lóg' a ura |
| 224:39 | houvéron de a levar | alá por ser soterrada |
| 224:42 | resorgiu a mórt' entôn, | braadando de mesura. |
| 225:4 | e d' oír maravilloso, | pois oíde-o de grado, |
| 225:5 | que mostrou a Santa Virgen, | de que Déus por nós foi nado, |
| 225:11 | o póblo de lla oíren. | Mas un día, sen falida, |
| 225:18 | e de consomir-lo todo | non vos foi mui vagaroso. |
| 225:36 | ao sól, hóra de nõa, | foi ll' o braç' escaentando, |
| 226:8 | que un mõesteiro de religïôn |
| 226:9 | grand' houv' i de monges, que de coraçôn |
| 226:12 | mostrava alí de miragres assaz |
| 226:15 | Que día de Pasqua u Déus resorgiu, |
| 226:20 | que nĩũa ren de fóra non ficou; |
| 226:37 | morrían de fóra, ca poder end' há |
| 226:38 | de fazer tod' esto e mais, sen dultar. |
| 226:43 | Ca día de Pasqua, en que resorgir |
| 226:51 | a foron porên como Madre de Déus |
| 227 | Como Santa María sacou un escudeiro de cativo de guisa que o non viron os que guardavan o cárcer en que jazía. |
| 227:2 | ben póde guïar os presos, | pois os saca de prijôn. |
| 227:3 | Esta é Santa María, | Madre do Rei de vertude, |
| 227:5 | e que sacou un cativo | de prijôn e déu saúde, |
| 227:7 | Este foi un escudeiro | de Quintanéla d' Osonna, |
| 227:12 | mui de coraçôn rogava | a Virgen Santa María |
| 227:13 | de Vila-Sirga, u ele | ía sempr' en romaría, |
| 227:14 | que o tirass' de cativo | sen dano e sen lijôn. |
| 227:20 | E el respondeu-lles lógo | de como xe lle nembrava |
| 227:42 | os aduss' en testimonna, | que é préto de Carrôn. |
| 228 | Como un hóme bõo havía un múu tolleito de todo-los pées, e o hóme bõo mandava-o esfolar a un séu mancebo, e mentre que o mancebo se guisava, levantou-s' o múu são e foi pera a eigreja. |
| 228:8 | de gota que aas pérnas | e aos pées houvéra; |
| 228:38 | foron a Santa María, | comprida de santidade. |
| 229:4 | quando el Rei Don Alfonso | de Leôn aduss' acá |
| 229:8 | hómees muitos da térra | por haver de Déus perdôn; |
| 229:14 | d' arrancar a mẽor pédra | de quantas estavan i. |
| 229:24 | aa Virgen Grorïosa, | Madre de Nóstro Sennor, |
| 230 | Esta é de loor de Santa María. |
| 230:3 | Dereit' é de loores dar |
| 230:8 | que nos faz o amor de Déus |
| 231:2 | de ben há Santa María. |
| 231:18 | mármores de Romanía, |
| 231:21 | porên de muitos logares |
| 231:36 | mui saj' e de gran bondade, |
| 231:51 | sen ajuda de companna |
| 231:52 | nen d' engenno nen de manna, |
| 232 | Como un cavaleiro que andava a caça perdeu o açor, e quando viu que o non podía achar, levou ũu açor de cera a Vila-Sirga, e achó-o. |
| 232:2 | a Madre de Jeso-Cristo | d' a quena chama valer. |
| 232:4 | que as tólle e guarece | a quen quér de todo mal, |
| 232:10 | de fillar ben toda ave | que açor dev' a prender. |
| 232:13 | eno reino de Castéla; | e un día, pois jantar, |
| 232:14 | foi con el fillar perdizes | e houve-o de perder. |
| 232:23 | aa Virgen grorïosa | de Vila-Sirga, ca sei |
| 232:26 | foi aquel açor de cera | sôbelo altar põer. |
| 232:28 | chamando-lle: “Pïadosa | Virgen e Madre de Déus, |
| 232:32 | a sa casa u morava, | chorando de coraçôn; |
| 233:1 | Os que bõa mórte mórren | e son quitos de pecados, |
| 233:19 | Ele de Santo Domingo | de Silos entôn saíra, |
| 233:23 | madre de Déus, son tan muitos | que, se me non perdõares |
| 233:25 | destes que me matar quéren, | par Déus, muitos de pesares |
| 233:33 | mal de Déus e de sa Madre | se i mais fazer provassen, |
| 233:37 | e porende repentidos | foron de quanto fezéran |
| 233:39 | e de sũu se tornaron. | E pois as gentes soubéron |
| 234 | Esta é como Santa María de Vila-Sirga fez oír e falar un moço que éra sordo e mudo, porque teve vigía ũa noit' ant' o séu altar. |
| 234:3 | Ca macar é mui gran cousa | de fazer mudo falar |
| 234:5 | é de perdõar pecados; | ca se de Déus non gannar |
| 234:11 | Este moço de Saldanna | éra, per com' apres' hei, |
| 234:14 | e que con séus cavaleiros | lle havía de servir. |
| 234:20 | da Virgen Santa María, | de que Déus quiso nacer; |
| 235:4 | que avẽo a Don Afonsso, | de Castél' e de Leôn |
| 235:7 | Aqueste Santa María | mui de coraçôn de pran |
| 235:25 | ca méu Fillo Jesú-Cristo | sabor há de se servir, |
| 235:26 | e d' hoi mais mui ben te guarda | de gran pecado mortal.” |
| 235:41 | e passou per Catalonna, | en que houve de fillar |
| 235:49 | que xo entre si partissen; | mas de fazer lles foi gréu, |
| 235:55 | E depois de muitos maes | o sãou, grandes e gréus, |
| 235:56 | que houve pois en Castéla, | u quis o Fillo de Déus |
| 235:63 | E pois saír de Castéla, | el Rei con mui gran sabor |
| 235:69 | dereit' a Valedolide, | u a Sennor mui de prez |
| 235:72 | que de vida o julgasse, | e a Santa 'mperadriz |
| 235:74 | de Pasqua quis que vivesse, | u fazen ciro pasqual. |
| 235:76 | e de todas sas doores | o livrou ben e en paz, |
| 235:79 | E tod' aquesto foi feito | día de Pascua a luz |
| 235:83 | Tod' aquesto faz a Virgen, | de cérto creed' a min, |
| 235:86 | de séu Fill' e que nos guarde | do mui gran fógu' ifernal. |
| 236 | Como ũa mollér perigoou no mar, e tragía un fillo pequeno nos braços; e feze-a Santa María per cima das aguas andar de pé, assí como iría per un mui bon chão. |
| 236:8 | de Marssella, dun cossairo | que dizían, com' oí, |
| 236:25 | e pose-a eno pórto | de Marssela, u están |
| 236:27 | foi de como ll' avẽéra. | E todos lógo sen al |
| 237 | Como Santa María fez en Portugal na vila de Santarên a ũa mollér pecador que non morresse ta que fosse ben confessada, porque havía gran fïança en ela e jujũava os sábados e as sas féstas a pan e agua. |
| 237:7 | loaredes a Madr' entôn | de Déus, se me crevérdes, |
| 237:18 | missa cada sábad' oír | da Madre de Déus ía, |
| 237:29 | E foi-a entôn acalçar | caminno de Leirẽa, |
| 237:42 | chamou ela: “Madre de Déus, | valla-m' a ta vertude; |
| 237:45 | Sennor, Sennor de gran poder, | valla-m' a ta bondade, |
| 237:47 | guarda-me polo prazer téu | do dém' e de sa grade, |
| 237:55 | de quanto tragía entôn, | e ela braadando, |
| 237:59 | mais a de qu' el rei Salomôn | falou, santa e pura, |
| 237:64 | que lle diss' entôn: “Erge-t' ên, | ca de pran éu t' ajudo.” |
| 237:82 | A mia Sennor, Madre de Déus, | faz esto, ben creades, |
| 237:92 | que non lle praz de me perder | com' algún descreúdo.” |
| 238:1 | O que viltar quér a Virgen | de que Déus carne fillou, |
| 238:14 | mais el de viltar a Virgen | e Déus sól non s' enfadou. |
| 238:18 | en viltar Santa María, | de que Déus carne fillou. |
| 238:31 | o que te fez de nïente | e pois há t' a desfazer, |
| 238:38 | O ben, de Déus e da Virgen | renégu', e aquí me dou |
| 238:42 | Déus fille de ti vingança, | assí como se vingou |
| 239:1 | Guardar-se deve tod' hóme | de jurar gran falssidade |
| 239:21 | da Virgen, de que Déus prender |
| 239:40 | de séus pecados e sentir; |
| 239:42 | de que fez grand' ẽidade, |
| 239:63 | a Virgen mui de coraçôn |
| 239:67 | e que de séu Fillo perdôn |
| 240 | Esta é de loor de Santa María. |
| 240:12 | polas sas coitas, de que faz lezer |
| 240:17 | e per ela somos livres de mal |
| 240:22 | que pecamos, por nos salvar de pran. |
| 240:34 | por nos tirar de coitas e d' afán. |
| 241 | Esta é como un meninno que éra esposado con ũa meninna caeu de cima dũa muit' alta pena en fondo, e quebrou per todo o córpo e morreu. E sa madre começó-o de pedir a Santa María, e déu-llo viv' e são, e ontr' o moço e sa esposa meteron-s' en orden. |
| 241:7 | que fez a Grorïosa | en térra de Proença. |
| 241:12 | e com' é de costume, | por mollér a pedía. |
| 241:17 | Lóg' a madre do moço | convidou de bon grado |
| 241:19 | guisar de comer tóste; | e o jantar guisado, |
| 241:22 | servindo gran companna | de donas e fremosa, |
| 241:34 | e deitou-se de peitos, | e foi ja que pesando |
| 241:35 | mais de-la cinta suso; | foi o dém' o puxando |
| 241:51 | des i de mórt' esquiva, | Sennor, matar-lo viste, |
| 241:52 | e sabes com' há coita | de fillo queno cría; |
| 241:54 | ca de punnar i muito | non hás, senôn querê-lo; |
| 241:59 | déu vózes contra todos, | diss': “Ai, de que pousada |
| 241:67 | e de toda folía | des alí se quitasse; |
| 241:72 | do mundo se quitaron | e de toda folía. |
| 242 | Esta é como Santa María de Castroxeriz guariu de mórte un pedreiro que houvéra de caer de cima da óbra, e esteve pendorado e teve-se nas pontas dos dedos da mão. |
| 242:1 | O que no coraçôn d' hóme | é mui crúu de creer, |
| 242:2 | póde-o Santa María | mui de ligeiro fazer. |
| 242:11 | Est' éra mui bon maestre | de pédra põer con cal, |
| 242:27 | Todos quantos esto viron | loaron de coraçôn |
| 243 | Como ũus falcõeiros que andavan a caça estavan en coita de mórte en un regueiro, e chamaron Santa María de Vila-Sirga, e ela por sa mercee acorréu-lles. |
| 243:5 | E de tal razôn com' esta | avẽo ũa vegada |
| 243:8 | como guareceu de mórte | estranna dous falcõeiros. |
| 243:20 | chamaron de Vila-Sirga | que os valess', e certeiros |
| 244:4 | que fezo Santa María, | aquela de que naceu |
| 244:18 | e a sa bẽeita Madre, | de que todo ben nos ven. |
| 244:22 | e en aquesto ben tenno | que os vencerei de sen.” |
| 244:30 | tevéron i sa vigía | e déron de séu argên. |
| 245 | Como Santa María tirou un hóme de prijôn e o fez passar un río que éra mui fondo, e non se mollou. |
| 245:1 | O que en coita de mórte | mui grand' ou en prijôn for, |
| 245:2 | cham' a Virgen grorïosa, | Madre de Nóstro Sennor. |
| 245:8 | que fez en riba de Limia | a Madre do alto Rei, |
| 245:11 | Entre Doir' e Minn' havía, | no reino de Portugal, |
| 245:21 | est' hóm' alí ameúde, | des i mui de coraçôn |
| 245:26 | e, mao pecad', havían | de o espeitar sabor. |
| 245:29 | e no castélo de Nevia | o meteron, e des ên |
| 245:34 | o alcaide que de cuita | o faría sofredor. |
| 245:41 | mil sóldos de leoneses | vos darei per quant' houvér, |
| 245:42 | ca mais non soon atrevudo | de dar, par Nóstro Sennor.” |
| 245:60 | e levou-o perant' eles; | e ben creede de pran |
| 245:62 | sól de ll' en ele travaren, | e perderon a coor. |
| 245:73 | há i mais de déz braçadas | ou doze, per bõa fé.” |
| 245:78 | de me fazeres serviço | haverás mais méu amor.” |
| 245:82 | quanto de ben nós havemos | e nos é defendedor. |
| 245:91 | de quanto ll' entôn vẽéra, | e jurou par San Dinís |
| 245:93 | que de mal fosse livrado. | E per mi seede fis |
| 245:95 | O alcaid' entôn de Nevia | con súa companna vil |
| 246 | Esta é dũa bõa mollér que ía cada sábado a ũa eigreja que chaman Santa María dos Martires, e obridô-xe-lle, e depois foi alá de noite, e abriron-xe-lle as pórtas da eigreja. |
| 246:2 | poder há nas deste mundo | de as abrir e serrar. |
| 246:11 | por fazendas de sa casa | muitas que houv' a fazer. |
| 246:18 | de fóra fazer sas prézes | e começou de chorar. |
| 246:26 | e foi-se pera a vila, | mas non de mui gran vagar. |
| 246:29 | de non entrar, e cuitada | foi ên muit', par San Dinís; |
| 246:38 | en que Déus por sa mercee | quis de mi carne fillar.” |
| 247 | Como ũa meninna naceu céga, e a cabo de déz anos levárona a Santa María de Salas, e déu-lle lógo séu lume Santa María. |
| 247:8 | que serviss' a sa eigreja | e un estadal de cera |
| 247:15 | que rogass' éu a téu Fillo | que de méu marid' houvésse |
| 247:22 | e des hoi mais penssa dela, | ca de mi sól un bocado |
| 248 | Como dous marinneiros se querían matar en Laredo ant' o altar de Santa María, e pola sa gran mercee guardó-os que se non matassen nen se ferissen. |
| 248:2 | guarda-nos que non façamos | quanto podemos de mal. |
| 248:5 | E de tan gran pïadade | un miragre direi ên |
| 248:14 | ben ant' o altar estando, | de peleja mui mortal. |
| 248:22 | ben come se fossen feitos | de pédra ou de metal. |
| 248:29 | e a gente que i éra | loaron de coraçôn |
| 248:30 | a Virgen de que Déus quiso | nacer día de Natal. |
| 249 | Como un maestre que lavrava na eigreja que chaman Santa María d' Almaçán, en Castroxeriz, caeu de cima en fondo, e guardó-o Santa María que se non feriu. |
| 249:1 | Aquel que de voontade | Santa María servir, |
| 249:3 | E de tal razôn com' esta | un miragre vos direi |
| 249:8 | que é en cabo da vila, | muitos maestres de pran |
| 249:11 | non quería, mas lavrava | alí mui de coraçôn |
| 249:15 | El maestr' éra de pédra, | e lavrava ben assaz |
| 249:30 | e nos gaann' o de séu Fillo, | que nos vẽo remiír. |
| 250 | Esta é de loor de Santa María. |
| 251 | Como Santa María levou consigo a meninna de Proença que pedía o fillo aa sa Majestade. |
| 251:3 | En térra de Proença | un gran miragr' achei |
| 251:11 | Porend' a un convento | de donas que dalí |
| 251:15 | séu fillo. E de pédra | éran ambos non d' al, |
| 251:24 | ou fruita que achasse | de mui bõa odor; |
| 251:29 | de pedir o séu fillo | da omagen entôn |
| 251:45 | chorando e dizendo: | “Monjas, de mal talán |
| 251:53 | d' al senôn de méu fillo, | e dade-mio en paz.” |
| 251:59 | E sobr' est' ao Papa, | que ten logar de Déus, |
| 251:61 | parentes a levaron | día de San Matéus, |
| 251:69 | diss' à ama da moça, | “e se de Satanás |
| 252 | Como Santa María guardou ũus hómẽes que non morressen dejuso dun gran monte de arẽa que lles caeu dessuso. |
| 252:6 | a vai de mal e de mórte, | e daquesto nunca érra. |
| 252:7 | En Castroxeriz foi esto | de que vos quéro contar, |
| 252:8 | que por fazer a igreja, | de que vos fui ja falar, |
| 252:13 | os acorreu muit' aginna | e os defendeu de mal |
| 252:20 | aa Virgen grorïosa, | Madre de Nóstro Sennor, |
| 253 | Como un roméu de França que ía a Santïago foi per Santa María de Vila-Sirga, e non pod' ên sacar un bordôn de férro grande que tragía en pẽedença. |
| 253:1 | De grad' há Santa María | mercee e pïadade |
| 253:2 | aos que de séus pecados | lla péden con homildade. |
| 253:4 | de todo-los pecadores, | e abrigo e conssello; |
| 253:11 | Un hóme bõo morava | ena vila de Tolosa |
| 253:14 | mostrou-lle ben que havía | del mercê de voontade. |
| 253:19 | Des i un bordôn levasse | de férro en que houvésse |
| 253:20 | de livras viínt' e quatro | e, como quér que podésse, |
| 253:22 | ant' o altar de San Jame, | e non foss' en poridade. |
| 253:23 | El fez lóg' o mandamento | de séu abade sen falla, |
| 253:25 | de viínt' e quatro livras, | que non mingou nimigalla; |
| 253:29 | que chaman de Vila-Sirga, | e preguntou aa gente |
| 253:35 | O roméu, que muit' amava | a Virgen de ben comprida, |
| 253:39 | E perdôn de séus pecados | pidiü ben alí lógo |
| 253:50 | séu cuid', e disse chorando: | “Ai, Madre de Déus, catade |
| 253:61 | sólto de sa pẽedença, | pois que lle tolleu tan féra |
| 253:62 | cárrega que el levava | do férr' e de sa maldade. |
| 253:65 | enquanto viveu, de grado | a Virgen Santa María. |
| 253:68 | e nos guarde de pecado, | d' érr' e de mao boliço, |
| 254 | Como dous monges que saíron da orden foron livres dos dïabos polo nome de Santa María que ementaron. |
| 254:22 | e livre de vóssas mãos | con séu Fillo grorïoso.” |
| 254:30 | e de Déus perdôn houvéron, | que é Sennor pïadoso. |
| 255:8 | polos pecadores de mal guardar, |
| 255:14 | e mui fremosa e de bõo sen, |
| 255:19 | de que mazéla |
| 255:23 | e morada de sũu fezéron |
| 255:54 | e fez recadar de mui mal talán |
| 255:57 | de com' houvéra |
| 255:70 | ant' a igreja da Madre de Déus, |
| 255:95 | chẽa de lenna foi, com' aprendo, |
| 255:96 | e de fógo, dond' houv' ela pavor; |
| 255:99 | de que a Ama |
| 255:100 | de Déus defendía. |
| 255:124 | mui de dur diría. |
| 256 | Como Santa María guareceu a reínna Dona Beatriz de grand' enfermidade, porque aorou a sa omage con grand' esperança. |
| 256:8 | Don Fernando, a Capéla | e de crischãos poblou; |
| 256:13 | non vistes do que foi ela; | ca pero de Monpislér |
| 256:21 | fez trager ũa omagen, | mui ben feita de metal, |
| 256:22 | de Santa Marí' e disse: | “Esta cabo mi será, |
| 256:24 | que de todos estes maes | que atán tóste guarrei; |
| 256:28 | de todos aqueles maes | guariu a Reínna tan ben |
| 256:30 | Porên será de mal siso | o que a non loará. |
| 257:5 | foi guardar relicas da Madre de Déus e Filla |
| 257:6 | e de santos; e direi com', e Déus i m' ajude. |
| 257:7 | As relicas éran muitas de Santa María |
| 257:8 | e de santos e de santas, por que Déus fazía |
| 257:17 | mais as de Santa María éran ben guardadas, |
| 258:2 | hómees de cinque pães, | que quér pód' acrescentar. |
| 258:3 | E de tal razôn com' esta | un miragre vos direi |
| 258:11 | ía mui de bõa mente, | e dava ben a comer |
| 258:14 | de que pois pães fezéssen, | con que os fosse fartar. |
| 258:21 | e déu-lles a massa toda | quanta pera si de pran |
| 258:32 | e a madre mui cuitada | foi correndo de randôn |
| 258:37 | a Madre de Jesú-Cristo, | por aquesta grãadez |
| 259:5 | de dous jograres que fez ben querer; |
| 259:6 | mas o démo provou de os partir. |
| 259:20 | partid', e ambos mui de coraçôn |
| 259:22 | façades, ca vos non hei de falir.” |
| 259:25 | a que chaman fógo de San Marçal, |
| 259:30 | que nunca mentiu nen há de mentir. |
| 259:35 | Quand' esto viu o bispo de mal sen, |
| 259:41 | e tan ben sãan as gentes de pran, |
| 260 | Esta é de loor de Santa María. |
| 260:7 | e é de ben comprida, |
| 261 | Esta é da bõa dona que desejava veer mais d' al hóme bõo e de bõa vida, e bõa dona outrossí. |
| 261:2 | quisér, en sa vida há de guardar |
| 261:3 | como punne de lles fazer prazer |
| 261:4 | e se guarde de lles fazer pesar. |
| 261:13 | e ela con sabor de o veer |
| 261:15 | que se de Déus quiséss' algo falar, |
| 262:9 | e porende muitas gentes | de todas partes van i; |
| 262:11 | A hóra de madodinnos | fezo a térra tremer |
| 262:12 | con torvões e coriscos | de todas partes caer, |
| 262:16 | e os santos e as santas | começaron de cantar |
| 262:22 | e ficou ben de séus nembros | toda sãa e enteira. |
| 262:30 | de séus pecados, e foi-lles | entôn a Virgen porteira. |
| 262:36 | cantaron “Salve Regina”, | chorando de coraçôn. |
| 263 | Como Santa María apareceu a un hóme que éra tolleito de todo-los nembros e disse-lle que se fezésse levar a sa igreja e sería lógo são. |
| 263:7 | de Déus, e que ar sejamos | sen coita e sen door; |
| 263:9 | E daquest' un gran miragre | mui préto de Santandér |
| 263:11 | havía d' haver saúde, | que qual de séus nembros quér |
| 263:15 | e chorando e gemendo | non quedava de dizer |
| 263:23 | Diss' ela: “Fas ũa missa | cantar, ca de cérto sei |
| 263:24 | que pois que o Córpo vires | de Déus que por ti morreu, |
| 263:27 | mas a missa que te digo | da Madre de Déus farás |
| 263:32 | Diss' ela: “Santa María, | de que Déus carne prendeu.” |
| 263:35 | e viu o Córpo de Cristo, | que chorando aorou, |
| 263:40 | de valer a quena chama, | com' a aqueste valeu. |
| 264:5 | de rogar a séu Fillo, | ca sempre por nós óra |
| 265:9 | en firm' esperança de nos fazer ben |
| 265:11 | Est' hóme de linnage foi non rafez, |
| 265:12 | mais de grand', e sempre des sa meninnez |
| 265:15 | de saber. E soube sempre ben sen mal, |
| 265:20 | e pois foi de missa, mui ben a cantou |
| 265:22 | de mouros, e levado foi en prijôn |
| 265:26 | sempr' a Déus rogava mui de coraçôn |
| 265:41 | prazer con el houv' e en orden de San |
| 265:53 | que fezo de cartas dous pares ou tres |
| 265:71 | de Déus nósso Padre que en céo sé. |
| 265:74 | está; por que vós tóste de sugeçôn |
| 265:82 | que el de si veja mui maa vijôn.” |
| 265:101 | e se cantar ou loor éu de ti dix |
| 266 | Como Santa María de Castroxerez guardou a gente que siía na igreja oíndo o sermôn, dũa trave que caeu de cima da igreja sobr' eles. |
| 266:1 | De muitas guisas miragres | a Virgen esperital |
| 266:2 | faz por que en Déus creamos | e por nos guardar de mal. |
| 266:7 | Aquesto foi na igreja | que chamada é de pran |
| 266:8 | de todos Santa María, | e muitas gentes i van |
| 266:9 | tẽer alí sas vegías | e de grad' i do séu dan |
| 266:14 | podéss' i muita de gente, | pero non descomunal. |
| 266:21 | que de cima non podía | niũa ren caer i |
| 267:1 | A de que Déus pres carn' e foi dela nado, |
| 267:6 | Pois un séu miragre vos direi de grado |
| 267:18 | de lla aduzer éra muit' entregado. |
| 267:20 | de coraçôn, disse ca en romaría |
| 267:21 | a Rocamador de bõa ment' iría |
| 267:47 | “Ai, Madre de Déus,” diss' el, “téu ben m' ajude, |
| 267:48 | tu que és Sennor santa de gran vertude; |
| 267:50 | nembra-te de mi que ando tan coitado. |
| 267:64 | ca tornou o mar mansso de qual ant' éra. |
| 267:74 | de Santa María foi el i chegado. |
| 267:79 | E o mercador, pois se tornou de França |
| 268 | Como Santa María guareceu en Vila-Sirga ũa dona filladalgo de França, que havía todo-los nembros do córpo tolleitos. |
| 268:1 | Gran confïança na Madre | de Déus sempr' haver devemos |
| 268:2 | por muitos bõos miragres | que faz, de que nós loemos. |
| 268:7 | Ũa dona filladalgo, | que ben de térra de França |
| 268:9 | e servindo-a de grado | sempre sen nulla dultança, |
| 268:14 | non ll' havían romarías | de santos, com' aprendemos. |
| 268:16 | roméus que de Santïago | ían foron-lle contando |
| 268:24 | de Vila-Sirga de grado | vaa, que éu sãa seja |
| 268:26 | ca nós vida e saúde | todos de ti atendemos.” |
| 268:33 | diz: “Ai, Sennor poderosa, | nembra-te de mi mesquinna, |
| 268:35 | sennor manssa, Sennor bõa, | de todos bẽes comprida, |
| 268:42 | de quantos nembros havía | mais tóste ca vos dizemos. |
| 268:44 | tornou-se pera sa térra | e foi de Santa María |
| 269 | Como un menino que éra sordo e mudo resuscitó-o Santa María per rógo de sa madre do menino e fez-lle cobrar o falar e o oír. |
| 269:1 | A que poder há dos mórtos | de os fazer resorgir, |
| 269:26 | diz: “Sennor, de bõa mente | o farei éu, sen mentir.” |
| 269:27 | E ar diss' outra vegada: | “De bõa mente verrei.” |
| 269:34 | que me quería de grado | dos pecados repentir. |
| 269:38 | respondí que mui de grado | quería con ela ir.” |
| 269:42 | loores; e de nós seja | loada, se por ben vir. |
| 270 | Esta é de loor de Santa María. |
| 270:2 | devemos muit' a Virgen | loar de coraçôn. |
| 270:3 | Pero que noit' e día | punnamos de pecar, |
| 270:17 | de nós quen nos fezéra, | e vẽo-se fazer |
| 270:25 | e Danïél profeta, | que dita de pastor |
| 270:32 | falou e de séu Fillo | profetizou assí, |
| 271 | Esta é de como ũa nave estedéra tres meses en un río e non podía saír porque a combatían mouros, e Santa María sacou-a en salvo. |
| 271:19 | ca como quér que ben crean | en Déus os de Portogal, |
| 271:22 | porên cada un prometa | de grado do que tevér. |
| 271:31 | E todos Santa María | roguemos de coraçôn |
| 271:39 | serviç' a Santa María | muito será de bon sen, |
| 272 | Como Santa María fez en San Joán de Leterán en Roma que se mudasse ũa sa omagen da ũa parede da igreja na outra. |
| 272:7 | E de tal razôn miragre | vos contarei que oí |
| 272:9 | en ũa eigreja nóbre | de Leterán que há i, |
| 272:17 | mas a Virgen, de Déus Madre, | ll' amolgou o coraçôn, |
| 272:18 | per que entrou na eigreja | e começou de chorar. |
| 272:21 | de tanto mal que fezéra, | e sobr' aquesto cuidou. |
| 272:27 | que éste da grorïosa | Virgen e Madre de Déus, |
| 272:30 | pecados que ũa péça | de térra ant' o altar |
| 272:39 | do grand' érro que te dixe | come hóme de mal sen; |
| 272:41 | de coraçôn t' há parcida | a Sennor que nos mantên. |
| 273:1 | A Madre de Déus que éste | do mundo lum' e espello, |
| 273:6 | pero térra avondada | de perdiz e de cõello. |
| 273:9 | mas pequena e mui póbre | e de todo menguadosa, |
| 273:30 | de sacar end' un enteiro, | nen quen lle dissésse dello. |
| 273:33 | pender de cima do ombro | dous fíos, e espantado |
| 274:12 | atán muito o dïabo, | que o houve de forçar |
| 274:19 | que ademais éra béla | e de mui rico lavor, |
| 274:34 | mestér de t' alá tornares, | ca éu téu mal non querría. |
| 274:35 | Aínda de ta fazenda | mais te desenganarei: |
| 274:52 | aquí u óra orava | vẽo a Madre de Déus |
| 274:54 | feitos sempre vós loade | de tal Sennor todavía, |
| 275 | Como Santa María de Terena guariu dous freires do hespital que ravïavan. |
| 275:2 | sãar-nos póde de gran ravia mortal. |
| 275:6 | de dous raviosos freires do Hespital |
| 275:8 | de Moura; mas foi-lles atal mal prender |
| 275:9 | de ravia, que se fillavan a morder |
| 275:12 | de si ou d' outros que podían tomar, |
| 275:14 | de lïadura fórte descomunal. |
| 275:16 | que logar éste de mui gran devoçôn, |
| 275:24 | de cima dun outeiro u assomou, |
| 275:44 | de séu haver, que eno logar meteu; |
| 275:49 | como Sennor mui nóbr' e de mui gran prez |
| 276 | Como Santa María do Prado, que é cabo Segóvia, guariu un monteiro del Rei dũa campãa que lle caeu de suso. |
| 276:2 | tevér, de todo mal guarrá. |
| 276:5 | en Prad' a Sennor de prez, |
| 276:28 | Ca de guisa ferid' é |
| 276:59 | de que é mui grãada; |
| 276:60 | porên de todos sen al |
| 277:6 | haver gran gente de mouros | que s' ên foron, e foi ben. |
| 277:7 | Eles de Lisbõa éran, | e atal preito poséron |
| 277:9 | E porên de sũu todos | foron correr, e houvéron |
| 277:10 | d' achar un cérvo no monte, | mui mais grósso ca de bren, |
| 277:11 | que punnou de fogir deles. | Mas tóste o acalçaron |
| 277:14 | ca de tod' outra vïanda | eles non tiínnan ren. |
| 277:17 | por honrra da Virgen santa, | sól de comer non penssavan |
| 277:23 | de jajũar en tal térra | e andand' en cavalgada; |
| 277:29 | e macar que se preçavan | de fórtes muit' e d' ardidos, |
| 278 | Como ũa bõa dona de França, que éra céga, vẽo a Vila-Sirga e teve i vigía, e foi lógo guarida e cobrou séu lume. E ela indo-se pera sa térra, achou un cégo que ía en romaría a Santïago, e ela consellou-lle que fosse per Vila-Sirga e guarecería. |
| 278:4 | que mostrou en Vila-Sirga | a Madre de Manüél, |
| 278:6 | pera quen en ela fía | de gran sabor i haver. |
| 278:11 | e de muitas térras éran | os que viínnan alí. |
| 278:12 | Mas ũa dona de França, | céga, per quant' aprendí, |
| 278:14 | que non sãou de sa ida | que sól podésse veer. |
| 278:18 | préto de nósso caminno, | e i podemos jazer.” |
| 278:33 | ollos o lum' i cobrara, | mas pois a Madre de Déus |
| 279:17 | de todo ben e do mal sãador? |
| 280 | Esta é de loor de Santa María. |
| 280:2 | ca espell' é de Santa Eigreja. |
| 280:6 | de que o dém' há mui grand' enveja. |
| 281:5 | que fosse de maior guisa, | e tal astragueza pres |
| 281:7 | El non éra de mal siso | nen deserrado en al, |
| 281:10 | de grand' algo que houvéra | non ll' houv' ên ren a ficar. |
| 281:12 | “Mesquinno desamparado, | que será 'gora de mi? |
| 281:26 | de os negar, e negó-os; | tanto ll' houv' a preegar. |
| 281:32 | de sa Madre non negares, | mais dou-che mui grand' haver; |
| 281:33 | demais negasch' os séus santos, | mais al mi hás de prometer |
| 281:36 | e foi con el Rei de França | un día a un sermôn, |
| 281:38 | entrou e houve vergonna | de se del assí quitar. |
| 281:39 | A magestade de Santa | María viu u ficou |
| 281:40 | de fóra o cavaleiro, | e a sa mão levou |
| 281:44 | e non entrou na eigreja, | mais algur de fóra 'stá.” |
| 281:45 | E fezo catar de fóra | quaes estavan alá, |
| 281:47 | Diss' el Rei: “Santa María | mui pagada de vós é, |
| 281:58 | e peço-lle que se queira | de mi pecador nembrar.” |
| 281:64 | de vós haverdes pobreza | en méu rein' e ontr' os méus.” |
| 282 | Como Santa María acorreu a un moço de Segóbia que caeu dun sobrado mui alto, e non se feriu porque disse: “Santa María, val-me.” |
| 282:9 | un fillo de Dïag' Sánchez, | un cavaleiro que sei |
| 282:14 | de cóstas, cabeça juso, | e foi caer ena cal. |
| 282:17 | e outrossí fez a madre, | que o mui de coraçôn |
| 282:23 | Diss' el: “Non, ca en saendo | chamei a Madre de Déus, |
| 282:28 | déron a Santa María, | Madre de Nóstro Sennor; |
| 283 | Como Santa María de Terena sãou un clérigo da boca que se lle torcera mui fèramente. |
| 283:24 | de quantos vós fordes partir |
| 283:25 | de vóssas eigrejas e ir |
| 283:40 | e de guisa tórto ficou |
| 283:49 | Entôn todos de coraçôn |
| 284:1 | Quen ben fïar na Virgen | de todo coraçôn, |
| 284:2 | guardá-lo-á do démo | e de sa tentaçôn. |
| 284:12 | que contra ũa pórta | mui de rijo catou; |
| 284:16 | mas muita de paravla | sobeja lle creceu |
| 284:33 | ca tu de pïadade | madr' és; porend' aquí |
| 284:34 | me guarda do dïabo | chẽo de traïçôn.” |
| 284:35 | E quand' est' houve dito, | começou de riír |
| 285 | Como Santa María fez aa monja que non quis por ela leixar de s' ir con un cavaleiro que se tornass' a súa ôrdin, e ao cavaleiro fez outrossí que fillasse religïôn. |
| 285:5 | que, per com' éu aprendí, éra de mui bon semellar |
| 285:6 | e de fremoso parecer e apósta mininna; |
| 285:11 | Sen tod' esto de linnage muit' alt' éra, e mellor |
| 285:14 | porque muito a preçava de sen, a abadessa; |
| 285:16 | ja mais aquela monja | nunca de si partía, |
| 285:54 | como non saiu a ele, de que mui gran querela |
| 285:66 | tẽuda de rogar-lle | por ti, nen m' oïría.” |
| 285:67 | A monja con mui gran coita de con séu amigo s' ir, |
| 285:68 | macar de noit' aa igreja foi; na magestade |
| 285:78 | a fez sennor de sa herdade, mais ca ll' el disséra. |
| 286:9 | por un hóme que sempr' ía | rogar-lle de coraçôn |
| 286:12 | oraçôn, jazend' en prézes, | que o guardasse de mal |
| 286:14 | E jazend' assí un día, | houve-lle de contecer |
| 286:28 | por dar-lle con ũa pédra; | mais viu de como caeu |
| 286:32 | aa Virgen grorïosa, | Madre de Nóstro Sennor, |
| 287 | Como Santa María de Scala, que é a par de Jénüa, livrou ũa mollér de mórte que ía alá per mar en romaría. |
| 287:6 | saber: foi ena ermida | de Scala, que prét' é ên. |
| 287:13 | que a guareceu de mórte, | com' oïredes per mi; |
| 287:14 | e de como foi aquesto, | non vos ên negarei ren. |
| 287:17 | aa ermida de Scala | per mar, ca per térra non, |
| 287:20 | mais o falsso, que havía | gran sabor de a matar, |
| 287:23 | Quand' esto viu o marido, | de coraçôn lle pesou |
| 288 | Como un hóme bõo de relijôn foi veer a igreja u jazía o córpo de Sant' Agostín, e viu i de noite Santa María e grandes córos d' ángeos que cantavan ant' ela. |
| 288:1 | A Madre de Jesú-Cristo, | vedes a quen aparece: |
| 288:2 | a quen o ben de séu Fillo | e dela haver merece. |
| 288:5 | que de lle fazer serviço | sempr' éra muit' aguçoso, |
| 288:6 | e éra de bõa vid' e | quite de toda sandece. |
| 288:15 | E el de noite jazendo, | chegaron i muitos santos |
| 288:19 | E ar cantavan un vésso | en que diz de com' honrradas |
| 288:21 | aqueles que as carreiras | de Déus houvéron andadas |
| 289 | Como Santa María de Tocha guariu un lavrador que andava segando en día de San Quirez, que se lle cerraron os punos ambos. |
| 289:2 | dos que lles érran, a Madre | de Déus lles val sen dultança. |
| 289:4 | fez na eigreja de Tocha | a Virgen; porên m' oíde |
| 289:5 | todos mui de voontade | e mercee lle pedide |
| 289:6 | que vos gãe de séu Fillo | dos pecados perdoança. |
| 289:8 | de San Quireze segava | ũa messe per gran sésta, |
| 289:10 | de pallas, per que cuidava | do sól haver amparança. |
| 289:11 | E porque en aquel día | de San Quireze segava, |
| 289:13 | o mãoll' alçar de térra | con ele se ll' apertava |
| 289:14 | de guisa que non podía | haver ende delivrança. |
| 289:19 | de segaren; mais tan tóste | aquel lavrador levaron |
| 289:23 | que fezéra, e chorando | el muit' e de voontade, |
| 289:28 | lle valeu, que sempr' acórre | de grad' aos pecadores, |
| 290 | Esta é de loor de Santa María. |
| 290:4 | a que de bondades non houve par |
| 290:8 | de tan nóbr' e tan honrrada Sennor, |
| 290:9 | de que naceu Déus, hóm' e Salvador, |
| 290:15 | de quant' a bondad' e a prez convên, |
| 290:18 | a Madre de Déus, Virgen sen falir; |
| 290:24 | ca por aquest' o de Déus haverá. |
| 290:26 | há de loar tal Sennor, que haver |
| 290:27 | nos fez amor de Déus e connocer |
| 291 | Como Santa María tirou un escolar de prijôn en Touro porque lle fezéra ũa cantiga eno cárcer jazendo. |
| 291:3 | Ca loada de tod' hóme | devía sempr' a seer, |
| 291:19 | de quanto pesar fezéra | a Déus e como pecou |
| 291:23 | “Virgen santa, de Déus Madre, | que font' és de todo ben, |
| 291:25 | mas tu que nunca faliste | a quen te chamou de ren, |
| 291:30 | nunca me de téu serviço, | Sennor, querrei alongar.” |
| 291:31 | Entôn, no cárcer jazendo, | a esta Sennor de prez |
| 291:34 | que o cantar houve feito, | o começou de cantar. |
| 291:36 | apareceü-ll' a Virgen, | a que de todo ben praz, |
| 291:46 | este feito que hajades | gran sabor de a honrrar. |
| 292 | Como el Rei Don Fernando vẽo en visiôn ao Tesoureiro de Sevilla e a Maestre Jorge que tirassen o anél do séu dedo e o metessen no dedo da omagen de Santa María. |
| 292:3 | E de tal razôn com' esta | vos direi com' ũa vez |
| 292:5 | polo bon Rei Don Fernando, | que foi comprido de prez, |
| 292:6 | d' esforç' e de grãadeza | e de todo ben, sen mal. |
| 292:7 | De mannas e de costumes, | per quant' éu del aprendí, |
| 292:21 | e quand' algũa cidade | de mouros ía gãar, |
| 292:39 | Esto foi quando o córpo | de sa madre fez vĩir |
| 292:40 | de Burgos pera Sevilla, | que jaz cabo d' Alquivir, |
| 292:44 | a omagen de séu padre | fez põer como convên |
| 292:45 | de seer rei en cadeira, | e que sa espada ten |
| 292:50 | que o ten por mui mais nóbre | ca se fosse de cristal. |
| 292:60 | di a méu fillo que ponna | esta omagen de San- |
| 292:61 | ta María u a minna | está, ca non é de pran |
| 292:62 | guisado de seer tan alte | com' ela, nen tan igual. |
| 292:64 | ca dela tiv' éu o reino | e de séu Fillo mui bél, |
| 292:66 | na sa eigreja de Burgos | do mõesteiro reial.” |
| 292:81 | Entôn lle contou o sonno, | ben de tal guisa medês |
| 293 | Como un jograr quis remedar como siía a omagen de Santa María, e torceu-se-lle a boca e o braço. |
| 293:1 | Par Déus, muit' é gran dereito | de prender grand' ocajôn |
| 293:2 | o que contrafazer cuida | aquel de que há faiçôn. |
| 293:3 | Ca, segund' escrit' achamos, | Déus a fegura de si |
| 293:13 | mas o dém', a que criía | de conssello, fez-ll' atal |
| 293:26 | e correndo à eigreja | o levaron de randôn. |
| 293:35 | houvéron quantos i éran, | loand' a Sennor de prez, |
| 294 | Como ũa mollér que jogava os dados en Pulla lançou ũa pédra aa omagen de Santa María, porque perdera, e parou un ángeo de pédra que i estava a mão e recebeu o cólbe. |
| 294:11 | Aquesta mollér cativa | foi de térra d' Alemanna; |
| 294:14 | por que guardados sejades | de seerdes descreentes. |
| 294:16 | de pédra mui ben lavrada | sobre la pórta siía, |
| 294:19 | éran come senllos livros | de mui gran sinificança, |
| 294:29 | E quantos aquesto viron | fillaron lógo de chão |
| 294:34 | mui mais ca ante non éra | de todas aquelas gentes. |
| 295:7 | de mui ricos panos d' ouro | e de mui nóbre lavor, |
| 295:28 | en ela e que rogassen | por el Rei de coraçôn. |
| 295:44 | e al Rei en outro día | llo contaron e de ren |
| 295:50 | e de muitas de maneiras, | a queno ben comedir. |
| 296 | Como Santa María apareceu a un monje na cibdade de Conturbél e mostrou-lle como a servisse. |
| 296:6 | por muitos de miragres | que faz quand' ela quér. |
| 296:13 | os gẽollos ficados, | e mui de coraçôn |
| 296:28 | aquel frade de grado, | e quanto lle mandou |
| 297:2 | ben assí é mal creente | de non creer o que vee. |
| 297:18 | daquel de que é fegura, | macar hóm' a el non vee. |
| 298 | Como Santa María de Seixôn guariu ũa mollér de demónio. |
| 298:4 | e graça de no-los érros perdõar; |
| 298:5 | amor nos ar móstra de por nós rogar |
| 298:10 | e de o oír haveredes sabor. |
| 298:16 | de non tardar muito; e guisou porên |
| 298:32 | Jesú de ti quiso, se for téu prazer, |
| 298:33 | de mi t' amercẽa e o téu poder |
| 298:45 | que de ti pres carne, Virgen, rógo-t' éu |
| 298:46 | que t' amercees de mi que sofredor |
| 298:47 | soon de gran coita que mi o démo dá |
| 298:49 | ai, Madre de Déus, Sennor, tólle-mio ja, |
| 298:55 | E a bõa dona, pois se viu de pran |
| 299:1 | De muitas maneiras Santa María |
| 299:4 | e de mio oírdes vos rogaría |
| 299:5 | de bõa ment', e per el vos faría |
| 299:6 | saber servir a comprida de ben. |
| 299:17 | viu a Madre de Déus que lle dizía: |
| 299:28 | de a non dar al Rei fillou perfía; |
| 299:32 | de non dar o que te mandad' havía |
| 299:35 | O freire lóg' ante de tercer día |
| 300 | Esta é de loor de Santa María. |
| 300:17 | de Déus e ar perdõados |
| 300:38 | porque sõo de séu bando, |
| 300:56 | de como perdí méus días |
| 301 | Como Santa María de Vila-Sirga tirou un escudeiro de prijôn, que o tiínnan en Carrôn pera matar. |
| 301:9 | pero sempre jajũava | días de Santa María, |
| 301:10 | na sa mercee fïando, | mui comprida de mesura. |
| 301:14 | dos coitados, tu me guarda | de tan gran malaventura |
| 301:18 | e des hoi mais te prometo | que me guarde de loucura.” |
| 302 | Como Santa María de Monsarrat descobriu un furto que se fez na sa igreja. |
| 302:1 | A Madre de Jesú-Cristo, | que é Sennor de nobrezas, |
| 302:4 | hómees de bõa vida | e por verdade mostraron |
| 302:5 | que fezo Santa María | de Monssarrat, e contaron |
| 302:11 | Outro día de mannãa, | des que as missas oíron, |
| 302:17 | e que disséss' ante todos | de com' havía errado, |
| 302:20 | Madre de Déus pïadosa, | santa e mui justiceira, |
| 303 | Como ũa omagen de Santa María falou nas Ólgas de Burgos a ũa moça que houve medo. |
| 303:4 | de Burgos, e se m' oírdes, | direi-vo-lo tod' enteiro, |
| 303:27 | de mia tía, que aquesto | nunca lle venna emente.” |
| 303:29 | “Aquesto que me tu rógas | farei éu de bõa mente, |
| 303:32 | pero recebeu esforço | de que foi mui conortada; |
| 303:37 | e en logar de com' ante | a fería, faagou-a, |
| 304 | Esta é como Santa María de Ribéla non quér que arça outr' óio ant' o séu altar senôn d' olivas que seja ben claro e muit' esmerado. |
| 304:7 | d' ôrdin de San Bẽeḯto. | E óra chus da eigreja |
| 304:12 | ca macar ard' ant' os outros | de linaça, sól penssado |
| 305 | Como Santa María fez ũa carta de pẽedença que tragía ũa mollér pesar mais en ũa balança que quant' haver poséron na outra |
| 305:2 | ca per ela guaannamos | de Déus mui grandes perdões. |
| 305:5 | gran pról de vóssa fazenda | vos terrá, se vos guardardes |
| 305:6 | de fazer per que perçades | d' haver de Déus galardões. |
| 305:12 | E el déu-lla de tal guisa, | mandando-lle que fezésse |
| 305:16 | e a mollér mui de grado | a fillou e pois guardou-a |
| 305:30 | u somos non é costume | de dar d' outra guisa dões.” |
| 305:32 | que non tragu' ergu' esta carta, | que é de mia pẽedença” |
| 305:34 | se é carta de soltura | ou se é de petições.” |
| 305:39 | Ela havendo na Virgen, | Madre de Déus, gran fïança, |
| 305:42 | que non morresse de fame | a 'scusa polos rancões. |
| 305:50 | per ren podésse de térra. | Entôn fillou dous bolssões |
| 305:51 | que meteü na balança, | chẽos de prata e d' ouro; |
| 306:1 | Por gran maravilla tenno | de null' hóme s' atrever |
| 306:5 | óra, muit' é de mal siso; | ca as óbras de Déus non |
| 306:11 | Esta eigrej' é aquela | que chaman de Leterán, |
| 306:18 | ela de Spírito Santo | lógo sen neún lezer. |
| 306:29 | suso per cima do ventre; | muito sodes de mal sen |
| 306:42 | por nos fazer de sa Madre | a verdade connocer. |
| 307 | Como Santa María tolleu ũa gran tempestade de fógo en térra de Cecilla. |
| 307:1 | Toller pód' a Madre de Nóstro Sennor |
| 307:4 | un mui gran miragre a Sennor de prez |
| 307:7 | Cezilla é ũa ínssoa de mar |
| 307:9 | de toda-las cousas que pód' hóm' achar |
| 307:12 | que veen de longe os que van alá, |
| 307:13 | que Mongibél chaman, e de fógos dá |
| 308 | Como Santa María guariu ena cibdade de Rara ũa mollér hidrópica. |
| 308:1 | De todo mal pód' a Virgen | a quena ama sãar, |
| 308:5 | qu' é en térra de Sosonna, | e per com' oí contar, |
| 308:9 | de lle fazer nulla cousa | que lle jouvéss' en pesar, |
| 308:12 | rogando-lle que do démo | a guardass' e de pecar |
| 308:13 | e de caer en grand' érro | e de mui mal enfermar. |
| 308:19 | Estando en esta coita, | esforçou-se de falar, |
| 308:21 | que por Déus aa eigreja | punnassen de a levar, |
| 308:22 | que ant' o altar podésse | o Córpo de Déus fillar. |
| 308:29 | foi com' óvo de galinna; | a terceira, sen dultar, |
| 308:30 | éra come de poomba, | muito-las foron catar. |
| 309:6 | por acrecentar a lee | de Déus, séu Fill' e séu Padre. |
| 309:11 | En aquel tempo tan bõo, | de que vos éu óra digo, |
| 309:12 | éra o póbro de Roma | todo atán muit' amigo |
| 309:14 | a creença de séu Fillo | Jesú-Crist' e de Déus Padre. |
| 309:21 | de fazê-la atá quando | de Déus tal sinal houvéssen |
| 309:28 | de Roma que mia eigreja | façan lógo mantenente |
| 309:33 | que de Déus aquesto éra, | foi chorand' e non riíndo |
| 309:52 | vẽéron a aquel lógo | muit' a guisa de crischãos, |
| 309:56 | a honrra da Santa Virgen, | Filla de Déus e Esposa, |
| 309:57 | de que ele prendeu carne, | que foi mui maravillosa |
| 310 | Esta é de loor de Santa María. |
| 310:3 | de nós, ca no mundo nada |
| 310:7 | eno córpo de sa madre, |
| 310:9 | E ar foi de Déus amada, |
| 310:11 | e de todo ben comprida |
| 310:16 | de ti nacerá aginna.” |
| 310:18 | de Déus poderos' e fórte, |
| 311 | Como Santa María de Monsarrat resuscitou un hóme que ía alá en romaría e morreu na carreira. |
| 311:2 | aquest' é de mal recado | e hóme de maa fé. |
| 311:7 | E de tal razôn miragre | vos quéro óra mostrar, |
| 311:9 | que a Virgen grorïosa | de Monssarraz quis mostrar |
| 311:14 | d' Agosto de sũu fossen, | dizendo: “Logar sant' é.” |
| 311:19 | E fezo ventos mui grandes | e começou de chover |
| 311:30 | levou ja de ti a alma; | e, mal pecad', assí é.” |
| 311:41 | “Mentes a guisa de mao, | ca mia alm' a perdiçôn |
| 311:42 | fora, se non foss' a Virgen, | que chav' é de nóssa fé, |
| 311:43 | que me livrou de sas mãos | u éra en poder séu; |
| 311:46 | de ren que por ela faça, | ca mui ben empregad' é.” |
| 311:48 | aa Virgen grorïosa, | Madre de Nóstro Sennor, |
| 312 | Como o cavaleiro non pude comprir sa voontade con sa amiga na casa en que lavraran a omagen de Santa María. |
| 312:3 | Ca muit' é cousa sen guisa | de fazeren avolezas |
| 312:4 | os que creen ena Virgen, | que é Sennor de nobrezas, |
| 312:14 | fazer ũa sa omagen | de mui nóbr' entalladura. |
| 312:38 | e desta guisa sería | quite de toda rancura. |
| 312:42 | de fazer mollér manceba | saír tóste de cordura. |
| 312:54 | Mais o logar foi pequeno | e de mui grand' angostura. |
| 312:56 | tornou-se lóg' aa outra | u jouvéra de primeiro; |
| 312:67 | Demais fezo fazer lógo | ũa lampada de prata |
| 312:69 | e foi pois de bõa vida | e quitou-se de barata |
| 312:70 | maa e de mao siso | e de toda travessura. |
| 313 | Esta é da nave que andava en perígoo do mar, e os que andavan en ela chamaron Santa María de Vila-Sirga, e quedou lógo a tormenta. |
| 313:1 | Alí u todo-los santos | non han poder de põer |
| 313:2 | consello, pono a Virgen, | de que Déus quiso nacer. |
| 313:3 | Ca razôn grand' e dereito | é de mais tóste prestar |
| 313:6 | e feze-a de vertudes | font' e déu-lle su poder. |
| 313:9 | connoceredes de cérto | que sabença do gran Rei, |
| 313:10 | séu Fillo, de pran há ela | por tal miragre fazer. |
| 313:12 | a Virgen Santa María | de Vila-Sirga con séu |
| 313:14 | ca éu de loar séus feitos | hei sabor e gran prazer. |
| 313:26 | de grado séus seerían | se lles quisésse valer. |
| 313:33 | des i das enfermidades | son ben guaridos de pran, |
| 313:35 | E diz: “Varões, chamemos | óra de bon coraçôn |
| 313:36 | a Virgen Santa María | de Vila-Sirga, e non |
| 313:38 | ca a sa vertude santa | no-nos há de falecer.” |
| 313:40 | e o crérigo dizendo: | “Madre de Nóstro Sennor, |
| 313:41 | pois guaannas de téu Fillo | perdôn ao pecador, |
| 313:43 | te quéras de nós, coitados, | e valla-nos o téu ben |
| 313:52 | e lógo de mui bon grado | “Salve Regina” cantou |
| 314 | Como Santa María guareceu ũu cavaleiro de Segóvia que havía perdudo o lume dos ollos. |
| 314:1 | Quen soubér Santa María | loar, será de bon sen. |
| 314:4 | e de como foi o feito | todo vo-lo contarei, |
| 314:7 | que ũa dona i éra | que muito de coraçôn |
| 314:11 | e de se tẽer viçoso | havía mui gran sabor; |
| 314:13 | de toda aquela térra, | e diss' a sa mollér: “Ven |
| 314:18 | Pois est' acordad' houvéron, | penssaron lógo de s' ir, |
| 314:22 | en poder e que é Madre | de Déus, fezo que decer |
| 314:43 | mais tu, Virgen, de Déus Madre, | non cates os érros séus |
| 315 | Esta é como Santa María guareceu en Tocha, que é cabo Madride, un meninno que tiínna ũa espiga de triígo no ventre. |
| 315:1 | Tant' aos pecadores | a Virgen val de grado, |
| 315:7 | En ũ' aldea préto | de Madride morava |
| 315:11 | pola Virgen bẽeita, | de como vos diremos. |
| 315:20 | houv' ũa grand' espiga | de grãos carregada |
| 315:21 | de triígo, que na boca | meteu e que passada |
| 315:27 | E cuidando que éra | de poçonna aquel feito |
| 315:28 | de coovr' ou d' aranna, | ca sól seer tal preito, |
| 315:33 | de Tocha o levasse, | e esto per concello, |
| 316:1 | Par Déus, non é mui sen guisa | de s' ende mui mal achar |
| 316:7 | de fazer con que lle pese, | nen vos atrever per ren |
| 316:8 | de provar neũa cousa | per u perçades séu ben, |
| 316:19 | a honrra da Grorïosa, | a Virgen Madre de Déus, |
| 316:20 | assí que de muitas partes | viínnan alí roméus; |
| 316:23 | Quand' esto viu Don Martinno, | pesou-lle de coraçôn, |
| 316:34 | toda de cal e de pédra.” | E lógo a fez lavrar. |
| 316:38 | viü lógu' e foi ben são, | e começou de chorar |
| 316:39 | de gran prazer que havía, | ca aquest' avĩir sól |
| 316:41 | fui de que trobei por outra | dona, ca niũa pról |
| 316:45 | mais por ti direi de grado | quanto ben dizer podér, |
| 317:10 | de gentes entôn mui gran romaría |
| 317:12 | de meant' Agosto. E pois chegou i |
| 317:16 | e viu ũa moça, de que se pagou, |
| 317:26 | a quiséssen guardar de sa perfía. |
| 317:27 | As gentes, temendo de lles vĩir mal, |
| 317:30 | Madre de Déus, ca mestér nos sería.” |
| 317:36 | per poucas que de sanna sandeu tornou, |
| 318:6 | e tal miragre com' este | de contar é u xe quér. |
| 318:8 | eno reino de Toledo, | e é logar fórt' assaz, |
| 318:9 | ena eigreja da Madre | de Déus, a que muito praz |
| 318:11 | Alí un crérig' havía | de missa, que devoçôn |
| 318:14 | en com' éra de mal chẽo | vos direi, se vos prouguér. |
| 318:15 | Este cada que podía | mui de grad' ía furtar; |
| 318:17 | ũa cruz grande cobérta | de prata e esfolar |
| 318:23 | de como foi este feito | e o non diz, dé-lle Déus |
| 318:30 | nen ar valer non lle pode | física de Monpislér. |
| 318:37 | e mil vezes eno día | desejava de morrer. |
| 318:41 | por que quantos lo pois vissen | leixassen de fazer mal; |
| 319:2 | de door guarir, non será tan coitosa. |
| 319:5 | de muitas maneiras tóll'; e ben creades |
| 319:14 | saúd' en séu córpo de door dultosa |
| 319:15 | que haja de ravia ou d' outra doença, |
| 319:22 | doeceu de ravia, e foi tan raviosa |
| 319:38 | “Virgen de Déus Madre santa precïosa, |
| 319:41 | fonte de bondades, tu lle dá saúde, |
| 319:46 | préto da eigreja da de Déus esposa. |
| 319:51 | madre de Déus, Virgen, saúde lle déra |
| 319:57 | de Santa María; ca da sa bondade, |
| 319:63 | que é de Déus Madr', e muito a loaron; |
| 320 | De loor de Santa María. |
| 320:14 | u foi de Déus amiga. |
| 320:20 | u perdeu de Déus medo, |
| 321:7 | Esta de Córdova éra | natural, e padecía |
| 321:12 | non catou de dar a méges | todo quanto lle pedissen, |
| 321:28 | de mal, e de vóssa filla | lle contarei a fazenda; |
| 321:42 | está, u se faz o sángui | de Déus do vinno da vinna. |
| 321:44 | eno nome de María | escritas e feguradas; |
| 321:50 | houve sen bever sarópe | nen haver banno de tinna. |
| 322 | Como Santa María guariu ũu hóme en Évora que houvéra de morrer dun ósso que se ll' atravessara na garganta. |
| 322:1 | A Virgen, que de Déus Madre | éste, Filla e crïada, |
| 322:6 | do reino de Déus, séu Fillo, | ond' é Reínna alçada; |
| 322:8 | de doores e de cuitas | acórre con pïadades. |
| 322:9 | E de tal razôn com' esta | vos direi, se m' ascuitades, |
| 322:19 | a houve de tal maneira | que cuidou ser afogado; |
| 322:37 | i estava; e tan tóste | loores de bõa mente |
| 322:38 | déron a Santa María, | a Madre de Déus amada. |
| 323 | Como Santa María ressucitou ũu meninno en Coira, ũa aldea que é préto de Sevilla. |
| 323:2 | é de guardar ben as cousas | que lle son acomendadas. |
| 323:9 | d' Algizira e a térra | de Sevilla tod' a eito |
| 323:16 | dizendo: “Ai éu, méu fillo, | como fico de ti sóo; |
| 323:21 | e os de Coira correndo | todo o logar leixaron |
| 323:30 | non perdeu o hóme bõo | valor de tres dinneiradas. |
| 323:32 | de todo ben, e tan tóste | déu ao mininno vida |
| 323:34 | hóme de ren en sa casa, | nen sól as pórtas britadas. |
| 324:11 | Esta éra tan fremosa | e de tan bõa façôn, |
| 324:18 | de séu Fillo Jesú-Cristo, | que quis hóm' e Déus seer; |
| 324:40 | aa Virgen grorïosa, | Madre de Nóstro Sennor, |
| 325 | Como Santa María de Tudía sacou ũa manceba de cativo. |
| 325:6 | e de Déus en nïún tempo | perdôn haver non devía. |
| 325:7 | E de tal razôn com' esta | direi mui maravilloso |
| 325:15 | Aquesta natural éra | do gran reino de Sevilla, |
| 325:16 | dun logar en que miragres | faz a de Déus Madr' e Filla, |
| 325:31 | A ũa disse con medo | que o faría de grado; |
| 325:34 | aa eigreja da Madre | de Déus que é en Tudía.” |
| 325:42 | atá que préto de Silve | foi quando aluzecía. |
| 325:46 | e diss': “En térra de Tánjar | me sõo como soía.” |
| 325:47 | A pouco rato pois esto | viu gran péça de crischãos |
| 325:54 | e de com' o feito fora | todo lle-lo retraía. |
| 325:56 | aa Virgen grorïosa, | Madre de Déus verdadeira; |
| 325:62 | que me sacou de cativo | u mui coitada jazía.” |
| 326 | Como Santa María de Tudía prendeu os ladrões que lle furtaron as colmẽas. |
| 326:2 | de quen s' atreve de furtá-lo séu. |
| 326:4 | non há hóme razôn de lle furtar |
| 326:5 | nen de roubar-ll' o séu nen llo fillar, |
| 326:9 | en Tudía esta Sennor de prez, |
| 326:13 | por servir a nóbre Madre de Déus, |
| 326:17 | sas colmẽas, de que podéss' haver |
| 326:32 | que de toda a térra a redor |
| 326:35 | E el meesmo non foi i de dur |
| 326:40 | deitadas, e non podían de pran |
| 327 | Como Santa María guariu o crérigo que se lle tornaran as pérnas atrás porque fez ũus panos mẽores dun pano que furtou de sôbelo altar. |
| 327:22 | que ll' entraron tan de rijo | que os non pod' ên tirar. |
| 327:23 | E con mui gran coita féra | que havía de door, |
| 327:28 | e dun gran pano de lenço | fez lóg' o altar cobrir. |
| 327:34 | porên todos começaron | o séu nome de loar. |
| 328 | Esta é como Santa María fillou un logar pera si eno reino de Sevilla e fez que lle chamassen Santa María do Pórto. |
| 328:1 | Sabor há Santa María, | de que Déus por nós foi nado, |
| 328:3 | Ca se ela quér que seja | o séu nom' e de séu Fillo |
| 328:9 | préto de Xerez, que éste | eno reino de Sevilla |
| 328:12 | de pan, de vinno, de carne | e de fruita saborosa |
| 328:13 | e de pescad' e de caça; | ca de todo deleitosa |
| 328:14 | tant' é, que de dur sería | en un gran día contado. |
| 328:21 | o outro é Guadalete, | que corre de mui gran brío; |
| 328:26 | e o haver que gãaron, | de dur sería osmado. |
| 328:32 | de Xerez a ele vẽo, | mouro mui riqu' e sisudo, |
| 328:35 | e ar dizer-ll' outro nome, | de que han gran desconórto |
| 328:37 | de que ven a nós gran dano | e a vós fazen i tórto. |
| 328:41 | que pola hóst' ascuitando | de pousada en pousada |
| 328:48 | de vedar aquele nome, | a gente mais lo dizía; |
| 328:70 | de cujo nome o mundo | será chẽo per méu grado. |
| 329 | Como déus fez a un mouro que fillou a oférta do altar de Santa María que se non mudasse do logar. |
| 329:1 | Muito per é gran dereito | de castigado seer |
| 329:3 | E com' é hóm' atrevudo | de penssar nen comedir |
| 329:4 | de furtar ren do da Virgen, | que faz os céos abrir |
| 329:5 | e dar-nos de Déus sa graça, | tal é como quen cospir |
| 329:9 | que de mouros mui gran gente | vẽéron correr alí |
| 329:14 | a honrra da Virgen santa, | de que Déus quiso nacer. |
| 329:22 | a fezo Déus mais honrrada | e de todos mais valer. |
| 329:28 | mas un mour' avizimao, | atrevud' e de mal sen, |
| 329:37 | de se for mórt' ou cativo; | e o alcaide maior |
| 329:46 | Aquest' hóm' está ja mórto | ou mui préto de morrer.” |
| 329:49 | outros ao altar foron, | e de quant' ofereceu |
| 329:57 | acharon-ll' a oferenda | e aa Sennor de prez |
| 329:62 | e dos mouros os crischãos | o houvéron de saber. |
| 330 | Esta é de loor de Santa María. |
| 330:3 | Madre de Déus, Nóstro Sennor, |
| 330:4 | de Déus, Nóstro Sennor, |
| 330:5 | e Madre de nósso Salvador. |
| 331 | Como Santa María de Rocamador ressocitou un meninno mórto. |
| 331:9 | de sas graças e mercees, | e que por nósso ben vẽo |
| 331:18 | e contar-vos de com' éra | grande, muito mi avorrece. |
| 331:20 | des i os dedos das mãos | non quedava de torcê-los, |
| 331:21 | e outrossí a séus braços | non leixava de metê-los, |
| 331:28 | e a madre come mórta | de sobr' ele a tiraron; |
| 331:40 | e pois foi ena sa casa | de Rocamador, verdade |
| 332 | Esta é como en ũu mõesteiro eno reino de Leôn levantou-se fógo de noite, e mató-o a omage de Santa María con o véo que tiínna na cabeça. |
| 332:1 | Atán gran poder o fógo | non há per ren de queimar |
| 332:2 | como há Santa María, | quando quér, de o matar. |
| 332:4 | e de queimar toda cousa | lle foi dar tan gran poder, |
| 332:5 | maior o déu a sa Madre, | de que ele quis nacer |
| 332:9 | un mõesteiro que éste | préto de Leôn, e sei |
| 332:11 | Aquel mõesteiro éste | desta ôrdin de Cistél, |
| 332:16 | han en aquesta omagen, | e van i de coraçôn |
| 332:52 | aa Virgen grorïosa, | Madre de Nóstro Sennor; |
| 333 | Como Santa María de Terena guariu ũu hóme contreito que andava en carreta mais havía de quinze anos. |
| 333:2 | en aqueles que a chaman | de coraçôn noit' e día. |
| 333:9 | en un mesquinno que éra | de todos nembros contreito |
| 333:10 | si que en carret' andava | mais de quinz' anos havía. |
| 333:23 | Pois que foi ena eigreja | da Sennor de ben comprida, |
| 333:26 | fuste de mi algún tempo, | val, ca mestér me sería.” |
| 333:33 | foss' ante que fosse são, | e de todos i veúdo, |
| 333:36 | à Virgen Santa María | e de coraçôn rogando |
| 333:42 | ũa noite de sa térra | foi i mui gran romaría. |
| 333:45 | De noit' a aquel mesquinno | foi e lógu' essa vegada |
| 333:49 | ca xe sól ela de taes | feitos fazer ameúde; |
| 333:53 | a Virgen Santa María | mui de coraçôn loaron, |
| 334 | Como Santa María de Terena resorgiu ũu hóme que morrera de sandece e tornó-o são. |
| 334:1 | De resorgir hóme mórto | déu Nóstro Sennor poder |
| 334:2 | a sa Madr' e toda cousa | guardar de se non perder. |
| 334:4 | un miragr' a Virgen santa, | Madre de Nóstro Sennor, |
| 334:8 | morou con un bõo hóme | que el mui de coraçôn |
| 334:10 | de mórt', houv' en si fillado | tal mal ond' houv' a morrer. |
| 334:22 | muit'; e sei óra con ele, | por Déus, ante de comer. |
| 334:31 | E assí andou un ano | tolleit' e fóra de sen, |
| 334:33 | levárono a Terena, | que lonj' é de Santarên; |
| 334:34 | e indo pela carreira, | houve mórte de prender. |
| 335:10 | e que a cabeça toda | ten chẽa de vãidade. |
| 335:11 | E de tal razôn com' esta | mostraron gran maravilla |
| 335:16 | dava de grad' aos póbres | o mais do que el havía. |
| 335:20 | quanto de comer havía | déra en un mao ano |
| 335:23 | soube de Déus seer Madre | apareceu-ll' en figura |
| 335:24 | de mollér con fill' en braço | con mui póbre vestidura, |
| 335:28 | Respondeu-ll' o hóme bõo: | “Esto faría de grado; |
| 335:31 | de que papelinnas faça | que dé a este meninno, |
| 335:32 | que me non moira de fame, | ca non peço pan nen vinno.” |
| 335:42 | e levou-as en sa mão | de mui bõa voontade. |
| 335:56 | e achou-a toda chẽa | de triígu' e de cevada, |
| 335:57 | e as arcas de farinna | chẽas, e tan avondada |
| 335:60 | de como viu este feito, | e muito mentes parando; |
| 335:70 | de mollér con fill' en braço, | de duvida m' ên sacade.” |
| 335:72 | que de Déus foi Madr' e Filla, | e crïada e esposa, |
| 335:76 | e a omagen da Virgen, | Madre de Déus, ll' amostraron, |
| 335:78 | de séu Fillo Jesú-Cristo, | hóm' e Déus en Trĩidade. |
| 335:86 | por fazer que sejan bõos | e se partan de maldade. |
| 336:6 | por que mercee hajamos | de Déus, que sempr' atendemos. |
| 336:9 | a Virgen mui grorïosa, | de que gran merce' espéro; |
| 336:10 | e se ben nos ascuitardes, | de grado vo-lo diremos. |
| 336:11 | Esto foi dun cavaleiro | que de coraçôn amava |
| 336:14 | a póbres e a mesquinnos, | esto de cérto sabemos. |
| 336:16 | mansso e de bon talante, | sen orgull' e homildoso |
| 336:19 | Pero quando lle nembrava | a Sennor de ben comprida, |
| 336:20 | quedava-ll' aquela coita | e éra de bõa vida; |
| 336:22 | e que non é en séu siso, | e de taes connocemos. |
| 336:29 | non cates a como sõo | mui comprido de maldade |
| 336:38 | de que non seremos sãos, | se per vós non guarecemos.” |
| 336:39 | Entôn respondeu a Virgen | mui comprida de mesura: |
| 337:2 | de mal, come aos outros | que nunca passaron mar. |
| 337:13 | que toda ren que achasse | entôn a redor de si |
| 337:14 | travava dela de grado, | e depois a braadar |
| 337:15 | se fillava mui de rijo, | segundo aprendí éu. |
| 337:19 | E ind' en aquel cavalo, | houv' assí de contecer |
| 337:21 | e o cavalo con ele, | e houvéron de morrer. |
| 337:36 | da boca de Rei Herodes | que llo quería tragar. |
| 338 | Como Santa María guareceu na cidade de Évora ũu hóme que éra cégo. |
| 338:4 | Madre de Déus grorïosa, | que nos faz mercee tanta |
| 338:11 | tal ou tal cous';” e el lógo | mui de grado o fazía. |
| 338:13 | que a mais de sa fazenda | toda per ele tragía, |
| 338:14 | ca non lle fazía cousa | de que houvésse queixume. |
| 338:16 | con séus bois ena arada | e mui de grado lavrando, |
| 338:20 | e a casa de séu amo | adestrado o levaron; |
| 338:25 | que é de Santa María, | u gran vertude sobeja |
| 338:26 | móstra de sãar enfermos, | ond' han feit' un gran volume. |
| 339:7 | No reino de Murça un logar é |
| 339:14 | d' as gentes muit' i de sa pról fazer. |
| 339:23 | como a Virgen, que Madr' é de Déus, |
| 340 | Esta é de loor de Santa María. |
| 340:2 | de Déus filla e esposa, |
| 340:15 | e de que non saïría; |
| 340:17 | quis de ti, sa creatura, |
| 340:18 | nacer, e fez de ti alva. |
| 340:61 | quito de maa ventura |
| 341:3 | Desto direi un miragre | que en térra de Gasconna |
| 341:13 | e de comer pouc' havía, | ar andava mal vestida, |
| 341:17 | e disse-ll' assí: “Marido, | de grado saber querría |
| 341:18 | de vós se han d' haver pẽa | os que en tórto non jazen.” |
| 341:20 | andar contra mi sannudo, | de que hei medo sobejo; |
| 341:21 | e de saber por que éste, | ren tan muito non desejo, |
| 341:25 | ca de tal cousa com' esta | non póss' éu haver conórto, |
| 341:34 | de cima daquela pena | con esses que juso jazen.” |
| 341:35 | Diss' ela: “De mui bon grado | farei o que me mandades, |
| 341:36 | en tal que maa sospeita | per ren de mi non hajades.” |
| 341:37 | E pera o Poi se foron, | e de cérto ben sabiades |
| 342:2 | Déus de si ou de sa Madre, | pois elas quis fegurar. |
| 342:5 | Déus, nen sól filla cuidado | de as fegurar, ca tan |
| 342:14 | mandou trager de mui longe | e per meo asserrar |
| 342:16 | do altar da Virgen santa, | Madre de Nóstro Sennor. |
| 342:17 | E u serravan un deles, | viron dentro de coor |
| 343 | Como Santa María de Rocamador guariu ũa manceba demonïada de demónio mudo e fez que falasse. |
| 343:7 | de falar e que dissésse | todo quanto que sabía. |
| 343:9 | que fezo un gran miragre | de que vos dizer querría |
| 343:19 | El fillou agua bẽeita | e foi alá mui de grado; |
| 343:25 | Quand' o crérig' oiu esto, | punnou de seer del quito, |
| 343:32 | a Rocamador levou-a, | que é préto de Gasconna, |
| 343:37 | mas tu que és verdadeira | Madre de Déus e amiga, |
| 344 | Como Santa María de Tudía fez a ũa cavalgada de crischãos e outra de mouros que maséron ũa noite cabo da sa eigreja e non se viron, por non haveren ontr' eles desavẽença. |
| 344:3 | Ca a que éste comprida | de ben e de santidade, |
| 344:7 | No tempo quando de mouros | foi o reino de Sevilla, |
| 344:8 | en aquela sa eigreja | de Tudía maravilla |
| 344:10 | de dizer como foi esto | por haverdes mais creença. |
| 344:11 | Gran cavalgada de mouros | saiu pera os crischãos |
| 344:23 | Assí tod' aquela gente | foi de sũu albergada |
| 344:32 | foron e de com' o feito | fora, foron acordados |
| 345 | Como Santa María mostrou en visôn a ũu Rei e a ũa Reínna como havía gran pesar porque entraron mouros a sa capéla de Xerez. |
| 345:12 | Xerez e que o castélo | de crischãos ben pobrara; |
| 345:21 | con péça de cavaleiros, | foi de tal guisa coitado, |
| 345:25 | de Sevilla, e sa tenda | e cozinna e repóste, |
| 345:28 | de Don Nuno, que lle disse | de com' estava cercado |
| 345:46 | que ante de meio día | s' houv' o castél' a perder. |
| 345:53 | viu en sonnos, com' aquela | que é de Déus Madr' e Filla |
| 345:54 | oía ena capéla | de Xerez vózes meter. |
| 345:59 | dentro e de grandes chamas | arder toda a capéla. |
| 345:73 | E ela lle respondía | ben de dereit' en dereito: |
| 345:80 | houvéron que o alcáçar | de Xerez éra perdudo |
| 345:84 | Xerez este Rei houvésse | e de crischãos pobrada, |
| 346:7 | En Estremoz, ũa vila | de Portugal, foi aquisto |
| 346:13 | ca o braço ll' inchou tanto, | de que foi mui temerosa |
| 346:14 | de o perder e o córpo. | Mais a inchaçôn foi fóra, |
| 346:17 | muit' e de maa maneira; | e sól carne nen pescado |
| 347 | Esta é como Santa María de Tudía resorgiu ũu meninno que éra mórto de quatro días. |
| 347:1 | A Madre de Jesú-Cristo, | o verdadeiro Messías, |
| 347:2 | póde resorgir o mórto | de mui mais ca quatro días. |
| 347:5 | de que fiz cantiga nóva | con son méu, ca non allẽo, |
| 347:7 | Eno reino de Sevilla | ũa mollér bõa éra, |
| 347:29 | contra ti, Madre de Cristo; | mas tu que és verdadeira, |
| 347:36 | houve pïadade deles | a Reínna de vertude |
| 347:40 | de quatro días ja mórto, | são e tan fremosinno; |
| 348 | Como Santa María demostrou a ũu rei que trobava por ela gran tesouro d' ouro e de prata. |
| 348:5 | contra un rei que de gente | levava mui gran companna |
| 348:6 | por honrrar a fé de Cristo | e destroír a dos mouros. |
| 348:10 | que nunca jamais cuidava | haver mingua de tesouros. |
| 348:19 | Ela lle disse: “Téu rógo | de méu Fill' é ja cabudo; |
| 348:30 | porque a minguar non haja | de fazer gran mal a mouros.” |
| 348:35 | de prata, d' our' e de pédras | mui ricas e mui preçadas, |
| 348:36 | e panos muitos de seda | e citaras ben lavradas |
| 348:37 | e outras dõas mui nóbres | de prata, todas douradas, |
| 348:40 | e bẽezeu muit' a Virgen, | que é de Déus Madr' e Filla; |
| 349:2 | de quen ll' as saüdações | de Don Gabrïél ementa. |
| 349:5 | e de que quér que lle róguen | entôn con séu ben recude, |
| 349:10 | do inférno seeredes | quitos e de sa tormenta. |
| 349:12 | daquesta Virgen bẽeita, | Madre de Déus grorïosa, |
| 349:17 | E os que aquest' oían | de mais longe ca cen millas |
| 349:22 | o ángeo de Déus con ela, | u ela disse: “Sergenta |
| 349:24 | de receber a sa graça.” | E por aquesto dobrada |
| 349:28 | en prazo de poucos días. | E loores porên dados |
| 350 | Esta é de loor de Santa María. |
| 350:28 | guarda de fazer maldades; |
| 350:33 | Val-nos, Sennor de mesura, |
| 350:37 | e fez de ti, Virgen pura, |
| 350:46 | de Déus en ti enchoíste; |
| 350:49 | e de mui gran falssidade |
| 350:52 | de valer o pecador. |
| 351 | Esta é como Santa María acrecentou o vinno na cuba en Arconada, ũa aldea que é préto de Palença. |
| 351:6 | que é préto de Palença; | e oíde-m' a lezer. |
| 351:23 | Ond' ũa gran cuba chẽa | de vinno pararon tal |
| 351:30 | mais de fond', e per ventura | pód' i algún pouc' haver.” |
| 351:35 | E os que ante choravan | começaron de riír |
| 352:8 | dun fi de rei, e por ele | fazía jostiça féra, |
| 352:13 | atal açor non havían, | e davan de séus tesouros |
| 352:15 | o cavaleiro de dar-llo | nen sól por haver vendê-lo; |
| 352:31 | O cavaleiro de cera | fez lóg' ũa semellança |
| 352:42 | que per ren non poderían | taes pintar de pintura. |
| 352:46 | por nos fazer ben creentes | e guardar-nos de loucura. |
| 353 | Como un meninno que crïava un abade en sa castra tragía de comer ao meninno que tiínna a omagen enos séus braços, e disso-ll' a omagen que comería con ele mui cedo. |
| 353:1 | Quen a omagen da Virgen | e de séu Fillo honrrar, |
| 353:3 | E de tal razôn com' esta | vos direi, se vos prouguér, |
| 353:5 | per que hajamos o reino | de séu Fill', ond' a mollér |
| 353:13 | de Déus, séu Padr' e séu Fillo, | que el pera os séus ten, |
| 353:17 | dun ric-hóme que morava | en térra de Venexí, |
| 353:33 | tan grande non recebía; | pero, porque de comer |
| 353:41 | foi de pées, e daquelo | que lle davan a servir |
| 353:48 | cada día; mais o Fillo | da Virgen de mui bon prez |
| 353:70 | rógo-t' éu que vaa tigo | comer de tan bon manjar.” |
| 354 | Como Santa María guardou de mórte ũa bestiola que chaman donezinna. |
| 354:4 | Madre de Déus Jesú-Cristo, | a un rei que muito tiínna |
| 354:10 | con ela aves das cóvas, | e de taes hóme vee. |
| 354:15 | E por esto lle fezéra | de fust', en que a guardava, |
| 354:30 | que de so o pé saísse | viva pola sa mercee. |
| 354:32 | que fezo a Grorïosa, | que é de Déus Madr' e Filla, |
| 354:38 | e sempr' ambos de nós hajan | pïedade e mercee. |
| 355 | Esta é como Santa María de Vila-Sirga livrou ũu hóme da forca, que non morreu, por un canto que déra a sa eigreja. |
| 355:1 | O que a Santa María | serviço fezér de grado, |
| 355:3 | Ca o que lle faz serviço | mui de grado ou dá dõa |
| 355:7 | E porend' un séu miragre | vos direi de bõa mente |
| 355:8 | que fez esta Virgen, Madre | de Déus, ante muita gente |
| 355:9 | en un hóme de Manssella, | mancebo barva pungente; |
| 355:37 | de tal cousa demandares?” | Ela foi ên vergonnosa, |
| 355:44 | de pédra pera a óbra | de Vila-Sirga, e quanto |
| 355:46 | altar de Santa María; | e pois que houve jantado, |
| 355:66 | E el, pois viu que sería | de tod' en tod' enforcado, |
| 355:68 | e diss': “Ai, Santa María | de Vila-Sirga, e quando |
| 355:71 | Porên, Virgen grorïosa, | Madre de gran pïedade, |
| 355:76 | vogada dos pecadores, | de todo-los santos vida. |
| 355:78 | de mi algún pouco fuste, | fais esto que ch' hei rogado.” |
| 355:84 | e que ela mui de grado | acórr' aas sas doores, |
| 355:90 | aquel día e a noite, | e de todo mal guardado. |
| 355:96 | María de Vila-Sirga; | ca sa mercee é tanta |
| 355:103 | Quand' a verdade soubéron | de tod', assí com' oístes, |
| 355:105 | e déron todos loores | aa que nos faz de tristes |
| 356 | Como Santa María do Pórto fez vĩir ũa ponte de madeira pelo río de Guadalete pera a óbra da sa igreja que fazían, ca non havían i madeira con que lavrassen. |
| 356:9 | de cal, de pédra, d' arẽa | e de agua outrossí. |
| 356:10 | Mais madeira lles falía, | de que estavan peor |
| 356:12 | ca de tod' avond' havían; | e porend' a como quér |
| 356:13 | punnavan de a haveren. | Mais esta santa mollér |
| 356:14 | os tirou, daquel enxeco, | ca de tod' é sabedor. |
| 356:17 | passou e troux' ũa ponte | de madeira, toda tal |
| 356:22 | de s' acabar ao tempo | que o maestre maior |
| 357:17 | soltó-a a Virgen santa, | como sóltan de cadeas |
| 358:3 | Desto fezo eno Pórto | que de séu nom' é chamado |
| 358:6 | de Don Afonso que éste | séu rei, cousa é sabuda. |
| 358:12 | Entôn diss' a maestr' Áli | un hóme de sa companna: |
| 358:15 | mui tóst':” E lóg' amostrou-llo, | e sacárono de fondo |
| 358:16 | de térra; e pois lo viron | quadrado, ca non redondo, |
| 358:18 | per que a lavor mui tóste | foi mui de longe veúda. |
| 359 | Como Santa María do Pórto se doeu dũa mollér que vẽo aa sa igreja en romaría, a que cativaran un séu fillo; e sacó-o de cativo de térra de mouros e poso-llo en salvo. |
| 359:2 | Jesú-Cristo, mui ben póden | sacar presos de prijôn. |
| 359:6 | fora con mollér e fillos, | que el mui de coraçôn |
| 359:13 | Estes ambos o servían | muito, de que gran sabor |
| 359:21 | de por quanto llo venderon, | e mantenent' al non fez |
| 359:34 | quiséssen i, o veerían. | E eles de gran randôn |
| 359:36 | par de férros a séu fillo; | e tornaron manamán |
| 359:38 | grandes, que de mui de longe | foi end' oído o son. |
| 360 | Esta é de loor de Santa María. |
| 360:2 | amor de Déus e que punna | de nos guardar de sa sanna. |
| 360:3 | Ca enquant' é de Déus filla | e crïada e amiga, |
| 360:6 | de nos perdõar por ela | non é cousa muit' estranna. |
| 360:10 | de nós e guardar do démo, | que nos engana per manna. |
| 360:20 | pois que tu és de Déus Filla | e Madr' e nóssa vogada, |
| 360:21 | que esta mercee haja | por ti de Déus acabada, |
| 360:22 | que de Mafomét' a seita | póssa éu deitar d' Espanna. |
| 361 | Como Santa María fez nas Ólgas de Burgos a ũa sa omagen que se volveu na cama u a deitaron. |
| 361:4 | que avẽo na cidade | de Burgos, e mui ben sei |
| 361:7 | a loor da Virgen santa, | a Sennor de mui gran prez, |
| 361:9 | Don Afonso de Castéla, | aquel que primeira vez |
| 361:10 | venceu o sennor dos mouros | pola fé de Déus crecer. |
| 361:17 | tiínnan por gran dereito | de pedir-lle, que lógu' i |
| 361:19 | de pedir-llas; e tan tóste | a Reínna espirital |
| 361:21 | ca lles dava séu conórte | e guardava-as de mal |
| 361:22 | e fazía-lles saúdes | de sas doores haver. |
| 361:23 | Demais éra tan ben feita | e de tan hômil faiçôn, |
| 361:25 | havía. Porend' as monjas | todas mui de coraçôn |
| 361:27 | Ond' avẽo ena noite | de Navidad', en que faz |
| 362:3 | E de tal razôn com' esta | vos quér' éu óra dizer |
| 362:6 | ben ena vila de Chartes, | como vos quéro contar. |
| 362:8 | en tod' o reino de França | ne-nas térras arredor, |
| 362:12 | E porên vendê-la fora | ena Sée de Leôn |
| 362:15 | Esta foi aquela arca | de que vos éu ja falei |
| 362:25 | ca éran i sas reliquias | desta Sennor de gran prez, |
| 363 | Como Santa María livrou de prijôn un cavaleiro por ũa cantiga que lle fez, que tiínna preso el Con Simôn. |
| 363:22 | polo séu amor trobasse, de que nós trobamos. |
| 363:25 | de Virgen Santa María, que lle déra vida |
| 363:26 | e o guardou de tal mórte que todos dultamos. |
| 364:2 | de tod' ocajôn o guarda, | ca é Sennor de mesura. |
| 364:8 | pera esta Sennor santa, | todos de mui bõa mente; |
| 364:10 | foss' a óbra e mais firme, | todo de pédra mui dura. |
| 364:20 | lavrando na sa igreja, | en que de grado lavravan, |
| 364:21 | guardó-os entôn de guisa | que nïún mal non fillavan |
| 365 | Esta tricentésima e sesagésima quinta é como Santa María tirou de dulta un frade noviço que dizía que a alma non éra nada, no mõesteiro de Fontefría en Narbona. |
| 365:2 | ao pecador de dulta | e de maa torpidade. |
| 365:5 | que éra dun mõesteiro | que chaman de Fontefría, |
| 365:6 | que é no arçobispado | de Narbona a cidade. |
| 365:11 | tiínna de tod' en todo | aquesto que assí éra. |
| 365:33 | daquela visôn que vira | e de sa dulta tirado, |
| 366:3 | E de tal razôn com' esta | ũa maravilla féra |
| 366:5 | el Rei, e que de Grãada | de fazer guérra vẽéra |
| 366:14 | de Déus, que o guarecera | ja d' outras grandes doores. |
| 366:20 | mais levou outra gran gente | de mui bõos falcõeiros |
| 366:21 | que levavan séus falcões | de garça, e ar grüeiros; |
| 366:24 | de guisa que foi perdudo. | E andárono buscando |
| 366:25 | ben préto de tres domaas | e sempre apregoando, |
| 366:31 | e foi con eles a caça | ao Chão de Tablada, |
| 366:39 | éran de connoscer aves, | que doral éra ben viron. |
| 366:41 | aa Virgen do gran Pórto, | de que falar muit' oíron, |
| 366:42 | que se lles o falcôn désse, | que de cera con loores |
| 366:43 | un falcôn lle déssen feito, | que mui de grado farían, |
| 366:53 | e chamou o mui de rijo; | e maravilla estranna |
| 366:56 | de Guadalquivir o río | con séu doral que tiínna |
| 367 | Como Santa María do Pórto guareceu al Rei Don Afonso dũa grand' enfermedade de que lle inchavan as pérnas tan muito que lle non podían caber enas calças. |
| 367:10 | en todo tempo, de noit' e de día. |
| 367:11 | Aquest' avẽo al Rei de Castéla |
| 367:12 | e de Santïago de Compostéla |
| 367:17 | e de torres e de muro cercada, |
| 367:20 | de grand' enfermidad' a maravilla, |
| 367:21 | de que guariu por aquela que trilla |
| 367:22 | mui mal o démo chẽo de perfía. |
| 367:35 | Ca ja de tal guisa inchad' havían |
| 367:54 | de Déus saúd' e nos dá alegría. |
| 368:3 | De tal razôn com' esta | un miragre mui grande |
| 368:8 | de Córdova, a Grande, | e o séu nom' havía; |
| 368:18 | de nós todo-los santos | e por Sennor catamos, |
| 368:32 | aa Sée que éste | de Santa Cruz chamada, |
| 368:42 | dũa anguía gróssa; | de cérto o creamos. |
| 368:45 | e pois foron de Cáliz | ao Pórto tornados, |
| 369 | Como Santa María guardou de mal ũa bõa mollér de Santarên dun alcaide malfeitor, que a quiséra meter en pérdeda de quant' havía por ũa sortella que lle deitara en pennor. |
| 369:4 | a ũa mollér mesquinna, | e de gran coita tirasse. |
| 369:5 | E de tal razôn com' esta | vos direi un gran miragre, | sól que me ben ascoitedes, |
| 369:10 | e dizía ameúde: | “Aquel é de mal guardado | que guarda Santa María.” |
| 369:13 | Un alcaid' éra na vila, | de mal talán e sannudo, | soberv' e cobiiçoso, |
| 369:30 | o outro de sobr' un leito, | u poséra a sortella, | atán tóste lla furtava. |
| 369:46 | de que o vinqu' éra d' ouro, | mui ben feito e fremoso, | e a pédr' éra vermella; |
| 369:50 | aquel é de mal guardado, | mia Sennor, a quen tu guardas; | e porend', ai, pïadosa, |
| 369:55 | E 'n lavando-o de rejo, | quis Déus que ll' escorregasse |
| 369:60 | atá que de quant' havía | de todo a derrancasse. |
| 369:62 | de si nen ar que fezésse, | e diss': “Ai, Santa María, | tu que és lum' e espello |
| 369:73 | Disse-ll' ela: “E son muitos?” | Respôs el: “Par Déus de céo, | non é mais dũu senlleiro, |
| 369:78 | e disse-ll': “Ai, madre bõa, | mais val de cẽar daqueste | ca jazer assí gemendo.” |
| 369:80 | e o lavasse de dentro | e de fóra escamasse. |
| 369:100 | de guardar os séus de dano | nen tan ben os amparasse?” |
| 370 | Esta é de loor de Santa María. |
| 370:2 | Madre de Jesú-Crist', a noit' e o día. |
| 370:3 | Devemos-lle dar mais de cen mil loores, |
| 370:7 | E de a servir sól non nos enfademos, |
| 370:13 | e porên deve seer de nós loada, |
| 371:2 | de miragres, que trobando | non póss' os mẽos dizer. |
| 371:4 | mui grande e mui fremoso | esta Reínna de prez |
| 371:5 | en Barrameda, que éste | muit' a préto de Xerez; |
| 371:9 | a igreja, e vẽéra | i de Sevilla per mar |
| 371:18 | e porên de muitas partes | viínnan i guarecer. |
| 371:19 | Porên per mar e per térra | punnavan i de vĩir |
| 371:20 | muitos e de longas térras, | e por quant' ían oír |
| 371:23 | Onde foi que de Sevilla | ũa pinaça chegou |
| 371:24 | carregada de farinna, | e d' hómees i entrou |
| 371:25 | companna e de molléres, | e tanto se carregou |
| 371:26 | que feriu en ũas penas | e houve de perecer, |
| 371:30 | porên livra-me de mórte | pelo téu mui gran poder.” |
| 371:32 | dun gran saco de farinna | e deitou-s' en el de pran |
| 371:33 | de peitos; e macar éra | mui pesado, tornou tan |
| 371:34 | léve come se de pallas | fosse por non se merger. |
| 371:37 | chamando: “Santa María, | Madre de Déus Manüél.” |
| 371:41 | a Madre de Jesú-Cristo, | que o mund' en poder ten, |
| 372 | Como vẽo ũa mollér de Névra, que raviava, a Santa María do Pórto, e apareceu-lle Santa María de noit' e guareceu-a. |
| 372:7 | Ũa mollér de Névla | foron trager alí, |
| 372:11 | se fillava de rijo. | E por esta razôn |
| 372:19 | E des hoi mais non hajas | medo de mal haver, |
| 374 | Como ũus almogavares, que sempre entravan a térra de mouros e éran desbaratados, tevéron vigía na capéla do alcáçar de Xerez e prometeron-lle ũa dõa, e entraron en cavalgada e gannaron mui grand' algo. |
| 374:1 | Muito quér Santa María, | a Sennor de ben comprida, |
| 374:4 | que fezo Santa María, | de que Déus quis seer nado, |
| 374:6 | foi de mouros per sa graça | que nunca será falida |
| 374:10 | mais gãar ren non podían | d' entrada nen de saída, |
| 374:18 | e se gãassen, a Virgen | houvéss' ên de sa partida |
| 374:21 | ũa récova mui grande | de mouros, e que achassen |
| 375:11 | E de tal razôn fremoso |
| 375:15 | na cibdade de Sevilla, |
| 375:18 | de Déus que nos sempre vee, |
| 375:25 | un de cera que sevésse |
| 375:33 | que de llo dar poderosa |
| 376:6 | amigos, nas vóssas coitas | de demandar sa ajuda. |
| 376:8 | na cibdade de Sevilla, | u fazía sa morada |
| 376:12 | Don Manüél con el éra, | que o amava de chão; |
| 376:22 | per un hóme de sa casa | e diz: “Muito me saúda |
| 376:25 | de o guardar com' houvéra | a guardá-lo, e perdudo |
| 376:30 | seis livras de bõa cera | que en ta casa arduda |
| 376:42 | que se outro a achasse, | de vós non fora veúda |
| 377:3 | E de tal razôn com' esta | fez un miragr' a Reínna |
| 377:6 | assí que a muitos outros | de saber pintar vencía. |
| 377:8 | pintava da Santa Virgen, | Madre de Déus grorïosa; |
| 377:18 | ben préto de quinze días; | mais el Rei nono sabía. |
| 377:28 | e que per nulla maneira | de dar non lla detevéssen, |
| 377:36 | lógo foi Santa María | de todo en sa ajuda |
| 377:41 | e teve por de mal siso | quen contra ela contende; |
| 378 | Como un hóme bõo con sa mollér, que morava na colaçôn de San Salvador de Sevilla, tiínna ũa sa filla doente pera mórte, e jouve tres días que non falou; e prometêrona a Santa María do Pórto, e guareceu. |
| 378:6 | macar s' el muito traballa | de nos seer destorvador. |
| 378:10 | que há de fazer nemiga, | ca dos maos é peor. |
| 378:12 | róga por nós a séu Fillo | que nos de sa tentaçôn |
| 378:26 | deitava tanto de sangre, | que foi perder a coor. |
| 378:49 | e pois foron na igreja | da Raínna de gran prez, |
| 379:4 | que é de Santa María, | en que el muito punnava |
| 379:5 | de fazer i bõa vila; | porên termino lle dava |
| 379:8 | E el Rei de veer esto | havía gran soïdade; |
| 379:9 | porên quanto lle pedían | lles dava de voontade, |
| 379:14 | de perderen do séu nada | nen prenderen dessabores |
| 379:15 | per hómẽes de sa térra. | Sobr' esto de muitas partes |
| 379:17 | mais lennos de Catalães, | cossárïos chẽos d' artes, |
| 379:34 | de Déus, a que dessonraran. | E daquesto fïadores |
| 380 | Esta é de loor de Santa María. |
| 380:29 | dela, porque de Déus |
| 380:40 | de quantas cousas son; |
| 380:48 | de sempre lle pedir |
| 380:50 | que se de mi servir |
| 381:1 | Com' a vóz de Jesú-Cristo | faz aos mórtos viver, |
| 381:2 | assí fez a de sa Madre | un mórto vivo erger. |
| 381:4 | que é de Santa María, | dun menino que morreu, |
| 381:5 | de Xerez, por que sa madre | porên tal coita prendeu |
| 381:8 | de San Marcos, e Joane | havía nom'; e entôn |
| 381:9 | de sa mollér Déus lle déra | aquele fillo barôn, |
| 381:25 | Lázaro de quatro días | e per nome o chamou, |
| 381:28 | estavan e esto viron, | começaron de chorar, |
| 382:2 | que dos reis as voontades | enas mãos de Déus son. |
| 382:7 | E de tal razôn com' esta | vos quéro contar que fez |
| 382:10 | que de dar tẽudo ll' éra, | mais dizía-lle de non. |
| 382:15 | “Se queredes que vos herde, | de grado vos herdarei |
| 382:22 | éra Sevilla mui cara | de tod' a essa sazôn, |
| 382:30 | de fillos que lle naceran. | E aquel ric-hóm' entôn |
| 382:41 | déz livras de bõa cera, | e fille-as quen quisér; |
| 382:45 | de lle dar aquel meesmo | que o ric-hóm' enmentou |
| 382:46 | en sa oraçôn, e disse | a un séu de crïaçôn: |
| 382:47 | “Vai e chama a Reimondo | de Rocaful, se non for |
| 382:54 | de cera, fez-llo dar lógo, | chorando con devoçôn. |
| 383 | Como Santa María de Segónça guardou ũa mollér que quería entrar en ũa nave e caeu no mar, e guareceu e sacó-a Santa María. |
| 383:2 | aos séus Santa María, | Sennor de mui gran mesura. |
| 383:6 | de a servir noit' e día. | E foi en Estremadura, |
| 383:7 | na cibdade de Segónça | que é mui rico bispado; |
| 383:9 | que chaman Santa María | a Vélla, a que de grado |
| 383:13 | d' iren veer o Sepulcro | de Jerusalên, e dava |
| 383:34 | de sobir tóst', e na agua | caeu con sa vestidura. |
| 383:37 | de Segónça, en que fío, | e fais que mia romaría |
| 384 | Como Santa María levou a alma dun frade que pintou o séu nome de tres coores. |
| 384:5 | ⌧ que as hóras desta Virgen | dizía de mui bon grado, |
| 384:7 | Este mui bon clérigu' éra | e mui de grado liía |
| 384:9 | mais u quér que el achava | nome de Santa María |
| 384:20 | da Virgen Santa María, | de que éra muit' amigo, |
| 384:22 | dïabo que sempre punna | de nos meter en errores. |
| 384:24 | dũa grand' enfermidade, | de que éra en possente; |
| 384:26 | de seer da Virgen santa | un dos séus mais loadores. |
| 384:35 | Ca por quanto tu pintavas | méu nome de tres pinturas, |
| 384:44 | que éran i de companna | ben oiteenta ou cento; |
| 384:51 | E pois soubéron o feito, | loaron de voontade |
| 384:52 | a Virgen Santa María, | a Sennor de pïedade; |
| 384:54 | punnaron de se guardaren | que non fossen pecadores. |
| 385 | Como Santa María do Pórto guareceu un hóme dũa pedrada mui grande de que nunca cuidara a guarecer, ca tiínna a tela sedada e tornou-se paralítico, e guarecê-o Santa María. |
| 385:1 | De toda enfermidade | maa e de gran ferida |
| 385:2 | póde ben sãar a Virgen, | que de vertud' é comprida. |
| 385:9 | de muitos que i vẽéron | enfermos e foron sãos, |
| 385:11 | E tan gran sabor havían | os hómes de que sãava |
| 385:22 | e que de cera levasse | un estadal sen falida. |
| 385:30 | e são, ben com' aqueles | que tórnan de mórt' a vida. |
| 385:33 | de cera, ca non de sevo | nen d' azeite nen de teas |
| 386 | Como Santa María avondou de pescado al Rei Don Afonso con mui gran gente que convidara en Sevilla. |
| 386:1 | A que avondou do vinno | aa dona de Bretanna, |
| 386:2 | ar avondou de pescado | un rei con mui gran companna. |
| 386:9 | tornou da hóste da Veiga | de Grãada, e tallando |
| 386:22 | enquisas de mascarade, | que contra todos reganna.” |
| 386:29 | serían de quant' houvéssen | mestér; e dest' acordados |
| 386:45 | que nos dará tal avondo | de pescado, que en França |
| 386:48 | de pescado carregadas | quatro barcas, e chegaron |
| 386:53 | que o assí de pescado | avondara aquel día; |
| 389 | Como Santa María do Pórto guareceu un fillo de maestre Pedro de Marsella. |
| 389:2 | poder há de sãar véllos | e mancebos e meninnos. |
| 389:3 | Poder há de sãar véllo | se é tal que o merece, |
| 389:13 | fillo de Maestre Pedro | de Marsella, que abade |
| 389:15 | de sa mollér el havía, | que mui mais ca si amava. |
| 389:17 | de tan grand' enfermidade | que por mórto o juïgava |
| 389:20 | comendó-o ao Pórto | que é de Santa María, |
| 389:24 | que partir de si podéssen, | nen ovellas nen carneiros |
| 389:29 | fez que o moço pedisse | de comer, e foi aginna |
| 390 | Esta é de loor de Santa María. |
| 390:21 | e a ele que nos guarde de mal |
| 391:4 | que é séu desta Reínna | glorïosa de gran prez, |
| 391:5 | a ũa moça que vẽo | i contreita de Xerez, |
| 391:20 | e os pées lle cataron | e víronos de feiçôn |
| 392:1 | Macar é Santa María | Sennor de mui gran mesura, |
| 392:6 | ca dïabos son monteiros | de Déus, segund' Escritura. |
| 392:17 | Madre de Déus, do gran Pórto; | mais foi preso muit' aginna, |
| 392:23 | de jurar sobre tal feito. | E el a jura fazía, |
| 392:36 | fazede de min justiça, | ca jurei gran falsidade; |
| 393:3 | Ca segund' enfermidade | ravia de melanconía |
| 393:4 | ven que é negra e fórte | e dura e de perfía. |
| 393:11 | Aquel meninno Afonso | nome de baptism' havía, |
| 393:20 | cousa que de bever fosse, | e tan gran coita sofrera, |
| 393:25 | de sa enfermidad' houve | melloría tan sobeja, |
| 393:26 | que beveü muita d' agua, | con que guareceu de mórte. |
| 393:32 | as mãos contra o céo | de consũu as alçavan, |
| 393:34 | porque assí o meninno | guariu de tan crüél mórte. |
| 398:9 | que de Xerez é mui préto, | na fin da Andaluzía, |
| 398:11 | Alí el Rei Don Afonso | de Leôn e de Castéla |
| 398:14 | en que dela foss' o nome | de muitas gentes loado. |
| 398:26 | que aquel gãado haja | de lobos per ti guardado.” |
| 398:27 | E séu marido, con coita | de os achar, non quedava |
| 398:28 | de buscá-los pelos montes, | e pero nonos achava; |
| 398:30 | de consũu, e de lobos | tod' en derredor cercado. |
| 399:1 | Quen usar na de Déus Madre | falar e amiga, |
| 399:11 | Ela se preçava muito | de sa fremosura, |
| 399:24 | de perder por ti méu tempo.” | E lógo na tésta |
| 399:34 | porên maa voontade | de ti derraíga. |
| 400 | Esta é de loor de Santa María. |
| 400:1 | Pero cantigas de loor |
| 400:2 | fiz de muitas maneiras, |
| 400:3 | havendo de loar sabor |
| 400:5 | como de Déus hajamos ben, |
| 400:14 | a Déus de mui bon coraçôn; |
| 400:16 | que lle dou mui de grado, |
| 400:36 | e foi i de bon siso. |
| 401:5 | e do séu paraíso | non me diga de non, |
| 401:9 | muit' aficadamente | por mi de coraçôn |
| 401:24 | per muitas de maneiras, | por fazê-lo pecar, |
| 401:36 | e me guarde de mórte | per ocajôn prender, |
| 401:37 | e que de méus amigos | veja sempre prazer, |
| 401:46 | e de mi e dos reinos | seja el guardador, |
| 401:48 | e que el me defenda | de fals' e traedor, |
| 401:49 | e outrossí me guarde | de mal consellador |
| 401:51 | E pois hei começado, | Sennor, de te pedir |
| 401:53 | róga-lle que me guarde | de quen non quér gracir |
| 401:55 | outrossí de quen busca | razôn pera falir, |
| 401:56 | non havendo vergonna | d' errar nen de mentir, |
| 401:57 | e de quen dá jüízio | seno ben departir |
| 401:75 | e me guarde méu córpo | d' ocajôn e de mal |
| 401:77 | e de quen ten en pouco | de seer desleal, |
| 401:79 | e de quen en séus feitos | sempr' é descomunal. |
| 401:82 | de pedir-che mercee, | non me departirei; |
| 401:100 | por quanto me feziste | de ben, e t' amará. |
| 402:1 | Santa María, nembre-vos de mi |
| 402:5 | e por un mui pouco que de loor |
| 402:6 | dixe de vós, en que ren non mentí. |
| 402:17 | ést' e de como Déus a perdõar |
| 403:59 | pesar de gran tristura |
| 403:60 | e de gran dóo chẽo |
| 404 | Esta septüagésima sésta é como Santa María guareceu con séu leite o crérigo de grand' enfermidade, porque a loava. |
| 404:5 | en séu poder e nos fez de non ren |
| 404:9 | de como guareceu un crerizôn |
| 404:11 | De bon linage foi aquest' assaz |
| 404:12 | e mui fremoso de córp' e de faz, |
| 404:13 | e leterado e de bon solaz, |
| 404:16 | e ar dava de grado séu haver; |
| 404:37 | somos de non irmos, par San Dinís, |
| 404:39 | Assí loando a Madre de Déus |
| 404:53 | que o quería guardar de falir |
| 404:59 | E ja sa lengua, que de bon talán |
| 404:76 | e de séu leit' o rostro lle ungiu |
| 405:1 | De muitas guisas mostrar |
| 405:33 | de sábado romaría |
| 405:40 | todos mui de voontade, |
| 405:50 | por prazer de Jeso-Cristo, |
| 406:4 | que el nos guarde | d' érr' e de folía. |
| 406:7 | por que roguemos | a de gran vertude |
| 406:11 | por que roguemos | a de gran bondade |
| 406:12 | que sempre haja | de nós pïadade |
| 406:13 | e que nos guarde | de toda maldade. |
| 406:16 | en si mui grandes, | que nos de tristezas |
| 406:17 | guard' e de coitas | e ar d' avolezas. |
| 406:18 | Ben vennas, Maio, | cobérto de fruitas; |
| 406:20 | há sas mercees | de fazer ên muitas, |
| 406:25 | róg' a Déus, que nos | guarde de doores. |
| 406:28 | de Jeso-Cristo | é, que aos mouros |
| 406:32 | ben de séu Fillo, | que nos dé tamanna |
| 406:36 | faz que nos sejan | de Déus perdõados, |
| 406:37 | que de séu Fillo | nos faça privados. |
| 406:39 | e nós roguemos | a Virgen de chão |
| 406:41 | e d' atrevud' e | de torp' alvardão. |
| 406:48 | é, que nos guarde | de louc' atrevudo |
| 406:53 | hóm' e de falsso | e de mentiroso. |
| 406:57 | que nos defenda | de grandes pesares. |
| 407:30 | chorand' e rogando-lle de coraçôn |
| 407:45 | Respôs el: “Esto farei lógo de pran.” |
| 407:48 | a de que Déus quis nacer. |
| 408:1 | De spirital cilurgía |
| 408:11 | Este de que vos éu falo | éra fidalgu' escudeiro, |
| 408:15 | Ca lle falssou os costados | a saeta que de fórte |
| 408:23 | E desto Santa María | de Salas quantos estavan |
| 409 | De loor de Santa María. |
| 409:11 | e de cérto sabemos |
| 409:12 | que de Déus haveremos |
| 409:16 | per muitas de maneiras |
| 409:20 | é de Santa Eigreja, |
| 409:24 | de Déus, per que honrrada |
| 409:25 | é de quanto deseja, |
| 409:26 | de que o dém' enveja |
| 409:36 | deven de bõa mente |
| 409:39 | son de toda a gente, |
| 410 | Prólogo das cantigas das cinco féstas de Santa María. |
| 410:4 | de a servir, serví-la-ei, |
| 410:16 | móstra de com' a nóssa fé, |
| 410:27 | ‘I’, indo de ben en mellor |
| 410:30 | de fazer-nos a céo ir. |
| 411 | Esta é a primeira, da nacença de Santa María, que cae no mes de setembro; e começa assí: |
| 411:2 | a hóra que a Virgen | Madre de Déus, foi nada. |
| 411:5 | ben de raíz de Jésse, | e que tal fror faría |
| 411:6 | que do Sant' Espírito | de Déus fosse morada. |
| 411:9 | com' éra de gran guisa, | e dos Reis ar contaron |
| 411:11 | Mas pero de séu padre, | que Joaquín chamado |
| 411:14 | que de quanto havían | non lles ficava nada. |
| 411:16 | que fezéron tres partes | de quant' haver houvéron; |
| 411:28 | Joaquín; porên vai-te, | pois de Déus és maldito, |
| 411:37 | e de grado morrera; | mas non ll' houve proveito, |
| 411:41 | de que éra sen fillos | de Joaquín, chorando, |
| 411:45 | de téu marido filla | haverás, que comprida |
| 411:46 | será de todos bẽes | mais d' outra e preçada.” |
| 411:58 | nen ren de mia oférta | non sería fillada. |
| 411:68 | a ti de Déus do céo | por te fazer certeiro |
| 411:69 | que de ta mollér Ana | haverás tal herdeiro |
| 411:78 | de Déus as sas mercees | ca ren que foss' osmada.” |
| 411:80 | caeu e jouv' en térra | fóra de séu sentido, |
| 411:86 | e eles lle disséron: | “De vós ir é guisada |
| 411:87 | cousa, e non passedes | de Déus séu mandamento, |
| 411:115 | E lógo que foi viva | no córpo de sa madre, |
| 413 | Esta terceira é da virgĩidade de Santa María, e esta fésta é no mes de dezembro, e feze-a Sant' Alifonsso; e começa assí: |
| 413:2 | a virgĩidade de Santa María. |
| 413:11 | que aquestas cousas de sũu juntadas |
| 413:12 | fossen e en córpo de mollér achadas, |
| 413:13 | que houvéss' as tetas de leit' avondadas |
| 413:18 | e ben semella de Déus tal drudaría. |
| 413:22 | non fica britada de como siía. |
| 414 | Esta quarta é da trĩidade de Santa María. |
| 414:2 | sen enader nen minguar de si nada, |
| 414:7 | de como foi virgen Santa María |
| 414:19 | de como Déus buscou carne sagrada |
| 414:21 | comprida de todo ben, e d' al non, |
| 414:29 | de si a ela, mais fillou faiçôn |
| 414:36 | carne comprida de toda bondade, |
| 414:42 | que róg' a Déus, de que ficou prennada |
| 414:44 | que nos guarde de toda tempestade |
| 414:46 | e do démo chẽo de traiciôn, |
| 415 | Esta quinta é de como o ángeo Gabrïél vẽo saüdar a Santa María, e esta fésta é no mes de março. |
| 415:20 | entr' as molléres”, lógo de Jesú |
| 415:24 | aquel fruito que de ti nacerá”, |
| 415:26 | houvéssemos sempre de Déus perdôn. |
| 417 | Esta séptima é como Santa María levou séu fillo ao templo e o ofereceu a San Simeôn; e esta fésta é no mes de febreiro. |
| 417:10 | con dúas tórtores mansas | e de paombas un par. |
| 418:5 | foren punnen en serví-la | e se guarden de falir, |
| 418:15 | O terceiro de consello | ést', e con mui gran razôn |
| 418:18 | de Déus com' aquesta houve, | nen outra non haverá. |
| 418:27 | O sésto don pïadade | é que houv' e há de pran |
| 418:31 | O séptimo destes dões | é haver de Déus temor; |
| 418:33 | e por aquesto foi ela | Madre de Nóstro Sennor |
| 418:38 | de guisa que no séu regno | vivamos con el alá. |
| 419 | Esta novena é da vigilía de Santa María d' Agosto, como ela passou deste mundo e foi levada ao céo. |
| 419:2 | de nos levar consigo | carreira nos mostrou. |
| 419:19 | Mas no templ' u estava | a comprida de fé, |
| 419:20 | un ángeo lle disse: | “Madre de Déus, avé: |
| 419:23 | E un ramo de palma | lle déu lógu' en sinal |
| 419:37 | lle começou séu feito | de como a veer |
| 419:40 | de com' en ta comenda | o do mui bon talán |
| 419:41 | me leixou, o méu Fillo; | porên guardar de pran |
| 419:45 | meaçan de queimaren | a carn' e estes méus |
| 419:56 | que vigïedes migo; | ca éu de cérto sei |
| 419:63 | Outro día San Pedro | a vóz de Déus oiu |
| 419:68 | Déus, que foi Padr' e Fillo | desta Virgen de prez: |
| 419:73 | mas entérra séu córpo | no Val de Josafás, |
| 419:76 | que Jesú-Crist' a alma | de súa Madre pres; |
| 419:108 | dar, e que de séu feito | sejades todos fis; |
| 419:113 | e se non for verdade, | ũa folla de cól |
| 420:2 | de Déus, téu Padr' e Fillo, | est' é cousa provada. |
| 420:4 | fuste e a ta alma | de Déus santivigada, |
| 420:10 | e a santa vïanda | de que fust' avondada, |
| 420:12 | e outrossí a letra | de que fust' ensinada. |
| 420:20 | pelo ángeo santo, | e ar de Déus prennada, |
| 420:21 | e bẽeita a culpa | de que fust' acusada, |
| 420:24 | a de téu fillo Cristo | e feita e formada. |
| 420:32 | a carne de téu Fillo | e creçud' e uviada, |
| 420:46 | que te receber vẽo, | de que fuste loada, |
| 420:68 | de Déus e ar dos santos, | e nóssa avogada. |
| 421 | Esta undécima, en outro día de Santa María, é de como lle venna emente de nós ao día do jüízio e rógue a séu Fillo que nos haja mercee. |
| 421:2 | de Déus, María, |
| 422 | Esta düodécima é de como Santa María rógue por nós a séu fillo eno día do jüízio. |
| 422:1 | Madre de Déus, óra | por nós téu Fill' essa hóra. |
| 422:2 | U verrá na carne | que quis fillar de ti, Madre, |
| 422:3 | joïgá-lo mundo | cono poder de séu Padre. |
| 422:5 | entôn fas-ll' enmente | de como foi concebudo. |
| 422:20 | U será o aire | de fógu' e de sufr' aceso, |
| 422:28 | E u o sól craro | tornar mui negro de medo, |
| 422:39 | fas com' avogada, | ten vóz de nós pecadores, |
| 423 | Esta primeira é de com' el fez o céo e a térra e o mar e o sól e a lũa e as estrelas e toda-las outras cousas que son, e como fez o hóme a sa semellança. |
| 423:6 | a pïedade de Déus quér negar. |
| 423:7 | De com' el fez a luz e a crïou, |
| 423:12 | ben semella óbra de mui gran sen; |
| 423:23 | E u as strelas fez, de cérto sei |
| 423:36 | fez de naturas muitas mais ca mil, |
| 424 | Esta segunda é de como os tres Reis Magos vẽéron a Beleên aorar a Nóstro Sennor Jesú-Cristo e lle ofereron séus dões. |
| 424:2 | quis de séu linage decer, |
| 424:6 | de Santa María naceu |
| 424:12 | de longe o foron veer, |
| 424:13 | ben das ínsoas de Sabá |
| 424:14 | e de Tarsso, que son no mar, |
| 424:16 | e muitas térras de passar. |
| 424:39 | ante si de mui gran randôn, |
| 424:42 | se quis de sobr' ela partir, |
| 424:49 | ouro de que aos reis dan, |
| 424:51 | mirra de que os mórtos van |
| 425:39 | Alegría de coraçôn |
| 426:1 | Subiu ao céo o Fillo de Déus |
| 426:12 | os que o viran de mórte resurgir. |
| 426:18 | quiséren de grado, lógo serán méus. |
| 426:24 | e guarrán de todo mal e de lijôn |
| 427:8 | e demais dá-nos grand' esforço de prender |
| 427:9 | mórte por el, nembrando-nos de com' el por nos morreu. |
| 427:13 | de sũu fez, por que cada un gran sen del recebeu. |
| 427:19 | se foran de sũu e atender |
| 427:23 | a térra, e son come de caer |
| 427:25 | linguas de fógo sobre si, que os todos encendeu |
| 427:26 | de Spírito. E dalí sen lezer |
| 427:37 | de fazer que os lenguages entendan, que cofondeu |
| 427:51 | viu de séu Fillo quando a põer |
| 427:52 | foi enos céos a par de si, que haver |